Èri a far mas crompas dins un supermercat, e aquí pas qu’entre lo laissum de l’ortalhada e lo de las caucetas, passi, de gaire per escasença, davant la seccion de la librariá-premsa. Sabi pas cossí, nimai per de qué, mas, subran, mon uèlh es atrach per un libròt de color vinassièra. Un polit volum de format pòcha amb una cobèrta plan colorada e tota glaçada. Un quicòm de materialament plan presentat. Per o dire clar, un objècte concebut segon los canons actuals de la presentacion comerciala; quadricromia a cada pagina e tot lo Sant Fresquin. Res a véser amb una brocadura de las edicions militantas Lo Clusèl, mas pas pus car: cinc èuros!
Es probablament lo drapèu nòstre qu’atraguèt mon atencion. Preni lo libre en man e ne legissi lo titol: Pichon diccionari insolit de l’occitan e dels occitans. “Jèsus!”, me soi dich, “Aquí ben quicòm mai”. Efectivament, es rar que la question occitana siá presenta dins los temples del comèrci de detalh. Ne vòli còp sec saupre mai. Legissi, en pichons caractèrs sus la cobèrta: “Per tot saber dels personatges renommats, de las expressions insolitas, de las tradicions occitanas, de las datas memorablas, etc.” Ma curiositat i tenguèt pas mai de temps, me caliá véser de qué ne virava per ne far part als legeires del Jornalet. Getèri lo libròt dins ma butasseta.
Aquel librilhon sembla de dintrar dins una colleccion de las edicions Larousse. Pr’aquò es pas precisat enluòc dins lo volum. Supausi qu’existís benlèu lo Pichon diccionari insolit de las moscas e de lor sexualitat, o tanplan lo Pichon diccionari insolit de la planeta Mart e dels marcians, etc. Rai! Vegem ara quines son los autors del libre. La quatrena de cobèrta es aquí per nos entresenhar. Jacme Bruyère es jornalista al Midi Libre e escrivan. Per çò qu’es de Lina Fromental, es del pariu al meteis: es jornalista e escrivana. Mas per ela es notat qu’es “una escrivana estacada a la transmission de la cultura lengadociana”; fin de citacion, coma diriá l’Autre. Encara una lengadociana qu’a doblidat d’èsser occitana coma certans provençals doblidan d’èsser occitans. Tot aquò es pas nèutre politicament.
Lo libre es destinat a de monde que coneisson pas res a Occitània. Un public que sap pas res, ni de la lenga, ni de la cultura nòstras. Alavetz, l’obratge es engimbrat jos la forma d’un digèst. Clau uèit capítols d’un vintenat de paginas cadun. Lo primièr es consacrat als eveniments istorics que marquèron pauc o pro nòstre país. Mas trapam aquí dedins la gossa a l’ensalada. Se condreitament s’i parla del periòde fast dels trobadors amb exactitud, per contra, quand los autors parlan de la guèrra d’annexion la mencionan coma “La Crosada dels Albigeses” al lòc d’escriure “La Crosada contra los Albigeses”. Presentan l’afar coma s’èran los albigeses qu’èran partits en crosada. Tornan prene aquí lo biais de far dels istorians franceses negacionistas. Auriam pogut esperar melhor de la part de monde que vivon en Occitània. D’ont mai òm es “una escrivana estacada a la transmission de la cultura lengadociana”.
Se que non los autors se son plan despatolhats compte tengut de l’espaci estequit que ne dispausavan. An sabut anar a l’essencial e mestrejan plan l’art de la concision e del condensat. Son presents dins aquesta rubrica d’eveniments istorics que marquèron pauc e pro nòstre país, en mai dels trobadors, lo chaple de Besièrs, Rabelais a Montpelhièr, lo Nòstre Enric, lo primièr jardin botanic d’Euròpa al Clapàs, lo Canal de las Doas Mars, la mòrt del camisard Rotland, Pasteur e la malautiá dels manhans, Joan-Enric Fabre, Joan Jaurés, la revòlta dels vinhairons, Marcèl Panhòl, Pèire Solatges, Carles Trenet e l’Airbus A380.
Seguís, puèi, un pichon lexic nomenat “Al bonaür dels mots”. Aquí la causida es, a mon vejaire, ambigua per çò que los autors son de longa a cercar çò pus pintoresc, çò pus panholesc: pelharòt, pesolh, pissador, romegar, etc. Pus interessant es, çò me sembla, lo florilègi d’expressions occitanas que prepausan. Generalament l’explicacion que balhan per caduna es exacta. Mas aquí tanben van puslèu posar un pauc tròp dins lo domeni de las dichas popularas burlescas.
La rubrica “Cent del cent occitan” clau l’essencial de çò que fa la cultura nòstra en defòra de la lenga. Benlèu se seriá pogut ajustar a lor tièra lo rugbi que compta fòrça dins la cultura nòstra, e mai siaguèsse pas un espòrt “cent del cent occitan”. Aquesta rubrica del libre pòt èsser utila estant que pòt incitar lo monde a aprigondir çò que lor es aicí presentat en qualquas regas.
La fin del libre es consacrada a las expressions francitanas. Lo francitan, es dins lor cap lo “francés folcloric” parlat en Occitània. Aquò’s subretot la tarta a la crèma d’aquesta mena d’obratge “grand public”. Es a mon vejaire la rubrica mens interessanta e, urosament, se trapa en fin de volum.
L’ignorància dels autors per los sujèctes presentats naseja a gaireben cada pagina. Subretot tocant las questions lingüisticas. Jamai res de fondamental mas dins lor Diccionari de l’occitan e dels occitans afortisson que la Verge parlèt a Bernadeta Sobirós en, tenètz-vos plan, “patés bearnés”. Aurián degut causir, o la fasián parlar en occitan, o la fasián en dialècte bigordan. Per eles lo Canal de las Doas Mars travèrsa Occitània tota. Cal creire qu’an doblidat d’agachar la mapa (ela exacta) que publican en introduccion de l’obratge. I a atal un fum de detalhs que trobam que los autors an de longa copiat-empegat en anguent picorejar d’un costat e d’un autre. Lo trabalh seriá estat melhor acabat s’èra estat fach per d’occitanistas.
Sèrgi Viaule
_____
BRUYÈRE, Jacques e FROMENTAL, Line. Petit dictionnaire insolite de l’occitan e des Occitans. Edicions Larousse, 2012. 128 paginas.
Es probablament lo drapèu nòstre qu’atraguèt mon atencion. Preni lo libre en man e ne legissi lo titol: Pichon diccionari insolit de l’occitan e dels occitans. “Jèsus!”, me soi dich, “Aquí ben quicòm mai”. Efectivament, es rar que la question occitana siá presenta dins los temples del comèrci de detalh. Ne vòli còp sec saupre mai. Legissi, en pichons caractèrs sus la cobèrta: “Per tot saber dels personatges renommats, de las expressions insolitas, de las tradicions occitanas, de las datas memorablas, etc.” Ma curiositat i tenguèt pas mai de temps, me caliá véser de qué ne virava per ne far part als legeires del Jornalet. Getèri lo libròt dins ma butasseta.
Aquel librilhon sembla de dintrar dins una colleccion de las edicions Larousse. Pr’aquò es pas precisat enluòc dins lo volum. Supausi qu’existís benlèu lo Pichon diccionari insolit de las moscas e de lor sexualitat, o tanplan lo Pichon diccionari insolit de la planeta Mart e dels marcians, etc. Rai! Vegem ara quines son los autors del libre. La quatrena de cobèrta es aquí per nos entresenhar. Jacme Bruyère es jornalista al Midi Libre e escrivan. Per çò qu’es de Lina Fromental, es del pariu al meteis: es jornalista e escrivana. Mas per ela es notat qu’es “una escrivana estacada a la transmission de la cultura lengadociana”; fin de citacion, coma diriá l’Autre. Encara una lengadociana qu’a doblidat d’èsser occitana coma certans provençals doblidan d’èsser occitans. Tot aquò es pas nèutre politicament.
Lo libre es destinat a de monde que coneisson pas res a Occitània. Un public que sap pas res, ni de la lenga, ni de la cultura nòstras. Alavetz, l’obratge es engimbrat jos la forma d’un digèst. Clau uèit capítols d’un vintenat de paginas cadun. Lo primièr es consacrat als eveniments istorics que marquèron pauc o pro nòstre país. Mas trapam aquí dedins la gossa a l’ensalada. Se condreitament s’i parla del periòde fast dels trobadors amb exactitud, per contra, quand los autors parlan de la guèrra d’annexion la mencionan coma “La Crosada dels Albigeses” al lòc d’escriure “La Crosada contra los Albigeses”. Presentan l’afar coma s’èran los albigeses qu’èran partits en crosada. Tornan prene aquí lo biais de far dels istorians franceses negacionistas. Auriam pogut esperar melhor de la part de monde que vivon en Occitània. D’ont mai òm es “una escrivana estacada a la transmission de la cultura lengadociana”.
Se que non los autors se son plan despatolhats compte tengut de l’espaci estequit que ne dispausavan. An sabut anar a l’essencial e mestrejan plan l’art de la concision e del condensat. Son presents dins aquesta rubrica d’eveniments istorics que marquèron pauc e pro nòstre país, en mai dels trobadors, lo chaple de Besièrs, Rabelais a Montpelhièr, lo Nòstre Enric, lo primièr jardin botanic d’Euròpa al Clapàs, lo Canal de las Doas Mars, la mòrt del camisard Rotland, Pasteur e la malautiá dels manhans, Joan-Enric Fabre, Joan Jaurés, la revòlta dels vinhairons, Marcèl Panhòl, Pèire Solatges, Carles Trenet e l’Airbus A380.
Seguís, puèi, un pichon lexic nomenat “Al bonaür dels mots”. Aquí la causida es, a mon vejaire, ambigua per çò que los autors son de longa a cercar çò pus pintoresc, çò pus panholesc: pelharòt, pesolh, pissador, romegar, etc. Pus interessant es, çò me sembla, lo florilègi d’expressions occitanas que prepausan. Generalament l’explicacion que balhan per caduna es exacta. Mas aquí tanben van puslèu posar un pauc tròp dins lo domeni de las dichas popularas burlescas.
La rubrica “Cent del cent occitan” clau l’essencial de çò que fa la cultura nòstra en defòra de la lenga. Benlèu se seriá pogut ajustar a lor tièra lo rugbi que compta fòrça dins la cultura nòstra, e mai siaguèsse pas un espòrt “cent del cent occitan”. Aquesta rubrica del libre pòt èsser utila estant que pòt incitar lo monde a aprigondir çò que lor es aicí presentat en qualquas regas.
La fin del libre es consacrada a las expressions francitanas. Lo francitan, es dins lor cap lo “francés folcloric” parlat en Occitània. Aquò’s subretot la tarta a la crèma d’aquesta mena d’obratge “grand public”. Es a mon vejaire la rubrica mens interessanta e, urosament, se trapa en fin de volum.
L’ignorància dels autors per los sujèctes presentats naseja a gaireben cada pagina. Subretot tocant las questions lingüisticas. Jamai res de fondamental mas dins lor Diccionari de l’occitan e dels occitans afortisson que la Verge parlèt a Bernadeta Sobirós en, tenètz-vos plan, “patés bearnés”. Aurián degut causir, o la fasián parlar en occitan, o la fasián en dialècte bigordan. Per eles lo Canal de las Doas Mars travèrsa Occitània tota. Cal creire qu’an doblidat d’agachar la mapa (ela exacta) que publican en introduccion de l’obratge. I a atal un fum de detalhs que trobam que los autors an de longa copiat-empegat en anguent picorejar d’un costat e d’un autre. Lo trabalh seriá estat melhor acabat s’èra estat fach per d’occitanistas.
Sèrgi Viaule
_____
BRUYÈRE, Jacques e FROMENTAL, Line. Petit dictionnaire insolite de l’occitan e des Occitans. Edicions Larousse, 2012. 128 paginas.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Occitan, lengadocian, rai, sabèm dempuèi lo prefaci del diccionari de l'abbat de Sauvatges que Provença es poblada de gascons que parlan lengadocian. Suau!
E lo club de basket lo mai titrat totas categorias confondudas es tanben occitan : Limòtges (aquí, disem Limòtges e pas Lemòtges mas me fai ren que dijatz Lemòtges si quò vos fai plaser).
E prumier club de França tot espòrt confondut a aver ganhat lo championat d'Euròpa (1993).
Mas segur, lo basket es pas tant popular coma lo "fotebòl".
Anem Lemosins !
Crresi que M. Viaule confon tanben occitan e lengadocian...
Benlèu se seriá pogut ajustar a lor tièra lo rugbi que compta fòrça dins la cultura nòstra, e mai siaguèsse pas un espòrt “cent del cent occitan”
E lo fotbòl. (es-ti besonh de ramentar que lo club de fotbòl mai prestigiós e titolat de França tota es occitan ? )
Se compreni plan, aqueth libe, a pòc de causa près, que con·hon occitan e lengadocian. Qu'ei ua manca grèu, e un libe atau que'ns pòrta mei de tòrt que ne'ns hè servici.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari