Pau Fabre es —benlèu onorari a l’ora d’ara?— un egrègi professor de l’Universitat Pau Valèri de Montpelhièr. Es un òme que, dins sos estudis, s’es mai que mai trachat d’onomastica. Almens se me’n teni a la bibliografia seuna, publicada en debuta del volum. De tot temps, Pau Fabre es estat un valent occitanista. Foguèt una temporada vicepresident de l’Institut d’Estudis Occitans. Trabalhèt pauc o pro, e dins de domenis divèrses, amb lo Paure Robèrt Lafont.
 
Çò indenegable es que l’autor estudièt menimosament la literatura occitana medievala. Aqueste Pichon diccionari de la literatura occitana a l’Edat Mejana es aquí per ne testimoniar. Dins aqueste libre Pau Fabre nos gratifica d’un long prefaci ont expausa las particularitats graficas, lexicalas e sintaxicas de la lenga nòstra a l’Edat Mejana. O fa d’un biais clar, aisidament comprensible, quitament pels novelaris dins lo domeni. Malgrat l’immensitat de sas coneissenças sul sicut, va de longa a l’essencial. Fa clarament òbra de vulgarizacion. E mai per aver estudiat un per un e d’un biais exaustiu cada trobador, restituís l’essencial de cadun dins una nòta tan precisa coma concisa. Sap anar a las fondamentas literàrias de cada autor amb la clarvesença de l’especialista qu’es. Per çò que lo partit pres de Pau Fabre es plan de balhar al public l’esquichum mai digèst de cadun dels poètas medievals presentats. Devèm dire que l’escomesa, brica evidenta a la debuta, es capitada del melhor biais.
 
Aprenèm atal que los cercaires europèus an inventoriat mai de quatre cents noms de trobadors e trobairises. La màger part recensats en Occitània e Catalonha, plan solide, mas tanben en Espanha e en Itàlia. Per d’unes, avèm servat una òbra mai o mens abondosa. Pòt anar d’una sola pèça fins a un cinquantenant. Per d’autres, malurosament, avèm tot perdut de l’òbra e nos demòra pas que lo nom del trobador. Nom que nos es pervengut per qualques bestorns de l’istòria coma aquesta o sap far. O sap tan plan far pel bonaür dels cercaires. Plan solide, Pau Fabre los nos presenta pas totes. Es lo pròpri d’una antologia de far una causida d’aprèp un postulat de partença pausat per l’autor. Capitam ça que la pas a cernir lo qu’es estat de Pau Fabre per aqueste trabalh. Benlèu que causiguèt lo de l’azard que n’es un demest los autres?
 
Quantes no’n presenta de trobadors dins aquesta antologia? Curiosament soi dins l’impossibilitat d’o dire qu’en fin de volum ai cercat, de badas, una taula de las matèrias o un repertòri dels poètas presentats. Lo libre clau una bibliografia importanta e plan utila, aquò rai! Mas pas lo mendre inventari dels autors expausats. Es damatge estant qu’aquò nòi bravament pels anars-tornars que voldriam eventualament far sus tal trobador e tal autre. Pasmens, amb un pauc de biais, òm s’i torna trobar de mercés a l’òrdre alfabetic emplegat.
 
Per contra, mas aquò compensa pas, se trobam en debuta d’obratge una cronologia tras que preciosa de l’istòria d’Occitània. Aquesta va de l’an mil fins al sègle XIV. Son d’amiras istoricas que permeton de seguir l’evolucion de la literatura occitana medievala a l’usura del temps, mas subretot a l’usura de l’imperialisme francés e de la repression fèra de la glèisa catolica. Vertat es qu’entre l’espasa franchimanda e la tiara papala i aviá gaire plaça per l’amor cortés. L’escurantisme anava acaptar Occitània per un brave moment. Fins a 1968, se me pòdi permetre d’azardar aquesta data, a mon vejaire pas completament fantasierosa.
 
Se pòt pas acabar aquesta presentacion de libre sens mercejar la colleccion Lo Gat Ros que son las edicions del Centre d’Estudis Occitans de l’Universitat de Montpelhièr. Sens aquel monde, planes estudis tocant la literatura nòstra demorarián a l’estat de tapuscriches sus las laissas de las bibliotècas universitàrias. Demòran encara tantas causas a salvar de la posca que gausam esperar de la còlha del Centre d’Estudis Occitans que ne demorarà pas aquí. Se pòt pas comprene Occitània d’uèi s’avèm pas un minimum de nocions subre Occitània a l’Edat Mejana. Aqueste libre i contribuís bravament.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
_____
FABRE, Pau. Petit dictionnaire de la littérature occitane du Moyen-Âge. Colleccion Lo Gat Ros. Universitat de Montpelhièr III-Centre d’Estudis Occitans. 2006. 260 paginas.