Uèi 17 d’octòbre, a 8h45, se jutja al tribunal de Pau un militant de Libertat, lo movement occitan d’esquèrra revolucionària. Pendent lo jutjament, qualques personas manifèstan davant la cort de justícia. Per defendre lo militant jutjat an creat un comitat de sosten que fedèra e organiza la resisténcia. Avèm parlat amb eles.
 
“Qu’insistissèm suu hèit que tot aquò ei politic, la nòsta defensa que’n serà tanben”, çò an dich. Lo militant de Libertat menat al tribunal deu respondre a qualques clams après l’accion de la polícia del 21 de junh passat, quand la Fèsta de la Musica s’acabèt ailà per de susmautas. La polícia metèt fin d’una faiçon plan violenta als concèrts que s’i debanavan. “Aquera nueit tranquilla que s’acabèc en susmauta après l’intervencion hèra violenta de la polícia tà har acabar la musica deu nòste concèrt tradicionau”.
 
De fach, Libertat denóncia un secutament policièr dempuèi tres meses. “Tot aquò qu’a començat dab un tracte de sostien a la Calandreta d’Artics (Bearn) ont Libertat e qualificava lo prefècte deu departament de «salaud» [«salòp»]. Pr’amor que per nosautes barrar ua escòla ei ua salopariá, sustot ua escòla en occitan, vista la situacion de la lenga nòsta... Après aquò qu’avèm agut ua intervencion policièra de las bèras au Hedars durant la hèsta de la musica. Qu’avèm, ara per ara, sonque un procès relatiu a la hèsta mes que n’esperam un [aute], suu pic, sus l’ahar deu prefècte”.
 
De fach lo procès d’uèi se debana al tribunal de polícia e lo militant jutjat risca de pagar una multa. Mas es possible que seguisca un autre procès al tribunal de granda instància, e aicí lo movement occitanista riscariá pas solament una multa mas la dissolucion de l’associacion e la barradura de la Tor deu Borrèu, al quartièr del Hedars, a Pau (Bearn), qu’es lo local social de Libertat. Fa longtemps que Libertat ditz que la comuna de Pau e las autoritats departamentalas cèrcan, e quitament provòcan los mendres pretèxtes per barrar la Tor deu Borrèu. “Non sabèm pas s’ei l’occitanisme que non agrada pas a las autoritats o meilèu tot çò que va contra la lor dominacion. Aquesta vielha e usada republica non a pas mei gran causa de balhar au pòble, sonque caumatge, repression e regressions socialas”.
 
Es aquí que nos explican tanben lor engatjament politic e social. “Qu’ei clar que lo sistèma politicoeconomic de «França» e coneish melhor que los pòbles la soa construccion istorica e las soas feblesas. La somisson politica e militara per l’estat francés deus pòbles periferics qu’ei la soa basa. Dab la crisi istorica deu capitalisme, l’estat francés que s’enflaquís dens las soas contradiccions: tostemps un centralisme hèra hòrt doblat uei lo dia d’ua metropolizacion que dèisha la majoritat de la populacion endarrèr. Lo 60% de la populacion exagonala viu dab un 40% de las riquesas, e si que juntam a tot aquò lo hèit que lo 30% de la populacion e possedís lo 77% deu patrimòni (segon l’INSEE), que’s compren las immensas inegalitats que marcan la vita vitanta deus ciutadans francés. Qu’avèm zònas hèra praubas en Occitània e non pas sonque dens las perifèrias de las granas ciutats; parçans coma Bigòrra, Carcin, la Nauta Provença e quasi tota Occitània en dehòra de las granas metropòlis que son zònas dab populacion hèra prauba. Qu’avèm un país desindustrializat, dab quitament mei d’ua situacion de vertadèra colonizacion sus las còstas (Lengadòc, Lanas, Provença per exemple).”
 
Los de Libertat se definisson coma “revolucionaris d’Occitània” e afirman: “la nòsta libertat pòt passar sonque peu desmantelament de l’estat francés e la desprovincializacion”. Dison mai encara: “la negacion de França que serà la nòsta libertat e non pas sonque la deus occitans mes de tots los pòbles de l’Exagòn e d’otramar”. Benlèu es per tot aquò que uèi se’n jutja un militant.