Actualitats
La Val d’Aran elegís uèi sos representants
Lo país de cap de Garona elegís uèi lo govèrn del país, lo Conselh General e los representants municipals
Se celèbra uèi en Aran una dobla eleccion. Al delà de las eleccions municipalas, que tanben se debanan dins tot l’estat espanhòl, los araneses vòtan tanben per lo Conselh General, es a dire, per lo govèrn del país que foguèt restaurat en 1990 après 156 ans d’inactivitat, e qu’es reforçat ongan amb la nòva Lei d’Aran.
Dempuèi la restauracion del Conselh General d’Aran, dos partits politics se son disputat lo poder: Convergéncia Democratica Aranesa (CDA), aliada amb Convergéncia i Union, e Unitat d’Aran (UA), aliada amb lo Partit Socialista. Dins lo terçon d’Arties e Garòs se presenta lo Partit Renovaire d’Arties e Garòs (PRAG) en plaça d’UA. Aqueles dos partits an un acòrdi per agir amassa.
Al nivèl municipal, CDA baileja sièis de las nòu municipalitats, del temps qu’UA es lo partit majoritari a Canejan, Bossòst e Les. Dins qualques conselhs municipals i a de cònsols d’autres partits, mai que mai del Partit Popular (PP). Aquel per exemple, amb un solet cònsol a Vielha e Mijaran, a la clau de mai d’una decision quand los 6 cònsols de CDA e los 6 d’UA son en balotatge.
A l’ora d’ara, lo Conselh General es compausat per sèt conselhièrs de CDA, dont lo sindic d’Aran, cinc d’UA e un del PRAG en acòrdi amb UA.
Ongan espelís una nòva formacion occitanista e d’esquèrra assamblària nomenada Corròp, se presenta solament pel terçon de Quate Lòcs e a la municipalitat de Les. S’atenhián un conselhièr general, aurián, probable, la clau per decidir qual serà lo sindic e lo govèrn del país.
Lo Conselh General d’Aran
Lo Conselh General d’Aran es l’organisme de govèrn e d’administracion d’aquel país occitan, integrat per tretze conselhièrs, dont un es elegit coma sindic d’Aran.
Definís aquel autogovèrn la lei d’Aran, que legifèra los organs del Conselh General d’Aran, lo foncionament, lo regim electoral, lo drech civil aranés, l’organizacion del territòri, las politicas d’egalitat, l’educacion, las infrastructuras, la seguretat, la santat, etc. Se definís tanplan las relacions del Conselh General d’Aran amb lo govèrn e lo Parlament de Catalonha, e lo finançament per far possible tot aquel autogovèrn.
Los terçons
La Val d’Aran se devesís en sièis terçons: que son la division geografica pròpria del país, qu’a foncionat administrativament quand lo Conselh General es estat en vigor, es a dire, de 1313 fins a 1834 e dempuèi 1991.
Inicialament èran tres demarcacions, per tant se nomenan “terçons”. Mas al sègle XVI cada terçon se subdevesiguèt en dos sosterçons, qu’an, pasmens, mantengut lo nom de terçons.
E mai se pendent los 156 ans d’abolicion del Conselh General, perdèron lor foncion administrativa, los terçons contunhèron de manténer tradicionalament lor valor identitària. An una valor tan simbolica qu’en 1977 se constituguèt una associacion nomenada Es Terçons per defendre la restauracion del Conselh General d’Aran dins l’Estatut d’Autonomia de Catalonha.
A l’ora d’ara, pel terçon de Castièro s’elegís 4 conselhièrs, pel dels Quate Lòcs s’elegís 3 conselhièrs, per Pujòlo s’elegís 2 conselhièrs e tanben 2 per Arties e Garòs. Pels terçons de Lairissa e Marcatosa s’elegís 1 conselhièr.
Las comunas
A respècte de la division municipala, los terçons son pas brica respectats. Cal dire que l’administracion municipala es impausada per l’estat espanhòl, del temps que lo Conselh General es definit dins l’Estatut d’Autonomia de Catalonha, e desvolopat amb la Lei d’Aran aprovada pel Parlament catalan, en seguida de las revendicacions aranesas.
Los conselhs municipals d’Aran son bailejats per la figura del “baile”, qu’es lo cap del govèrn de la municipalitat. Amb el i a los cònsols (tanben escrich còssos), que son los conselhièrs municipals.
En Aran i a 9 comunas, dont doas an l’extension de la mitat del país: lo Naut Aran e Vielha e Mijaran, que prenon dos terçons caduna. Las autras 7 municipalitats son Bossòst, Les, Canejan e Bausen (Quate Lòcs) e Vilamòs, Arres e Es Bòrdes (Lairissa).
Dempuèi la restauracion del Conselh General d’Aran, dos partits politics se son disputat lo poder: Convergéncia Democratica Aranesa (CDA), aliada amb Convergéncia i Union, e Unitat d’Aran (UA), aliada amb lo Partit Socialista. Dins lo terçon d’Arties e Garòs se presenta lo Partit Renovaire d’Arties e Garòs (PRAG) en plaça d’UA. Aqueles dos partits an un acòrdi per agir amassa.
Al nivèl municipal, CDA baileja sièis de las nòu municipalitats, del temps qu’UA es lo partit majoritari a Canejan, Bossòst e Les. Dins qualques conselhs municipals i a de cònsols d’autres partits, mai que mai del Partit Popular (PP). Aquel per exemple, amb un solet cònsol a Vielha e Mijaran, a la clau de mai d’una decision quand los 6 cònsols de CDA e los 6 d’UA son en balotatge.
A l’ora d’ara, lo Conselh General es compausat per sèt conselhièrs de CDA, dont lo sindic d’Aran, cinc d’UA e un del PRAG en acòrdi amb UA.
Ongan espelís una nòva formacion occitanista e d’esquèrra assamblària nomenada Corròp, se presenta solament pel terçon de Quate Lòcs e a la municipalitat de Les. S’atenhián un conselhièr general, aurián, probable, la clau per decidir qual serà lo sindic e lo govèrn del país.
Lo Conselh General d’Aran
Lo Conselh General d’Aran es l’organisme de govèrn e d’administracion d’aquel país occitan, integrat per tretze conselhièrs, dont un es elegit coma sindic d’Aran.
Definís aquel autogovèrn la lei d’Aran, que legifèra los organs del Conselh General d’Aran, lo foncionament, lo regim electoral, lo drech civil aranés, l’organizacion del territòri, las politicas d’egalitat, l’educacion, las infrastructuras, la seguretat, la santat, etc. Se definís tanplan las relacions del Conselh General d’Aran amb lo govèrn e lo Parlament de Catalonha, e lo finançament per far possible tot aquel autogovèrn.
Los terçons
La Val d’Aran se devesís en sièis terçons: que son la division geografica pròpria del país, qu’a foncionat administrativament quand lo Conselh General es estat en vigor, es a dire, de 1313 fins a 1834 e dempuèi 1991.
Inicialament èran tres demarcacions, per tant se nomenan “terçons”. Mas al sègle XVI cada terçon se subdevesiguèt en dos sosterçons, qu’an, pasmens, mantengut lo nom de terçons.
E mai se pendent los 156 ans d’abolicion del Conselh General, perdèron lor foncion administrativa, los terçons contunhèron de manténer tradicionalament lor valor identitària. An una valor tan simbolica qu’en 1977 se constituguèt una associacion nomenada Es Terçons per defendre la restauracion del Conselh General d’Aran dins l’Estatut d’Autonomia de Catalonha.
A l’ora d’ara, pel terçon de Castièro s’elegís 4 conselhièrs, pel dels Quate Lòcs s’elegís 3 conselhièrs, per Pujòlo s’elegís 2 conselhièrs e tanben 2 per Arties e Garòs. Pels terçons de Lairissa e Marcatosa s’elegís 1 conselhièr.
Las comunas
A respècte de la division municipala, los terçons son pas brica respectats. Cal dire que l’administracion municipala es impausada per l’estat espanhòl, del temps que lo Conselh General es definit dins l’Estatut d’Autonomia de Catalonha, e desvolopat amb la Lei d’Aran aprovada pel Parlament catalan, en seguida de las revendicacions aranesas.
Los conselhs municipals d’Aran son bailejats per la figura del “baile”, qu’es lo cap del govèrn de la municipalitat. Amb el i a los cònsols (tanben escrich còssos), que son los conselhièrs municipals.
En Aran i a 9 comunas, dont doas an l’extension de la mitat del país: lo Naut Aran e Vielha e Mijaran, que prenon dos terçons caduna. Las autras 7 municipalitats son Bossòst, Les, Canejan e Bausen (Quate Lòcs) e Vilamòs, Arres e Es Bòrdes (Lairissa).
| Terçon | Comunas | Vilas e vilatges | Conselhièrs generals elegits |
| Quate Lòcs | Bossòst, Les, Canejan e Bausen |
3 | |
| Lairissa (o Irissa) | Vilamòs, Arres e Es Bòrdes |
1 | |
| Marcatosa | Vielha e Mijaran | Vilac, Aubèrt, Betlan, Mont, Montcorbau, Arròs e Vila |
1 |
| Castièro | Vielha e Mijaran | Escunhau, Casarilh, Betren, Vielha, Gausac e Casau |
4 |
| Arties e Garòs | Naut Aran | Arties e Garòs |
2 |
| Pujòlo | Naut Aran | Tredòs, Bagergue, Montgarri, Salardú, Unha e Gessa |
2 |
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#1 S'a presentat CDA.
E ben ! Nòstres amics del PNO se presentan pas ?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari