Lo ciutadan alemand d’88 ans qu’èra mes en examen per aver participat al masèl dels 642 occitans d’Orador de Glana serà pas mai enseguit. La justícia alemanda a pas cap de pròva de sa culpabilitat.
 
“Los elements de pròvas disponibles permeton pas de contradire a priòri” los arguments de la defensa de Werner C., un fustièr retirat qu’a l’epòca aviá 19 ans. El reconeguèt qu’èra dins aquel vilatge, mas qu’el èra encargat de susvelhar los veïculs dels borrèls. Per contra, los procuraires afirmavan que participèt dirèctament al fusilhament de 25 òmes e que collaborèt a l’assassinat de centenats de femnas e d’enfants.
 
Lo procuraire de Dortmund (Alemanha), Andreas Brendel, afirmava que Werner C. aviá tirat amb son fusilh, el e 14 autres soldats, dins una cava ont assassinèron 25 òmes desarmats. Brendel remembrèt que cap de veteran de la Segonda Guèrra Mondiala “a pas jamai reconegut” de crimes, “totes dison que tirèron pas un sol cop de fuòc”. De son costat, Werner C. assegura que tirèt pas, e que quitament salvèt la vida de doas femnas que tornavan del bòsc just abans lo chaple. Segon çò que l’èx-SS diguèt en una entrevista al jornal alemand Bild Zeitung, quand aquelas doas femnas “se sarravan, las cridèri per que s’escapèsson tornarmai al bòsc, e elas o faguèron”.
 
Las autoritats alemandas avián mes Werner C. en examen, amb cinc autres camaradas sieus que son dins lo visor de l’ofici, e un seisen que demòra en Àustria. Los suspèctes an aperaquí 90 ans.
 
 
Lo masèl d’Orador
 
Lo chaple d’Orador de Glana es un dels mai crusèls de la Segonda Guèrra Mondiala. Los aliats avián ja desbarcat en Normandia e la segonda division blindada de la Waffen-SS començava de se retirar cap al nòrd-oèst de França. Avián l’òrdre d’utilizar de represalhas contra la populacion civila. Lo 9 de junh de 1944, los soldats comandats pel general Heinz Lammerding pengèron 99 civils a Tula. L’endeman, 120 òmes del regiment conegut coma Der Führer entornegèron Orador de Glana, a qualques 30 quilomètres al nòrd-oèst de Lemòtges, per i organizar un chaple que deviá servir d’exemple.
 
Lo comandant Adolf Diekmann organizèt lo masèl: totes los abitants se deguèron acampar dins la plaça del mercat, ont los soldats alemands separèron los òmes de las femnas. Menèron los òmes a quatre granièrs locals, los fusilhèron en grops amb de mitralhetas en los acabant un a cha un amb de còps de pistolet. Las femnas e los enfants foguèron menats dins la glèisa, los embarrèron dedins e i lancèron una bomba de gas toxic. Quand vegèron qu’èra pas pro, fusilhèron, lancèron de granadas de man per las fenèstras e incendièron la bastissa.
 
Marguerite Rouffanche foguèt la sola subreviventa de las 240 femnas e dels 213 enfants embarrats dins la glèisa. Los soldats tirèron contra ela quand fugissiá per una fenèstra e la creguèron mòrta. E mai se la toquèron amb cinc balas, subrevisquèt.
 
En 1953 un tribunal de Bordèu condemnèt 21 òmes, mas passèron solament un an en preson. A un d’eles, l’oficièr Heinz Barth, lo condemnèron tornarmai en 1983 en Alemanha de l’Èst. Sortiguèt de preson en 1997 per sa marrida santat e moriguèt dètz ans puèi a 87 ans. Aqueste còp es la darrièra escasença que de participants al masèl d’Orador respondan davant la justícia.
 
A l’ora d’ara lo vilatge lemosin se consèrva exactament coma demorèt après lo chaple per fin que servisca a l’encòp de santuari consagrat als mòrts e de remembre de la barbariá del nazisme.