Gaireben totas las comarcas occitanas, e al delà totes los departaments de l’estat francés, possedisson lor societat sabenta. Sovent, aquestas an nom “Acadèmia de las Sciéncias e Bèlas Letras de…” o “Societat Arqueologica e Istorica de…” o tanplan una autra denominacion d’aquel calibre. Mas totas saufinan la debuta del sègle XIXn quand es pas la fin del sègle precedent. Cal dire qu’aquestas entitats son revièlhas e, amb rason, se fan glòria de lor longevitat.
Precisem-o, aquestas societats sabentas son sovent poscosas e flairan la naftalina. Lor subrevida es deguda a lor estatut de quasi-oficialitat dins la comarca. Son sistematicament, dirèctament o indirèctament, ligadas als servicis dels archius departamentals. Adoncas, son finançadas pels conselhs generals, çò que lor permet de poder paréisser sus papièr glaçat.
Aquestes periodics, quasi totes trimestrals, son mestrejats per de notables qu’an pas pogut —o qu’an pas volgut— embraçar una encarrierada politica. Aquela mena d’activitat culturala lor permet, a malgrat tot, d’aver una cèrta notorietat. Atal, la retirada venguda, ensajan de far pròva d’erudicion en furgant mai o mens prigondament e menimosament dins lo passat, prèp o luenchenc, de la comarca. D’aquí ven que los numeròs d’aquestas revistas intellectualas sián mai o mens interessants. Se la revista a l’èime de demandar de contribucions en defòra del cercle sarrat e tampat de la “societat sabenta”, alavetz, podèm esperar d’aver l’astre de legir quicòm d’inedit. Senon, aquò pòt virar a l’entorn de repapiadas regularament rescalfadas. O ai ja vist! Las pus marridas d’aquestas revistas son las que se dison “revistas regionalistas”. Ieu, quand ausissi parlar de “regionalisme”, càmbii de trepador. Avèm plan tròp patit lo pétainisme per acceptar lo regionalisme.
Rai de totas aquestas consederacions ! La Revue de l’Agenais es lo periodic de l’Acadèmia de las Sciéncias, Letras e Arts d’Agen. Son numèro d’octòbre a decembre de 2014 es en granda part consagrat al 150n anniversari de la despartida del poèta Jansemin. L’associacion occitanista Agenés Tèrra Occitana participèt bravament a sa redaccion.
Lo primièr article d’aqueste dorsièr, lo sol publicat en version bilingüa, es la transcripcion del discors que prononcièt Joan-Pèire Alari lo dissabte 4 d’octòbre de 2014 davant la tomba del poèta agenés. I parla, plan solide, de la vida e de l’òbra de Jansemin. Relevarem ça que la que, parlicada fasent, oblida pas de denonciar lo fach que dins un dels quites collègis de la vila, pr’aquò batejat Jansemin, s’i ensenha quitament pas la lenga del poèta. Pus luènh, ditz e escriu: “E mai l’instruccion laïca e obligatòria en francés, iniciada per las leis de Jules Ferry, aguèsse representat lo progrès de l’escolarizacion de tota la populacion, foguèt al meteis temps un ensag d’eradicacion de las autras lengas parladas sul territòri de la Republica Francesa que podèm pas apelar d’un autre nom que lingüicidi”.
Amb son estudi “Jasemin lo desrevelhaire”, Joan-Francés Brun met l’òbra del poèta agenés dins lo contèxt de las letras occitanas d’alara. El tanben remembra una realitat politica de longa calada dins los seneds intellectuals: “La maquina de guèrra èra lançada, la campanha de destruccion sistematica dels «pateses» se va perseguir sens relambi entre 1830 e 1945. E pr’aquò certanas consciéncias esclairadas s’opausan a aqueste bassacatge cultural”. L’escrivan paísbassòl remembra judiciosament que Jansemin s’escriu coma una malha de la longa cadena de la literatura occitana.
Joan-Claudi Ducros, dins un article plan documentat, establís las relacions que i aguèt entre lo revelh de la literatura occitana a Brageirac e lo poèta perruquièr d’Agen, Jansemin venent mai d’un còp dins la bona vila de Brageirac, cada còp per declamar de vèrses en sosten a d’entitats caritadosas de la ciutat. Uèi diriam que Jansemin fasiá fòrça recitals de sosten e que s’afanava dins l’accion caritativa.
Cossí que ne vire, al moment de sos recitals, èran qualques poètas brageiragueses a recitar, eles tanben, qualques pèças de circonstància. Joan-Claudi Ducros ne fa lo recensament dins sa contribucion. Èran nombroses, çò que testimònia de la vitalitat de la literatura occitana en aquesta primièra mitat del sègle XIXn. La valor dels poèmas presentats es de nivèls variables, mas l’enveja de far cantar la lenga èra presenta.
Dàvid Escapit fa lo meteis trabalh que Joan-Claudi Ducros, mas aqueste còp tocant l’impacte qu’aguèt Jansemin sus la literatura occitana bordalesa. Cita qualques versificaires que seguiguèron las piadas del poèta-perruquièr. Se tracta d’autors mesconeguts de la literatura nòstra que descobriguèri pel primièr còp.
Dins aqueste numèro especial de la Revue de l’Agenais, Joan Rigosta nos convida a viatjar dins la lenga parlada e escricha per Jansemin. Aquesta lenga, pro blosa, lo poèta l’apelava gascon per aver pas jamai conegut lo mot occitan. Pr’aquò, lo perruquièr aviá consciéncia de parlar una lenga geograficament plan mai espandida. Sabiá l’existéncia dels trobadors. S’èra clinat sul passat medieval del país. Abans Frederic Mistral coneissiá l’espandida de l’occitan entre doas mars e tres montanhas.
Aqueste numerò es d’ont mai important e preciós per nautres que clau segurament lo darrièr estudi literari d’Ives Roqueta. Dins son article l’escrivan roergàs recentament desaparegut se fa a l’encòp “procuraire del proletariat” e “avocat” de Jansemin. Costat procuraire, nòta que Jansemin èra sens ges de consciéncia sociala. D’efièch, Ives Roqueta dobta “que l’exercici de la caritat facha pels afortunats als mai desprovesits siá lo sol remèdi a l’escàndol de la pauretat”. Las causas son pus claras quand son dichas!
Per ne saber mai sus la biografia e l’òbra de Jansemin, coma per ieu, aqueste numerò de la Revue de l’Agenais vos es indispensable.
Sèrgi Viaule.
Revue de l’Agenais, numèro d’octòbre a decembre de 2014, 170 paginas
Adreiça postala: 9 Baloard de la Republica, 47000 Agen.
Precisem-o, aquestas societats sabentas son sovent poscosas e flairan la naftalina. Lor subrevida es deguda a lor estatut de quasi-oficialitat dins la comarca. Son sistematicament, dirèctament o indirèctament, ligadas als servicis dels archius departamentals. Adoncas, son finançadas pels conselhs generals, çò que lor permet de poder paréisser sus papièr glaçat.
Aquestes periodics, quasi totes trimestrals, son mestrejats per de notables qu’an pas pogut —o qu’an pas volgut— embraçar una encarrierada politica. Aquela mena d’activitat culturala lor permet, a malgrat tot, d’aver una cèrta notorietat. Atal, la retirada venguda, ensajan de far pròva d’erudicion en furgant mai o mens prigondament e menimosament dins lo passat, prèp o luenchenc, de la comarca. D’aquí ven que los numeròs d’aquestas revistas intellectualas sián mai o mens interessants. Se la revista a l’èime de demandar de contribucions en defòra del cercle sarrat e tampat de la “societat sabenta”, alavetz, podèm esperar d’aver l’astre de legir quicòm d’inedit. Senon, aquò pòt virar a l’entorn de repapiadas regularament rescalfadas. O ai ja vist! Las pus marridas d’aquestas revistas son las que se dison “revistas regionalistas”. Ieu, quand ausissi parlar de “regionalisme”, càmbii de trepador. Avèm plan tròp patit lo pétainisme per acceptar lo regionalisme.
Rai de totas aquestas consederacions ! La Revue de l’Agenais es lo periodic de l’Acadèmia de las Sciéncias, Letras e Arts d’Agen. Son numèro d’octòbre a decembre de 2014 es en granda part consagrat al 150n anniversari de la despartida del poèta Jansemin. L’associacion occitanista Agenés Tèrra Occitana participèt bravament a sa redaccion.
Lo primièr article d’aqueste dorsièr, lo sol publicat en version bilingüa, es la transcripcion del discors que prononcièt Joan-Pèire Alari lo dissabte 4 d’octòbre de 2014 davant la tomba del poèta agenés. I parla, plan solide, de la vida e de l’òbra de Jansemin. Relevarem ça que la que, parlicada fasent, oblida pas de denonciar lo fach que dins un dels quites collègis de la vila, pr’aquò batejat Jansemin, s’i ensenha quitament pas la lenga del poèta. Pus luènh, ditz e escriu: “E mai l’instruccion laïca e obligatòria en francés, iniciada per las leis de Jules Ferry, aguèsse representat lo progrès de l’escolarizacion de tota la populacion, foguèt al meteis temps un ensag d’eradicacion de las autras lengas parladas sul territòri de la Republica Francesa que podèm pas apelar d’un autre nom que lingüicidi”.
Amb son estudi “Jasemin lo desrevelhaire”, Joan-Francés Brun met l’òbra del poèta agenés dins lo contèxt de las letras occitanas d’alara. El tanben remembra una realitat politica de longa calada dins los seneds intellectuals: “La maquina de guèrra èra lançada, la campanha de destruccion sistematica dels «pateses» se va perseguir sens relambi entre 1830 e 1945. E pr’aquò certanas consciéncias esclairadas s’opausan a aqueste bassacatge cultural”. L’escrivan paísbassòl remembra judiciosament que Jansemin s’escriu coma una malha de la longa cadena de la literatura occitana.
Joan-Claudi Ducros, dins un article plan documentat, establís las relacions que i aguèt entre lo revelh de la literatura occitana a Brageirac e lo poèta perruquièr d’Agen, Jansemin venent mai d’un còp dins la bona vila de Brageirac, cada còp per declamar de vèrses en sosten a d’entitats caritadosas de la ciutat. Uèi diriam que Jansemin fasiá fòrça recitals de sosten e que s’afanava dins l’accion caritativa.
Cossí que ne vire, al moment de sos recitals, èran qualques poètas brageiragueses a recitar, eles tanben, qualques pèças de circonstància. Joan-Claudi Ducros ne fa lo recensament dins sa contribucion. Èran nombroses, çò que testimònia de la vitalitat de la literatura occitana en aquesta primièra mitat del sègle XIXn. La valor dels poèmas presentats es de nivèls variables, mas l’enveja de far cantar la lenga èra presenta.
Dàvid Escapit fa lo meteis trabalh que Joan-Claudi Ducros, mas aqueste còp tocant l’impacte qu’aguèt Jansemin sus la literatura occitana bordalesa. Cita qualques versificaires que seguiguèron las piadas del poèta-perruquièr. Se tracta d’autors mesconeguts de la literatura nòstra que descobriguèri pel primièr còp.
Dins aqueste numèro especial de la Revue de l’Agenais, Joan Rigosta nos convida a viatjar dins la lenga parlada e escricha per Jansemin. Aquesta lenga, pro blosa, lo poèta l’apelava gascon per aver pas jamai conegut lo mot occitan. Pr’aquò, lo perruquièr aviá consciéncia de parlar una lenga geograficament plan mai espandida. Sabiá l’existéncia dels trobadors. S’èra clinat sul passat medieval del país. Abans Frederic Mistral coneissiá l’espandida de l’occitan entre doas mars e tres montanhas.
Aqueste numerò es d’ont mai important e preciós per nautres que clau segurament lo darrièr estudi literari d’Ives Roqueta. Dins son article l’escrivan roergàs recentament desaparegut se fa a l’encòp “procuraire del proletariat” e “avocat” de Jansemin. Costat procuraire, nòta que Jansemin èra sens ges de consciéncia sociala. D’efièch, Ives Roqueta dobta “que l’exercici de la caritat facha pels afortunats als mai desprovesits siá lo sol remèdi a l’escàndol de la pauretat”. Las causas son pus claras quand son dichas!
Per ne saber mai sus la biografia e l’òbra de Jansemin, coma per ieu, aqueste numerò de la Revue de l’Agenais vos es indispensable.
Sèrgi Viaule.
Revue de l’Agenais, numèro d’octòbre a decembre de 2014, 170 paginas
Adreiça postala: 9 Baloard de la Republica, 47000 Agen.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Las "societats sabentas son sovent poscosas e flairan la naftalina". Aquel polit article nos indica plan un camp d'accion per los occitanistas qu'an l'astre d'èsser a la retirada e qu'an de temps. Investir las societats sabentas per tentar de ne faire una ret du cultura occitana viva.
Per exemple a Tolosa, i a un fum de societats sabentas tal coma l'Acadèmia dels jòcs florals qu'an une reconeisséncia e de locals publics (ostal d'Assezat dins lo centre ciutat). Investir aquelas societats demanda una estrategia per obténer una majoritat per cambiar de presidents, mas val la pena, que dispausan de ressorsas disponibles. E poiriam atal obténer una reconeisséncia de l'Occitan sens esperar aprèp l'Estat francés.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari