Actualitats
Pau: an presentat la situacion de las lengas originàrias de l’America del Sud
La professora veneçolana Jeyni González Tábarez aprofechèt son sojorn en Bearn per rescontrar de responsables d’Ikastola e de Calandreta
Lo 25 de març passat se debanèt a l’Universitat de Pau una conferéncia sus la situacion de las lengas originàrias de Veneçuèla e de l’America dels Sud en general, çò rapòrta lo sit de Libertat. La conferéncia se debanèt dins l’encastre del festenal Culturamerica e la faguèt la professora Jeyni González Tabárez, antropolingüista de l’Unversitat Centrala de Veneçuèla.
L’America Latina a començat de reconéisser las lengas originàrias dempuèi los ans 1990, en seguida d’una situacion d’aculturacion, discriminacion, imposicion lingüistica e panatòri de tèrras. Dins aquel sens, González explicava l’engatjament de la revolucion bolivariana amb las lengas del continent. Soslinhèt la situacion de Bolívia que ven d’oficializar 36 lengas originàrias e una lenga alloctòna, l’espanhòl.
“Quand èri al collègi m’ensenhèron que los pòbles indigènas èran los aztècas, los maias e los incas, mas jamai me diguèron pas lo nom dels 35 pòbles de Veneçuèla”, çò planhiá González que mostrèt cossí se son cambiadas las causas. Pasmens, la minorizacion es espantanta: solament lo 8% de la populacion de l’America Latina fan partida de las nacions originàrias, çò es aperaquí 50 milions de personas e 826 nacions.
Rescontre amb Calandreta e Ikastola
González Tábarez profechèt de son sojorn en Bearn per rescontrar de responsables d’Ikastola e de Calandreta. Segon lo rapòrt de Libertat, la professora veneçolana lor transmetèt son vejaire sus lo combat per la lenga. “Cal pas prene la posicion de salvaire de la lenga pr’amor qu’aquò relèga los pòbles en un estatut de victimizacion constanta qu’es mai nociva que benefica. Cal trabalhar amb las basas comunautàrias per que los pòbles, eles meteisses, tornen trobar una dignitat e se considèren pauc a cha pauc coma de pòbles vertadièrs”, çò diguèt.
Jeyni González Tabárez trabalha dempuèi longtemps sus los pòbles yavarana e chaima. La nacion yavarana compta a l’ora d’ara 360 personas dont 35 sèrvan la lenga; lor an raubat una partida importanta de lors tèrras ancestralas. La nacion chaima es portada despareguda al sègle XX.
L’America Latina a començat de reconéisser las lengas originàrias dempuèi los ans 1990, en seguida d’una situacion d’aculturacion, discriminacion, imposicion lingüistica e panatòri de tèrras. Dins aquel sens, González explicava l’engatjament de la revolucion bolivariana amb las lengas del continent. Soslinhèt la situacion de Bolívia que ven d’oficializar 36 lengas originàrias e una lenga alloctòna, l’espanhòl.
“Quand èri al collègi m’ensenhèron que los pòbles indigènas èran los aztècas, los maias e los incas, mas jamai me diguèron pas lo nom dels 35 pòbles de Veneçuèla”, çò planhiá González que mostrèt cossí se son cambiadas las causas. Pasmens, la minorizacion es espantanta: solament lo 8% de la populacion de l’America Latina fan partida de las nacions originàrias, çò es aperaquí 50 milions de personas e 826 nacions.
Rescontre amb Calandreta e Ikastola
González Tábarez profechèt de son sojorn en Bearn per rescontrar de responsables d’Ikastola e de Calandreta. Segon lo rapòrt de Libertat, la professora veneçolana lor transmetèt son vejaire sus lo combat per la lenga. “Cal pas prene la posicion de salvaire de la lenga pr’amor qu’aquò relèga los pòbles en un estatut de victimizacion constanta qu’es mai nociva que benefica. Cal trabalhar amb las basas comunautàrias per que los pòbles, eles meteisses, tornen trobar una dignitat e se considèren pauc a cha pauc coma de pòbles vertadièrs”, çò diguèt.
Jeyni González Tabárez trabalha dempuèi longtemps sus los pòbles yavarana e chaima. La nacion yavarana compta a l’ora d’ara 360 personas dont 35 sèrvan la lenga; lor an raubat una partida importanta de lors tèrras ancestralas. La nacion chaima es portada despareguda al sègle XX.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Sei aura en Argentina. Qu'es bien parier auqui, veire pièr.
Los telhelches son assimilats, mestissats coma los mapuches e los migrants d'Euròpa e d'alhor. Lur linga es casi perduda, se ditz que i a la familha d'un cassique (Cap de grope) deu costat de Buenos Aires que la "la parla e la sauva".
Los mapuches, qu'es parier. Parlen pus la linga e son bien occidentalisats. Las comunautats que sauven la cultura e la linga son mai au Chile aura.
La "Campanha deu desèrt" tuet tota la diversitat culturala e ligüistica de queu brave païs. Aüei 'na partida de la populacion s'interessa a totas quelas culturas indianas (cosmovision, medecina, espiritualitat...), las de quela tèrra, mas quò fai pas tornar viure e parlar lurs lingas.
Li soatem bona chança e bon viatge a la Jeyni G T.
Jiròni B.
lu-chapeu.jimdo.com
arrilemosin.free.fr
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari