#4 Dises que me segisses pas sus aquel sict, mas non i a a èsser de s'i acordar o non : s'agís de resultas exeperimentalas reproductiblas en etologia. S'agís d'un constat scientific. S'agís tanben d'un constat, ça que la, estatistic : es a dire que la tendéncia majoritària se pausa aital. Los mascles omoseuxuals, supausi que non se preocupan gaire de la dimensions d'uans popas per sentir lo desir ni mai esprobar de sentiments…

E la biologia non justifica res : destria un determinisme arcaïc. Per rexemple, las femnas a inconscientament tendéncia a cercar un partenari fisicament rassegurant, es a dire "que sembla fòrça capable de l'aparar, de l'alimentar e d'assegurar la subrevida de la nisada". La biologia non oretend qu'aquò es ben o mal. Es la responsa de l'espècia — de mantas espècias — per assegurar sa subrevida.

Non s'agís de justificar — mostar que seriá just — mas d'explicar lo fait. Explicar per quicòm fonciona d'un biais o d'un autre non a res a veire amb justificar un biais de foncionar.

E non parli tanpauc dels critèris de "mòda" : la mòda es a las femnas magristèlas. E aquò non fa partida dels critèris determinants per l'instinct, ben al contrari. L'instinct ignòra de las mòdas. Abans de jutjar de l'Etologia (tant coma de tota autra sciéncia), la cal estudiar de plan prèp.

E non parli, amb lo determinisme biologic, de "beutat", qu'es encara quicòm mai, de fòrça pauc scientific…

#7 D'acòrd, vos segue.

#6 E ben òc, plan d'acòrd : jo e vos que dísem la medisha causa. Efectivament n'existeish pas "nonmàs un e un solet modèle" senon autandas visions de la beutat coma i a de culturas. Que vau hens l'espaci (que varia de l'un pòble tà l'aute) e tanben hens lo temps (de l'un sègle tà l'aute).
Totun be constati qu'en despieit d'aver accès a diferentas culturas e de poder apreciar l'estetica de mantuns país e mantuas epòcas, los occidentaus que s'estiman mei lo cliché fetichista d'ací e ara, lo de la bimbo siliconejada — enter las linhas s'i pòt devinar que n'i soi pas hòrt…
E los critèris, per estar culturaus, que sèrven enter autas causas lo prètzhèit de l'espècia, qui ei la reproduccion. Qu'insisteishi sus "monin e monas" pr'amor que miei sègle de feminisme mau comprés a quasi convençut la societat que las hemnas e serén tota cultura e subtilessa quan los òmis e serén tot instint e bestialitat — quan los dus sèxes e son tot aquò a l'encòp.
—
D'acòrd tanben tà çò de las capacitats mentaus deus monards, o de totas espècias e mei de las supausadament "mensh evoluidas" ! Bèth temps a que pensi que n'i a pas cap solucion de continuitat senon transicions graduadas de l'ua espècia tà l'auta. Hòra la canaula arrecadera deu cartesianisme mei estreit, los scientifics que son a s'avisar que i son animaus qui senten, se bromban, saben causas, calculan, planifican, aprenen, en un mot : pensan¹ ! Mei qu’aquò : de que n'i a qui an capacitats d’empatia e de consciéncia o qui desvolopan culturas… e qui'n tregen un avantatge evolutiu.
—
¹ Ne pensan dab lo lengatge pas com los umans. Que pensan cada espècia a la soa mòda.

#5 Pasmens, los canons estetics an fòrça variat dins la societat europeia - e endacòm mai - au fiau dau temps, o ben m'engane ?
Exista pas nonmàs un e un solet modele de beutat eterne e imudable que siriá consubstanciau a l'èsser uman. Quò fai dau temps que los umans son entrats dins çò que 'pelen la cultura... e ten, si de non, per de qué, los umans fuguessan ren mas èssers de natura, se vestissen, escrissen, dancen, se pinturen... ? Quelas activitats tanben pòden participar daus jutjaments estetics.

Vòle ben creire que l'àia de las condicions naturalas dins las apreciacions esteticas daus èssers umans mas son larjament compensadas per las condicions culturalas.
E los masles omosexuaus, ten, que quò lor fai que las popas de las femnas sián pitas o gròssas ?

Ten, quò me fai somnhar ad auren, que los monins tanben, ne'n som a nos rendre compte que an de las (proto)culturas.

La seleccion segon critèris erotics o reproductius n'ei pas lo sol fèit deus masclistas o deus òmis en generau ! Las hemnas que la practican tanben. Aquò's pr'amor, per civilizats que siim (o que pénsim estar), be damòram monins e monas.
Totun la beutat qu'a milanta caras, totas culturaus, puish a qu'ei tanben ua construccion e un jutjament estetic. Pr'amor de víver en ua epòca multiculturau, qu'èm sensibilizats a d'autas faiçons de véder lo monde. Atau cada un/ua que's pòt hargar ua sensibilitat estetica (o erotica) diferenta.
Malaja los clichés que contunhan de senhorejar.
Quan ensenhi lo dessenh ad estudiants en dessenh animat, que m'i hèi a'us explicar qu'un bon artista, un qui sap espiar, ei capable d'imaginar ua beutat femenina tafardeta, o dab popas miudas e un nas bèth, o tots autes trèits non convencionaus… mes la màger part que se'n foten, ben : que vòlen la medisha jaubèla dab un nasilhon ariçat, ua cinta de vèspa e poparrassas ensiliconadas, punt.
Atau que damòran artistalhòts, deus qui perpetuaràn ua vision repetitiva e estequida de la hemna. E pr'amor d'aquò la dauna Knightley b'a rason d'anà'n a contrabriu.