Los partits partisans de s’acostar de Brussèlas tendràn 54 dels 101 sètis de la cambra. La fòrça mai votada es estat lo Partit Socialista, pròrús, amb 26 deputats. Los comunistas, amb una posicion intermediària, retenon 21 sètis. L’aplicacion de l’acòrdi d’associacion amb l’UE e la gestion del conflicte de Transnístria son de dorsièrs clau.

Los tres partits que defendon l’integracion de Moldàvia dins Union Europèa renovelèron ièr lor majoritat al Parlament d’aquela èx-republica sovietica, après que se siá recomptat lo 90% dels vòtes. Lo Partit Liberal Democratic (PLD), lo Partit Democratic (PD) e lo Partit Liberal (PL) addicionan ensems lo 44,6% dels vòtes, causa que lor autreja la majoritat absoluda: 54 dels 101 deputats de la cambra moldava. La participacion foguèt del 55,9% e los abitants de la republica autoproclamada de Transnístria i prenguèron pas part.
 
Malgrat que las fòrças pròUE ajan obtengut la majoritat, lo partit mai votat es estat lo Partit Socialista de la Republica de Moldàvia (PSRM), una formacion dobèrtament pròrussa qu’a obtengut lo 21,3% dels vòtes e 26 deputats. Es una chifra que li servirà pas per formar govèrn, e mai se comptèsse amb lo sosten del Partit dels Comunistas de la Republica de Moldàvia (PCRM), qu’a amassat lo 18% dels vòtes e 21 deputats —una causa dificila, perque las relacions entre lo PSRM e lo PCRM son fòrça tibadas—.

ProEU parties have 54/101 majority, short of 61 (3/5 supermajority) to elect President in '16, repeat of '09 #Moldovapic.twitter.com/2ROXqDLm5J

— Justin Cartwright (@JustinKaneC) December 1, 2014

 
Durant la campanha electorala, lo PSRM a dich ben clar quina èra sa proposicion per l’encastratge geopolitic de Moldàvia: accedir a l’Union Doanièra —menada per Russia e que tanben intègra Bielorussia e Cazacstan— e renonciar a l’intrada dins l’Union Europèa. Una aficha electorala del PSRM resumís la posicion del partit: una fotografia de sos lidèrs amb lo president rus Vladimir Putin e lo lèma de campanha: “Ensems amb Russia!”

Billboard for the Socialist Party (PSRM) feat. #Putin in Chisinau, Moldova. "Together with Russia!" #MoldovanElectionpic.twitter.com/BY1EF1lxOm

— Ryan Bastek (@RyanBastek) November 26, 2014

Lo PSRM tanben a fach campanha per un “estat social” qu’auriá d’èsser “governat sens oligarcas”. Moldàvia es l’estat d’Euròpa amb lo PIB per abitant (per paritat de poder de crompa) mai bas: 4 669 dolars en 2013, plan en dejós del segond estat amb un marrit PIB per abitant (Kosova, 8 740 dolars) e de sas vesinas Ucraïna (8 788 dolars) e Romania (18 635 dolars).
 
 
Lo dorsièr europèu
 
Los tres partits pròUE auràn de fargar una nòva coalicion qu’aplique l’Acòrdi d’Associacion que lo govèrn moldau signèt amb Brussèlas en junh de 2014. L’acòrdi es un primièr pas per l’intrada de Moldàvia dins l’UE, mas abans, caldrà que Chișinău aplique un paquet de reformas economicas e politicas. Segon Brussèlas, se tracta de mesuras destinadas a refortir la democracia, l’estat de drech e l’economia de mercat, e tanben a refortir la cooperacion en politica exteriora. Lo primièr ministre moldau, Iurie Leancă, considèra que Moldàvia poiriá intrar dins l’UE en 2020.
 
Lo PSRM entend, per contra, que l’acòrdi d’associacion limitarà las possibilitats comercialas de Moldàvia perque impausa de quòtas maximalas per los produches moldaus que pòdon intrar dins l’UE. Los socialistas afirman que dins l’Union Doanièra aquel problèma i seriá pas, e recòrdan que lo 70% dels “bens tradicionals moldaus” se vendon als estats d’aquel blòc comercial.
 
Segon de donadas del burèu estatistic moldau, en 2013 lo 31,4% de las exportacions moldavas anèron vèrs Russia, Bielorussia e Cazacstan. Las exportacions cap a l’UE foguèron lo 46% de las vendas (lo 17% vèrs Romania e lo 29% vèrs los autres membres).
 
Lo PCMR a adoptat una posicion intermediària entre lo blòc pròUE e lo PSRM. Los comunistas dison que s’opausan pas a un orizont futur de convergéncia amb l’UE, mas demandan de revisar los tèrmes de l’acòrdi d’associacion e de manténer l’equilibri de las relacions de Moldàvia entre Brussèlas e Moscòu.
 
 
Transnístria
 
L’autre dorsièr caud que lo deuràn afrontar los partits pròUE es Transnístria, la republica que se proclamèt independenta de Moldàvia en 1990 e que, e mai s’es pas estada reconeguda per cap de membre de l’ÒNU, gaudís de sosten economic, politic e militar de Russia. Durant la darrièra decada, los partits moldaus — que sián los pròUE o los comunistas— an assajat de convéncer lo govèrn transnistrian de renonciar a l’independéncia amb una ofèrta d’autonomia al sen de Moldàvia.
 
Transnístria sempre a rebutat aquel acòrdi e a prepausat coma alternativa la creacion d’un estat confederal, format per la meteissa Transnístria e la rèsta de Moldàvia, causa que Chișinău a pas jamai acceptada. Lo PSMR defend una via intermediària: federalizar Moldàvia, causa que, segon el, permetriá a Transnístria de manténer son estatut de republica, mentre que Moldàvia reüssiriá a recuperar son integritat territoriala.
 
 

 
______
Aqueste article es adaptat de la revista en linha Nationalia, amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion.