Après la chifra d'abstencion enregistrada la setmana passada (la mei hauta dempuish 1969), la participacion batot encara recòrd de feblesa gèir, per elegir los deputats au parlament francés. 39% deus electors s'avèn pas desplaçat lo 10 de junh, e arsèir estoren 44% a causir de votar pas, segon los instituts de sondatges. Pasmens, aquera navera marca deu desinterest per la politica nacionala ne servit pas los candidats de dreta. Gasconha se pintrèt arsèir de ròsa, e lo Partit Socialista tornèt ganhar las paucas circonscripcions emportadas per la dreta en 2002 e 2007.

 

 

Daubuns tèrratrems segotissen los emponts politics gascon e basco: François Bayrou, Jean Grenet e Michelle Alliot Marie, caras emblematicas de la dreta locala e nacionala, se perdoren atau lo sèti a l'Assemblada Nacionala. Aqueras eleccions marcan la fin d'una epòca, que lo MoDem e lo centre daunejavan en las valadas pirenencas, contestats per l'esquèrra mès capables a còps de portar, dens una cèrta mesura, una paraula occitana au nivèth estatau. Jean Lassalle (MoDem) demòra en plaça, tot juste, com darrèir resistent a l'èrsa potenta qu'a desemparat lo partit centriste dempuish las eleccions presidencialas.

 

 

 

Mantun sortants deu PS tremolèren pas: Emmanuelli elegit tanlèu dimenge passat, tanplan com lo president de la region Alain Rousset, David Habib (conse de Morencs elegit peu tresau mandat de rènga), Philippe Martin (tresau mandat tanben), Noël Mamère (conse de Bègla, que serà un deus paucs representants d'Euròpa-Ecologia-los Verds, partit que lo Partit Occitan i es ahilhat). Una navèra cara socialista s'escadot tanben a ganhar son sèti tanlèu lo purmèir torn : la Carole Delga representarà Comenge e Savés au Parlament.

 

Per la rèsta deu territòri, se pòt parlar d'èrsa ròsa. Hòra de la circonscripcion d'Arcaishon, que demòra a l'UMP shens suspresa mès –sinha de la poténcia de l'èrsa socialista– dab un escart prim, los sociaus-democratas s'impausan pertot. A còps dab una avança espectaclosa (61,9% per Pascal Gòt, candidat PS deu Medòc). La quita circonscripcion de Cauderan e deus barris mei rics de Bordèu passa a l'esquèrra peu purmèir còp dempuish 133 ans, dab la victòria de Sandrine Doucet. Lo sud de Gironda (ganhat en 2002 per la dreta) torna au PS, atau com l'oest d'Òlt e Garona. Lo navèth descopatge electorau n'a pas empachat la victòria de l'esquèrra en Gasconha, parçan tradicionalament progressista mès que la dreta i avè capitat una perçada dempuish 2002. Martine Lignières-Cassou (consa de Pau), Jean Glavany (ancian ministri deu govern Jospin), Conchita Lacuey (consa de Floirac) conservan lor sèti dab una majoritat pro larga (67,23% per Lacuey).

 

 

David Grosclaude, candidat deu PÒC-EELV, podot pas milhorar gaire la resulta de l'eleccion presidenciala dens la circonscripcion emportada per David Habib. Noel Mamere, elegit EELV, portarà la question occitana sus l'empont mediatic, ce podem esperar.

 

Pr'amor deus autes partits, las questions politicas, economicas e culturalas occitanas demòraran pauc tractadas. De hèit, lo PS n'exprimit pas de pausicion oficiala sus aqueth tèma. Si deputats com Martine Faure, Alain Rousset o Martine Lignières-Cassou s'exprimissen regularament en defensa de la lenga, d'autes com Henri Emmanuelli s'opausan sovent, sinon sistematicament, au desenvelopament de l'ensenhament e de l'emplec de l'occitan.

 

Peus occitans, la ratificacion de la Carta europenca de las lengas regionalas constituirà un enjòc màger de la legislatura que comença. Mès los enjòcs economics e sociaus ligats a la decentralizacion e l'organizacion deu territòri (dab dorsèirs importants com la reconversion de Lac de Biarn, la desindustrializacion, las linhas LGV, las autopistas...) son tanben una hont d'interests per la poblacion locala. A véder si l'èrsa ròsa que ganhèt Gasconha gèir poirà aviar una dinamica e un cambiament dens aqueths sectors, e sàber brembar au navèth president de la republica sas beròjas volontats quand a las lengas minorizadas de l'Estat francés.

 

 

 

 

Pèir-Joan Masdiset