Lo dijòus 23 d’octòbre passat, lo governador d’Alaska, lo republican Sean Parnell, signèt la lei votada en abril qu’oficializa 20 lengas autoctònas del 49n estat dels Estats Units d’America. Dins aquel país de la diversitat lingüistica granda ont l’anglés es la lenga oficiala de facto, Alaska es ara lo segond estat que done a las lengas indigènas una oficialitat. Lo primièr foguèt Hawaii, que bailèt a l’hawaiian la cooficialitat en 1976 après un vòte popular.
Totun, mentre qu’a las Illas Hawaii existís un ensenhament immersiu qu’a permés d’aumentar significativament lo nombre de parlants (15 000 a l’ora d’ara, que cal comparar amb lo milierat de parlants natius), la reconeissença oficiala de las 20 lengas autoctònas es sonque simbolica, que se prevei pas nada aplicacion concreta de la lei a l’escòla, dins l’administracion ni dins los mèdias, per exemple. Se tracta d’en primièr de metre en valor aquelas lengas e de n’encoratjar la transmission.
Es probable pecat que i aja pas nada aplicacion concreta, perque son de lengas fragilas, en particular las del grop na-dene, e mai en perilh imminent d’extincion, coma lo dena’ina e l’han, parlats respectivament per mens de 75 e de 20 personas, e cal saber qu’una d’elas, l’eyak, perdèt en 2008 son darrièr parlant. Las lengas esquimoalèutas son un pauc mai fòrtas, en particular l’inupiaq, que parlan encara mai de 8 000 personas, mas se pòt comprene qu’amb qualques milierats de parlants, n’i a pas pro per pensar serenament a l’avenir.
Cal doncas esperar que la reconeissença simbolica d’aquelas lengas per Alaska desboque lèu-lèu sus d’accions practicas e eficaças qu’empediscan lor desparicion.
GJB
Totun, mentre qu’a las Illas Hawaii existís un ensenhament immersiu qu’a permés d’aumentar significativament lo nombre de parlants (15 000 a l’ora d’ara, que cal comparar amb lo milierat de parlants natius), la reconeissença oficiala de las 20 lengas autoctònas es sonque simbolica, que se prevei pas nada aplicacion concreta de la lei a l’escòla, dins l’administracion ni dins los mèdias, per exemple. Se tracta d’en primièr de metre en valor aquelas lengas e de n’encoratjar la transmission.
Es probable pecat que i aja pas nada aplicacion concreta, perque son de lengas fragilas, en particular las del grop na-dene, e mai en perilh imminent d’extincion, coma lo dena’ina e l’han, parlats respectivament per mens de 75 e de 20 personas, e cal saber qu’una d’elas, l’eyak, perdèt en 2008 son darrièr parlant. Las lengas esquimoalèutas son un pauc mai fòrtas, en particular l’inupiaq, que parlan encara mai de 8 000 personas, mas se pòt comprene qu’amb qualques milierats de parlants, n’i a pas pro per pensar serenament a l’avenir.
Cal doncas esperar que la reconeissença simbolica d’aquelas lengas per Alaska desboque lèu-lèu sus d’accions practicas e eficaças qu’empediscan lor desparicion.
GJB
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Es de plànher qu'ajan pas metut dins la lista lo rus de Ninilchic, lenga mairala per mai d'un sègle dins aquel lòc, qu'es una varietat de rus qu'es a se morir.
Mai sus aquela varietat (en anglés): http://www.ninilchikrussian.com/documents/Alaskan%20Russian_Final%20draft.pdf
Planvenguts al Nòrd... d'America!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari