Damb era rintrada, que contunhe era preparacion dera naua Lei d’Aran en Parlament de Catalonha, ua lei qu’establís eth regim especiau pròpri deth país occitan damb era tòca de protegir-ne eth “caractèr singular”, es “drets istorics e era identitat”. En aguest sens, dimars e dimècres que vien, 2 e 3 de seteme, se debanaràn es compareishences en Parlament de quauques actors dera politica aranesa e der encastre nacionau occitan, entà raportar as deputats catalans es informacions necessàries entà finalizar era redaccion d’aquera lei. Aqueres compareishences que siguèren aprovades peth Parlament abans des vacances estivaus, çò que permeterie “auer era Lei d’Aran alestida abans de finalizar er an 2014”, segons eth deputat aranés, e baile de Vielha, Àlex Mòga.
 
Deth sòn costat, eth partit d’esquèrra Candidatura d’Unitat Populara (CUP) qu’a organizat un Forum de Debat Occitan entà qu’era Lei d’Aran se bastisque damb era participacion dera societat civiu aranesa e sustot der occitanisme de tota era nacion. Eth forum, que compdarà damb era participacion de Jornalet, comence aguest dimenge en Vielha, e i a previstes d’autes sessions en Tolosa e Barcelona.
 
 
Era Naua Lei d’Aran: “un exemple unic en Euròpa”
 
Eth prumèr debat entad aquera lei se debanèt en junh passat. Eth projècte de lei que definís Aran coma “entitat territoriau singulara” qu’a “personalitat juridica pròpria e plea capacitat e autonomia”; qu’auec eth sosten de totes es fòrces politiques deth parlament catalan.
 
“Catalonha e Aran son un exemple unic en Euròpa de reconeishement dera riquesa culturau e lingüistica”, çò diguec alavetz Àlex Moga. Ena sua intervencion en aranés, Moga soslinhèc que “se renauissen es relacions entre Catalonha e Aran, relacions de tu a tu, que respècten eth passat, enfortissen eth present e projècten eth futur”.
 
De hèt, aguesta lei “qu’arreconeish eth dret e era realitat dera organizacion institucionau, politica e administrativa d’Aran e ne garentís es competéncies, es recorsi e era autonomia entà ordenar, governar e gerir es ahèrs publics e es interèssi generaus deth sòn territòri”.
 
Entre d’autes mesures, aquera proposicion de lei que fixe es competéncies deth Conselh Generau d’Aran e que crèe ua comission bilaterau entre es govèrns d’Aran e de Catalonha. Era lei que deu consolidar era oficialitat dera lengua occitana en tot eth Principat de Catalonha; que deu establir qu’eth budget deth govèrn catalan e deu includir un hons de cooperacion damb eth govèrn aranés; tanben que deu garentir qu’era Val d’Aran “non pòt èster includida en cap de division territoriau ne administratiua que non sigue era madeisha”.
 
 
 
 
Ferriòl Macip