Entre Nadal e l’An Nòu, Jornalet vos ofrís cada jorn una presentacion de libre de Sèrgi Viaule.

Es l’istòria d’un dròlle que, tre pichon, coneguèt lo nom d’un dels nòstres aèdes nacionals. Pertot, vòli dire dins las diferentas ciutats ont demorèt, entralhava de Carrièras Frederic Mistral, seguissiá de Baloards Frederic Mistral, traversava de Plaças Frederic Mistral, enregava d’Alèas Frederic Mistral…
 
Es tanben l’istòria d’un jovent qu’aimava la poesia, mas la poesia dicha “liura”; la que carreja son fais d’emocions sens marchar al pas cadenciat. Es l’istòria d’un gusàs qu’agèt dètz e uèit ans en 1968. Un que prèsa la poesia quand aquesta carreja de sentits a l’encòp pregonds e leugièrs, sens se trachar de rimas. Un que li agrada mai lo fons que non pas la forma. Un que se tracha mai de la qualitat del vin que non pas de la forma de la botelha. Un que se regaudís de l’embriaguesa dels mots sens mesurar la talha de la rauba que los vestís o de l’estug que los conten. Un qu’aima los vèrses salvatges e pas los que son sevèrament adometgits. Per acabar, es l’istòria d’un ideós que li agrada de far trucar armoniosament los mots per tirar d’aquestes trucs beutat e felicitat. Un per qual lo miracle dels mots apertierats a pas res a véser amb la metrica de las estròfas.
 
Abans de legir Mirèlha aviái ja legit Lo poèma dau Ròse e a l’epòca me truquèri a las meteissas dificultats de vèrses que, qualques còps, cèrcan la rima sens la poder trobar. A legir los poètas diches “classics” ai la marrida impression que, siá son a la recèrca esperduda del nombre de pès, o alara a la recèrca —non mens esperduda— de la rima. Cossí que ne vire arriba tròp sovent que, fin finala, l’estròfa siá laboriosa. Certanas pèças, per dintrar dins lo mòtle causit, sentisson a aproximacion. Quand es pas lo cas, pòt arribar —a çò que me sembla— que la rima siá “telefonada”, autrament dich, aisida.
 
Sabi que vau passar per un iconoclasta a escriure causas parivas del “Mèstre de Malhana”, pr’aquò me sembla que los dialògs —nombroses dins Mirèlha— se prèstan pas an aqueste mòde de poesia, nimai a cap d’autre. Preni a l’azard aquesta estròfa:
   
Quin es, en 2015, lo jove que seriá capable d’embragar sus una tala estetica literària mai que centenària? Quina es la rapaira o lo rapaire (cantaire de rap) que seriá d’uèi capable d’apreciar Mirèlha de Frederic Mistral? Çò que compreni pas —mas soi luènh d’o comprene tot— aquò’s que los critics contemporanèus contunhan d’encesar l’òbra coma s’èra encara d’actualitat. Va sens dire que los poèmas grands de Frederic Mistral foguèron de caps d’òbra, reconeguts coma tals al moment de lor espelida. Nos cal —aquò rai!— contunhar d’afortir qu’an encara d’uèi una valor istorica per çò qu’a un moment donat foguèron çò que se fasiá de melhor dins la literatura mondiala. D’alhors lo Prèmi Nobèl es aquí per ne testimoniar. Mas pretendre que Frederic Mistral poiriá d’uèi interessar las joves generacions de legeires seriá, çò me sembla, mancar de discerniment e s’embarrar dins un passat complit.
 
La literatura occitana foguèt a certanas epòcas al cimèl de çò que se podiá far dins lo Monde (los trobadors, Godolin, Jansemin, etc.). Avèm d’èsser fièrs d’aquel passat tot agent consciéncia qu’es de passat. La question que se pausa d’uèi es: cossí interessar los joves a la lenga e a la poesia occitanas? Pensi pas que siague en posant dins lo patrimòni que nos daissèt Frederic Mistral, per tan estimable foguèsse, que capitarem. Se volèm èsser onèstes nos cal reconéisser que d’uèi Frederic Mistral es vengut tras que de mal legir. Es pas mai atractiu per dos sòuses. Es una poesia inadaptabla a l’èra d’Internet e de l’SMS.
 
Reeditar Mirèlha pel 150n anniversari de la mòrt del “Mèstre de Malhana”, èra necessari e indispensable per dire de rendre omenatge al poèta e a la lenga nòstra. La reeditar en grafia nacionala èra quicòm qu’auriá degut èsser fach desempuèi plan temps.
 
Cal pas pensar que Mirèlha pògue èsser capabla de tocar la sensibilitat de nòstres contemporanèus. D’alhors degun o a pas presentat atal. Ça que la, me permeti d’ajustar que devèm far mèfi de tombar pas dins la trapèla de l’adoracion continua e beata de Frederic Mistral.
 
Aquesta edicion de Mirèlha es regde polida de mercés a sas illustracions en quadricromia. Aquestas son de Joan Droit. Pareguèron pel primièr còp dins l’edicion en francés de 1923. De formats variats, son al nombre de quaranta doas. Las que son de pagina plena son excepcionalas per lor rendut. Lo trabalh dels tecnicians estampaires a permés de servar quasi intacta la poténcia de cada color. Çò que pertòca de prima pausa en agachant los dessenh de Joan Droit, aquò’s l’utilizacion de sos blaus. Son esblaugissents dins cada quadre, e mai dins los que retrason certanas scènas escuras. Dins aquestes dessenhs, los cipressièrs del plastician semblan de far escaleta a Mirèlha dins sa pujada al cèl.
 
Èra l’istòria d’un òme que, a malgrat de sa bona volontat, poguèt pas, o sapièt pas, legir Frederic Mistral.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
_____
MISTRAL, Frederic. Mirèlha. Edicions dels Regionalismes, 2014. 260 paginas.