Que se passa en Iraq?
 
Iraq es la scèna d’una guèrra civila que s’i afrontan los arabis musulmans sunnitas amb las autras doas grandas comunautats del país: los arabis musulmans shiitas e los curds. Los caps d’aquelas doas comunautats acaparran los luòcs politics e militars de responsabilitat e, pendent las darrièras annadas, an practicat una politica de marginalizacion politica e economica de las populacions aràbias sunnitas, que fin finala se son rebelladas.
 
En estiu, la fugida cap al sud de l’armada, a causa de l’arribada de las milícias sunnitas a Mossol, metèt Iraq dins lo ponch de partença de çò que podèm ja apelar una guèrra civila. Uèi, las frontièras del front de guèrra e los limits territorials de las tres grandas fòrças militaras iraquianas coïncidisson practicament amb las frontièras comunautàrias:

 
— Al nòrd i a los peshmèrgas, que contraròtlan la region autonòma curda amb las zònas plaçadas fòra aquela autonomia e pobladas per de curds e d’autras comunautats afinas.
 
— Lo territòri a l’oèst e al nòrd de Bagdad, de majoritat sunnita, es contrarotlat per l’Estat Islamic.
 
— Lo centre e lo sud del país, de populacion shiita, es contrarotlat per las fòrças de seguretat de l’Estat del govèrn shiita.

 
Uèi, las tres fòrças militaras e los caps que las dirigisson son los pus nauts representants de caduna de las tres comunautats majoritàrias. Dins lo cas de l’Estat Islamic, es evident que representa pas totes los membres de la comunautat aràbia sunnita e que darrièrament deu afrontar una guèrra a la rèiregàrdia, mas de tot biais es lo grop que contraròtla la region e que dirigís la lucha contra lo govèrn central.
 
S’aquò èra pas pro per assegurar que lo conflicte d’Iraq siá un afrontament entre comunautats, ongan, amb l’arribada dels milicians sunnitas que luchavan en Siria e de tropas enviadas pel regim de l’Iran shiita, la guèrra refortís, cada jorn que passa, son aspècte sectari.
 
Sus lo ròtle de las poténcias regionalas, sus lor part de responsabilitat dins l’esclatament e l’expansion del conflicte, sus lors interèsses dins la guèrra, d’aquò ne parlarem a la fin d’aqueste article.
 
 
Qu’es l’Estat Islamic e cossí a sorgit?
 
Quand los Estats Units tombèron lo dictator iraquian Saddam Husayn e ocupèron Iraq en 2003, geriguèron fòrça mal la casuda del regim militar. Dins un acte de bona fe mas que, a l’encòp, demostrèt una granda inaptitud, los Estats Units decidiguèron de licenciar de lor trabalh totas las personas qu’avián agut quicòm a veire amb l’administracion pendent la dictatura. Coma Saddam aviá impausat una dictatura de las tribus sunnitas sus las autras, los sunnitas avián acaparrat los luòcs de poder e una bona part dels pòstes dins l’administracion. En consequéncia de l’ocupacion estatsunidenca, tot aquel mond demorèron sens lors emplecs, que passèron en mans dels victorioses arabis shiitas.
 
La marrida gestion estatsunidenca de la situacion e l’oposicion dels lidèrs iraquians qu’arriban pas a cap d’acòrdi per la via pacifica, tot aquò desespèra los sunnitas, que pel primièr còp dempuèi fòrça sègles se sentisson victimas del poder oficial. La situacion de discriminacion e lo sentiment d’impoténcia desboquèron vèrs la creacion de las guerrilhas sunnitas que fan de resisténcia contra la nòva autoritat shiita. A aquel moment, desbarquèt en Iraq un gròs contingent de membres e de seguidors d’Al Qaida, arribats de divèrses païses per luchar al costat dels sunnitas iraquians.
 
Après qualques meses de combats, los Estats Units obtenguèron que la populacion autoctòna virèsse l’esquina a Al Qaida. Es abitual de dire que los sunnitas iraquians afrontèron lo grop creat per Bin Ladin a causa de sa violéncia indiscriminada e dels metòdes salvatges qu’emplegava per impausar son autoritat. Podèm pas mesestimar lo fach que, de mai de mai, los Estats Units faguèron usatge del pòrtafuèlha per plaire als caps tribals sunnitas. E de las messòrgas en forma de promessas: faguèron creire als sunnitas que lo poder del nòu Iraq se repartiriá entre arabis sunnitas, arabis shiitas e curds, mas son pas jamai arribats a o materializar.
 
Ça que la, los grops terroristas pròches d’Al Qaida e los milicians islamistas mai radicals comencèron a far partida del païsatge de las províncias sunnitas d’Iraq. Es a dire, e mai se fins alavetz òm los aviá pas vistes perqué avián optat per la discreccion, son demorats vius pendent totas aquestas annadas. E ara son apareguts tornarmai amb fòrça.

Que se passa en Siria?
 
Siria es la scèna d’una guèrra civila que s’i afrontan lo regim, que recep lo sosten d’una partida de la populacion, e los grops opausants que luchan per prene lo poder e que recebon lo sosten d’una autra partida de la populacion.
 
 
Qual defend lo regim e qual s’i opausa?
 
Vos prepausi, per un moment, de far coma se saupèssetz pas encara de que s’agís amb la guèrra en Siria; vos prepausi d’oblidar los mèdias de comunicacion que tant ferventament defendon que lo problèma de Siria se redutz a la manca de democracia; e vos prepausi d’observar las mapas de l’article “Las mapas de la revòlta en Siria” [en catalan] per que ne tiretz las vòstras conclusions pròprias. Se vos plai, avisatz-me se trobatz que m’engani.
 
 
La guèrra de Siria
 
La prima de 2011 foguèt lo començament de la fin de Siria tala coma l’aviam coneguda. En Siria e, per extension, dins una bona partida de la region del Pròche Orient, se podiá viure perque s’èra obtengut un equilibri entre las nombrosas e fragilas pèças que compausan lo país. En aquela prima, quicòm se boleguèt e tot s’ensorrèt. Fer acabar d’o arredondir, dempuèi l’exterior se sostenguèt una revòlta qu’èra evident que menariá inexorablament lo país a la guèrra civila.
 
En 2011 sabiam ja qu’en Siria, i a una estrecha relacion entre religion e politica; e sabiam tanben que quora l’estabilitat desapareisseriá en Siria, lo voide que daissariá l’ocuparián la paur, la terror, las asiranças d’uèi e las fantaumas del passat. Personalament, ieu sentissi plan tanben qu’aquò s’es passat aital. Mas, coma supausi que vos pòrta pas res que vos explique ieu çò que m’agradariá que se foguèsse passat, contunhi la descripcion e l’analisi dels faches.

Qu’a a veire la guèrra civila de Siria amb l’expansion de l’Estat Islamic en Iraq?
 
Coma avèm vist, lo govèrn de Bagdad, qu’es contrarotlat per de partits politics shiitas pròiranians, a accentuat sa politica antisunnita aquestas darrièras annadas. Aquò a provocat un retorn a l’estat de guèrra, amb de grops armats sunnitas qu’afrontan las fòrças de seguretat.
 
Parallèlament, dins l’encastre de la guèrra en Siria, los grops armats diches jihadistas, islamistas radicals o terroristas, obtenián lo contraròtle d’una bona partida de la region frontalièra amb Iraq. Avançavan lèu per divèrsas rasons:
 

— La guèrra de Siria es, en bona part sectària, çò que fa que los jihadistas sunnitas ajan las simpatias de fòrça sunnitas sirians.
 
— Son fòrça ben finançats per divèrses donaires del Golf Persic.
 
— Fin finala, comptan amb de milièrs de volontaris arribats de pertot dins lo Mond que son dispausats a sacrificar lors vidas per la causa.

 
Lo segond e lo tresen motiu son estats determinants per finir d’impausar lor dominacion sus las populacions sunnitas pauc inclinadas al radicalisme islamic e sus las autras milícias opausantas.
 
Quand los jihadistas estabilizèron lor poder en Siria, poguèron desviar de nombroses contingents amb d’armament per refortir lo front iraquian. Lor calguèt solament traversar un territòri desertic ont lor vasta preséncia a fondut la frontièra que i aviá entre los dos estats.

Los grops jihadistas en Iraq son formats per de personas que pendent d’annadas an luchat jos l’estela d’Al Qaida e de sos fondadors. Dels meteisses que luchèron en Afganistan contra los sovietics dins los ans 1980. Mas aquela nòva generacion de jihadistas es comandada per un grop d’òmes qu’an decidit de se separar de l’organizacion d’Usama Bin Ladin.
 
Al Qaida a per tòca de far una guèrra globala e d’atacar l’enemic amb de practicas terroristas. Per contra, aquel nòu lideratge jihadista a optat per la creacion d’un estat a partir del qual vòl espandir e estendre l’islam, primièr dins las regions frontalièras e pus tard dins la rèsta del Mond.
 
Per aquela rason, aquel grop se nomena el meteis Estat Islamic. De fach, e mai se totes lo tractan nonmàs de grop terrorista format per de bauges sanguinaris, sul papièr son un estat independent. Non reconegut per degun, mas un estat, totun, amb tot çò qu’aquò implica.
 
Entretant, dispausan d’un territòri que lo contraròtlan absoludament, an una capitala, encaissan d’impòstes, contraròtlan lo cambi de devisas, lo comèrci, las escòlas e çò que s’i ensenha, expòrtan de petròli, contraròtlan e mantenon basses los prèses dels produches de primièra necessitat e dels combustibles. Dispausan tanben d’una lei pròpria, de tribunals rapids e eficients; e an anonciat la creacion, plan lèu, de lor moneda pròpria.
 
Tocant las similituds e las diferéncias dins los apròchis e las estrategias dels dos grops, tant Al Qaida coma l’Estat Islamic luchan per un jihad violent que los deu menar a establir un califat islamic regit per la sharia. Ça que la, Al Qaida insistís a far lo jihad al nivèl mondial abans la declaracion del califat.
 
Per contra, l’Estat Islamic prioriza la creacion del califat e sa consolidacion. Aquela posicion demòstra un realisme mai grand que per lo grop de Bin Ladin, qu’aprigondís una lucha d’una portada tan granda que se prepausa un objectiu fòra portada.
 
Realament, lo posicionament de l’Estat Islamic respond mai fidèlament a l’istòria dels estats islamics qu’an existit long de l’istòria: naissença, consolidacion e expansion. Tot çò que servisca pas a aquel objectiu es segondari per l’Estat Islamic, coma o demòstra lo fach que, a la diferéncia dels autres movements islamistas, salafistas e jihadistas del Mond entièr, a parlat sonque pontualament de la situacion e de la lucha per la liberacion de Palestina.
 
Coma consequéncia d’aquel apròchi, l’Estat Islamic favoriza la migracion dels musulmans cap a las regions que contraròtla en Iraq e Siria. En mai de milicians, cèrcan de professionals qualificats e lor demandan que s’i desplacen amb las familhas.
 
Pr’amor de tot aquò, dins aquesta fasa del conflicte, los atemptats contra l’Occident son pas dins los plans de l’Estat Islamic. Per contra, la situacion cambiariá se qualque jorn los païses occidentals decidiguèsson d’intervenir militarament dins lo conflicte per escrachar los darrièrs reduches de l’Estat Islamic. Probable Al Qaida e sas estrategias atrairián los militants subrevivents e prendrián la relèva.
 
 
De volontaris jihadistas
 
Un dels faches mai comentats aquestes darrièrs meses en cò nòstre, a respècte del conflicte de Siria e d’Iraq, es la preséncia dins aqueles païses de volontaris arribats d’Occident. Concretament, se tracta de musulmans sunnitas que decidisson de partir per defendre amb las armas la comunautat sunnita e l’Estat Islamic.
 
Lor decision pòrta implicitament un refús de l’Occident, de la societat dins la quala an crescut e de las cresenças e del biais de viure dels vesins amb los quals an partejat escòla, trabalh o trepador dels escalièrs. Mai endavant, dins un autre article tractarem de l’òdi qu’empenh de musulmans de pertot a se desplaçar tan luènh per luchar contra çò qu’asiran d’aicí.

Los interèsses de las poténcias regionalas
 
Un dels aspèctes mai importants que nos caldriá prene en compte al moment de parlar dels interèsses e de las accions en Siria e en Iraq de las poténcias regionalas, occidentalas e, benlèu, de nosautres meteisses, es que, a la diferéncia dels protagonistas e de las victimas de la guèrra, los qu’o agacham de luènh dispausam de tot lo temps del Mond per resòlver o ensajar de monopolizar lo conflicte.
 
Per quant als vesins de Siria e d’Iraq, brèvament:

 
Israèl: preferís la subrevivença del regim d’Al Asad, son enemic declarat mas amb tròp de problèmas intèrnes per èsser una menaça reala, que non pas l’aveniment d’un estat islamic dirigit per de personas mai activas, militantas e convencudas de la necessitat d’atacar Israèl.
 
Iran: aliat de Siria e de l’actual govèrn shiita d’Iraq, lor balha un sosten economic, militar e uman. La violéncia que punís Siria e Iraq es, en partida, la consequéncia de la guèrra etèrna entre los arabis de la Peninsula Aràbia e lo pòble pèrsa.
 
L’Arabia Saudita e Qatar: d’enemics d’Iran e de tot çò que sent al shiisme, an finançat tota mena de grops insurgents islamistas sunnitas en Siria e Iraq. Ara: coma los dos se baton pel lideratge del Golf Persic, cadun a finançat los sieus grops, qu’en qualques escasenças se son afrontats eles meteisses, en favorizant aital la guèrra dins la guèrra. Es a dire, lo caos dins l’oposicion.
 
Turquia: Turquia a decidit d’intervenir dins los afars del sieu vesin del sud a travèrs d’un sosten desvergonhat als grops islamistas e, tanben, a l’Estat Islamic. De segur, l’islam de Turquia e l’islam de l’Estat Islamic an plan pauc a veire, mas los interèsses dels dos govèrns coïncidisson. Dins un autre moment comentarem coma Turquia tira profièch en permetre l’avançada del califat islamic fins a sa quita frontièra.

 
 
Responsa de l’Occident
 
L’actitud de l’Occident, es a dire, de totes nosautres, dels mèdias, dels politicians e de l’opinion publica occidentala, a contribuit a l’empencha dels grops islamistas de la region. Aicí s’es sostengut politicament un govèrn iraquian qu’a implementat de politicas qu’an servit solament a alucar los esperits de l’oposicion.
 
Dementre, en Siria, s’es sostengut mediaticament de grops politics e militars amb una representativitat escassa e pauc de legitimitat qu’an desestabilitzat lo país sens aver, ni per un moment, cap de plan ni cap de possibilitat d’ofrir una alternativa al regim.
 
E ara? Nos i cal intervenir? Que i podèm? Dins aquelas auçadas del conflicte, quand es tan clar que nòstre principal problèma en la region es l’instabilitat provocada per la preséncia de l’Estat Islamic, e qu’aquel grop es l’enemic comun de l’Occident e tanben de totes los actors, grops, estats, religions, culturas, pòbles de la region —a l’excepcion de fòrça sunnitas que vivon dins lors domenis—, que fariatz vosautres?
 
Podèm far divèrsas causas: i intervenir pas, i intervenir diplomaticament o i intervenir militarament.
 

a) S’i intervenèm pas, que se passa? Se decidissèm de nos absténer de participar a la resolucion del conflicte de Siria e d’Iraq, condemnarem los sirians e iraquians a viure un conflicte mai long, mai sagnós e mai prejudicial al nivèl social e economic per las societats que patisson la guèrra e per las dels païses vesins.
 
b) S’i intervenèm diplomaticament se passarà la meteissa causa qu’ai expausada dins lo ponch (a).
 
c) L’intervencion militara es la sortida que nos reclaman las victimas de l’Estat Islamic. Los iaziditas e assirians qu’an patit en mans d’aquel grop islamista l’enen assag de genocidi, e tanben lo pòble curd e sas milícias e lo govèrn de Bagdad nos demandan que los ajudem a travèrs de l’accion.

 
Pr’amor d’aquò, me suspren que tantas gents d’aicí s’opausen a l’intervencion armada. Particularament, atribuissi las declaracions de politicians e de caps d’opinion europèus que refusan una operacion militara contra l’Estat Islamic a lor escomesa per desplaçar en Orient una mena de guèrra freja que mantenon amb lors enemics locals. Es a dire, que las drechas e las esquèrras europèas se pelejan ailabàs per de problèmas d’aicí. Aquò, en mai de lor ignorància del drama que se viu al Pròche Orient.
 
Tròbi fòrça legitim que nos opausem a las errors e als assages de monopolizar las relacions internacionalas de la part de l’Ostal Blanc, mas tròbi tanben qu’es una error mesquina e miserabla que bloquem una intervencion estatsunidenca e qu’alonguem lo patiment de tantas e tantas gents e que condemnem de pòbles e de culturas entièras a la mòrt e la desaparicion, solament perque los Estats Units nos agradan pas. Lo principi d’inflexibilitat dels politicians e las rivalitats localas entre los partits d’aicí pòdon pas èsser de cap de biais mai importants que la vida de milièrs de personas en Siria e Iraq.
 
La question que nos deuriam pausar ara es: se nos interèssa —per caritat crestiana o per d’interèsses geostrategics— que l’Estat Islamic desaparesca? Coma sembla que l’opinion generala es puslèu per aquela opcion, i a pas cap d’alternativa a l’usatge de la fòrça.
 
Pasmens, de l’intervencion militara se destacan un parelh de questions:
 

1. Los bombardaments sus las posicions de l’Estat Islamic pòdon pas èsser un castig general contra la comunautat sunnita e, a l’encòp, se devon acompanhar d’un movement de tropas qu’ocupe lo territòri cedit pels islamistas. Lo problèma es que nonmàs an la capacitat de far aquò: las tropas dels Estats Units e d’Euròpa, qu’o vòlon pas far; los peshmèrgas curds, que vòlon pas anar tan luènh en la lucha contra l’Estat Islamic e se jogar la vida per protegir de tèrras aràbias; e la desorganizada armada iraquiana. Totun, la preséncia de quina que siá d’aquelas tres fòrças seriá considerada pels sunnitas coma una ocupacion.
 
2. En tot cas, la diplomacia poirà pas convéncer los sunnitas que lor melhora opcion es l’oposicion als grops radicals e la participacion a çò que s’apèla lo jòc democratic. Los poirem pas convéncer perque los shiitas, qu’ara tenon lo poder, an demostrat repetidament que los sunnitas an pas lor plaça dins la direccion del nòu Iraq.

 
Per tant, coma aquela situacion de crisi politica e de violéncia se pòt solament apasimar per la fòrça durant qualques ans, mas que tard o d’ora tornarà ressorgir, nonmàs i a una solucion: la separacion administrativa entre comunautats. Aquela opcion ofrís fòrça possibilitats: de la creacion d’un estat federal o confederal fins a la desaparicion de l’estat d’Iraq. Podètz legir ma proposicion a la crisi dins aqueste article [en catalan]. Çò que prepausi per Siria, tanben val per l’Iraq actual.
 
Coma dins lo cas de Siria, lo problèma de totas las proposicions diplomaticas e militaras que se fan en Iraq es que comptan pas amb un ponch d’arribada. Se i a pas un cambiament prigond dins las estructuras e lo quite concèpte del país, cresi pas que se resòlga jamai lo problèma de fons, qu’es l’incompatibilitat d’interèsses entre los grops politics, religioses e culturals. Es a dire, que la raiç del problèma e la clau de la solucion son pas a Washington, son a Bagdad.