Lo paure Guiu Garnier èra nascut a Selon (Crau) a la debuta de las annadas 1930. Defuntèt recentament, en mai de 2014. Aviá seguit la trajectòria perfiècha de “l’ussard de la republica”. Foguèt l’exemple tipe de la victima del colonialisme. Normalian des Ais, puèi regent en Provença. Pus tard, passarà lo concors d’inspector e anarà un temps “far lo caporal” en Corsega.
Es estat, e demòra la fòrça de l’imperialisme francés de far, totjorn al sieu servici, colonizar los unes pels autres. Cossí impausar lo francés a totes? Simple coma bonjorn: mandatz los còrses ensenhar lo francés als bretons, los bretons ensenhar lo francés als bascos, los bascos ensenhar lo francés en Alsàcia, etc... Los imperialistas argerians o an comprés que mandan en Cabilia de regents palestinians mentre que los regents berbèrs son mandats d’autoritat dins las regions arabizadas. De còps que los berbèrs aurián dins lo cap d’ensenhar lo berbèr als berbèrs... Fai tirar Màrius que la cavala se nèga!
Que faguèt lo jove regent Guiu Garnier en 1951 quand la lei Deixonne pareguèt? Foguèt de la carreta dels (pauc nombroses) qu’ensagèron de far quicòm per l’occitan? O sabèm pas. Cossí que ne vire, sul sicut, res es pas mençonat dins sa biografia.
D’unes mancaràn pas de me trobar tissós. Mas enfin, cal ben dire de blanc çò blanc. Se lo francés a capitat a dessocializar l’occitan, es plan que darrièr tot aquò i aviá l’estrategia d’un estat assimilacionista e qu’aqueste estat foncionava amb d’agents. Òm pòt pas far coma se nòstra situacion catastrofica èra pas la resulta d’una politica volguda e aplicada per d’unes. Que d’unes regents occitans siaguen estats un moment donat lo rodatge de la maquina infernala, es evident. Pasmens, se la maquina aculturatritz aviá mancat de rodatge, auriá pas agut la funèsta resulta qu’agèt. Las lengas morisson pas de mòrt naturala coma d’unes ensajan d’o nos far créire. Podèm pas far coma se la collaboracion occitana aviá pas existit. De monde son estats enganats. Son estats preses dins l’engranatge infernal e maquiavelic de l’opression francesa. Degun es pas de condemnar, mas o devem reconéisser coma un fach de colonizacion.
Alavetz, Guiu Garnier, la retirada venguda, faguèt un retorn sus son passat. Amb delici e golardisa, tornèt descobrir la lenga de son enfança. Es una situacion psico-socio-afectiva que se pòt qualificar de normala. Es pas lo primièr a qui aquò arribèt. Serà probablament pas lo darrièr. Es çò qu’apèli ieu lo “sindròm del retirat”. Benlèu que los psicanalistas apèlan aquò “un retorn sus l’enfància”.
Dins aquestas condicions se cal pas estonar de trapar aquí un libre nostalgic. Un vilatjon quilhat sus son rocàs revèrta lo recuèlh de sovenirs cargats de languina. Es claufit de luòcs comuns del calibre del cossí mameta fasiá autrecòps sas confituras. Si-ben-tant! Podètz anar veire. O alara, cossí bèl temps a se fabricava lo nogat. O cossí, quand èra dròlle l’autor, anava desnisar los agaçons. E lo garda? Lo garda amb son tamborn que passava a las cantonadas de las carrièras per cridar las bonas e las marridas novèlas. Gausi pas vos parlar de l’escodre a l’anciana que se sabètz pas cossí se fasiá i encara de folcloristas que n’organizan grandor natura. Aquò fa pas de mal a degun e, al contrari, fa prene l’aire als clubs de l’edat tresena.
Tan melhor s’aquò faguèt de ben a Guiu Garnier d’o escriure. Aprèp tot, l’escritura es facha per aquò. Per se far de ben. Lo problèma es pas tant Guiu Garnier, que de Guiu Garnier n’i de milierats en Occitània. Lo çaganh seriá que l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc aguèsse publicat aqueste libre per quicòm mai que per far plaser a l’autor. S’aviá publicat aquò en cresent que seriá de literatura per uèi e per deman; seriá grèu. Francament i aviá quicòm mai a publicar e sus aqueste sicut me pensi que serem nombroses a tombar d’accòrdi.
Lo libre es d’una qualitat materiala rarament egalada. Papièr glaçat de cap en cima, se vos plai! Probablament que las collectivitats localas, an volgut far quicòm per la lenga e cultura nòstras en balhant a l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc la subvencion que conveniá.
Aquel obratge conten de fotografias d’una excepcionala beutat. Son presentadas jos la forma de fòtos passidas del pus polit efècte que siague. Es pas mençonat enluòc, mas se pòt aisidament supausar que foguèron del quite autor.
Ai pas de conselh a balhar a degun, mas lèu-lèu caldriá que l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc passèsse a quicòm mai. Avèm besonh per las joves generacions de quicòm mai que de las repapiariás d’un òme que quand escriviá Un vilatjon quilhat sus son rocàs, aviá ja mai de uèitanta ans. Encara que, plan solide, e ne cal convenir, la cultura siague pas una question d’edat. Mai que jamai avèm besonh de totas las generacions per la far viure. Avem subretot besonh d’estrambòrd. Òc-ben, d’estrambòrd!
Sèrgi Viaule.
GARNIER, Guiu. Un vilatjon quilhat sus son rocàs. Edicions de l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc, 2013. 135 paginas.
Es estat, e demòra la fòrça de l’imperialisme francés de far, totjorn al sieu servici, colonizar los unes pels autres. Cossí impausar lo francés a totes? Simple coma bonjorn: mandatz los còrses ensenhar lo francés als bretons, los bretons ensenhar lo francés als bascos, los bascos ensenhar lo francés en Alsàcia, etc... Los imperialistas argerians o an comprés que mandan en Cabilia de regents palestinians mentre que los regents berbèrs son mandats d’autoritat dins las regions arabizadas. De còps que los berbèrs aurián dins lo cap d’ensenhar lo berbèr als berbèrs... Fai tirar Màrius que la cavala se nèga!
Que faguèt lo jove regent Guiu Garnier en 1951 quand la lei Deixonne pareguèt? Foguèt de la carreta dels (pauc nombroses) qu’ensagèron de far quicòm per l’occitan? O sabèm pas. Cossí que ne vire, sul sicut, res es pas mençonat dins sa biografia.
D’unes mancaràn pas de me trobar tissós. Mas enfin, cal ben dire de blanc çò blanc. Se lo francés a capitat a dessocializar l’occitan, es plan que darrièr tot aquò i aviá l’estrategia d’un estat assimilacionista e qu’aqueste estat foncionava amb d’agents. Òm pòt pas far coma se nòstra situacion catastrofica èra pas la resulta d’una politica volguda e aplicada per d’unes. Que d’unes regents occitans siaguen estats un moment donat lo rodatge de la maquina infernala, es evident. Pasmens, se la maquina aculturatritz aviá mancat de rodatge, auriá pas agut la funèsta resulta qu’agèt. Las lengas morisson pas de mòrt naturala coma d’unes ensajan d’o nos far créire. Podèm pas far coma se la collaboracion occitana aviá pas existit. De monde son estats enganats. Son estats preses dins l’engranatge infernal e maquiavelic de l’opression francesa. Degun es pas de condemnar, mas o devem reconéisser coma un fach de colonizacion.
Alavetz, Guiu Garnier, la retirada venguda, faguèt un retorn sus son passat. Amb delici e golardisa, tornèt descobrir la lenga de son enfança. Es una situacion psico-socio-afectiva que se pòt qualificar de normala. Es pas lo primièr a qui aquò arribèt. Serà probablament pas lo darrièr. Es çò qu’apèli ieu lo “sindròm del retirat”. Benlèu que los psicanalistas apèlan aquò “un retorn sus l’enfància”.
Dins aquestas condicions se cal pas estonar de trapar aquí un libre nostalgic. Un vilatjon quilhat sus son rocàs revèrta lo recuèlh de sovenirs cargats de languina. Es claufit de luòcs comuns del calibre del cossí mameta fasiá autrecòps sas confituras. Si-ben-tant! Podètz anar veire. O alara, cossí bèl temps a se fabricava lo nogat. O cossí, quand èra dròlle l’autor, anava desnisar los agaçons. E lo garda? Lo garda amb son tamborn que passava a las cantonadas de las carrièras per cridar las bonas e las marridas novèlas. Gausi pas vos parlar de l’escodre a l’anciana que se sabètz pas cossí se fasiá i encara de folcloristas que n’organizan grandor natura. Aquò fa pas de mal a degun e, al contrari, fa prene l’aire als clubs de l’edat tresena.
Tan melhor s’aquò faguèt de ben a Guiu Garnier d’o escriure. Aprèp tot, l’escritura es facha per aquò. Per se far de ben. Lo problèma es pas tant Guiu Garnier, que de Guiu Garnier n’i de milierats en Occitània. Lo çaganh seriá que l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc aguèsse publicat aqueste libre per quicòm mai que per far plaser a l’autor. S’aviá publicat aquò en cresent que seriá de literatura per uèi e per deman; seriá grèu. Francament i aviá quicòm mai a publicar e sus aqueste sicut me pensi que serem nombroses a tombar d’accòrdi.
Lo libre es d’una qualitat materiala rarament egalada. Papièr glaçat de cap en cima, se vos plai! Probablament que las collectivitats localas, an volgut far quicòm per la lenga e cultura nòstras en balhant a l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc la subvencion que conveniá.
Aquel obratge conten de fotografias d’una excepcionala beutat. Son presentadas jos la forma de fòtos passidas del pus polit efècte que siague. Es pas mençonat enluòc, mas se pòt aisidament supausar que foguèron del quite autor.
Ai pas de conselh a balhar a degun, mas lèu-lèu caldriá que l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc passèsse a quicòm mai. Avèm besonh per las joves generacions de quicòm mai que de las repapiariás d’un òme que quand escriviá Un vilatjon quilhat sus son rocàs, aviá ja mai de uèitanta ans. Encara que, plan solide, e ne cal convenir, la cultura siague pas una question d’edat. Mai que jamai avèm besonh de totas las generacions per la far viure. Avem subretot besonh d’estrambòrd. Òc-ben, d’estrambòrd!
Sèrgi Viaule.
GARNIER, Guiu. Un vilatjon quilhat sus son rocàs. Edicions de l’Associacion per l’Ensenhament de la Lenga d’Òc, 2013. 135 paginas.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Siáu malurosa e en colèra de legir un article parier dins lo Jornalet. Aquò es pas de critica literària, es d'atacas personalas, michantassas, faussas en mai sovent, gaire coratjosas ni elegantas se'n prenent a un mòrt . Guiu, l'ai coneissut en 71, coma professor a l'Escòla Normala. Verai qu'a l'epòca parlava pas d'occitan dins sei cors, e per causa que nos fasiá de cors cagants sus la legislacion professionala! Ieu, jova comediana occitana afogada, trobavi totjorn lo mejan de metre l'occitan sus lo tapís, m'aviá escotada ambé interés, Monsur Garnier, mai èra pas lo moment! Aviá encara de camin a faire avans de descubrir l'occitanisme ; en Provença es un camin sovent lòng, complicat , dolorós per aquela generacion, samenat de trapèlas, d'acusacions de traïson, de mesa a l'index, de tot biais pas evident de se reconèisser occitan au nòstre. Fau de motivacion e de coratge. Se faudriá assabentar Monsur lo Critic! Quand ai retrobat Guiu, de 20 ans puei dins lo moviment occitan, n'avem ben rigolat dei famòs cors qu'eu se fasiá tant susar coma nautrei. Èra un òme deliciós, un amic e un militant devoat, competent e modèst. A escrich de libres perqué lei militants ensenhaires l'an sollicitat, eu que teniá la lenga dau breç, l'a fach per amistat, per consciéncia, per ajudar a l'ensenhament. Èra lo primier de dire qu'èra pas un escrivan, mai un testimòni, un passaire de lenga, un ensenhaire, e lo fuguèt, un dei melhors. A contat çò que li fasiá gaug, l'enfància, lei grands, lo vilatge, çò qu'aviá viscut en òc, perqué pas, veniá dau còr! E se lo libre es bèu, s'es ben estampat, tant mielhs, es tant rare dins l'edicion occitana, qu'anem pas plorar. Alora jutjar aquò coma una òbra literària es una error, en mai jutjar l'òme sensa lo conèisser, sensa saupre tot lo trabalh que li devem, es una conariá dei grandas, es una escòrna e pas solet per eu, per nautrei totei occitans de Provença tanben.
Ai conoissut Guiu Garnier, que venia regularament als rescontres de Provença, ont avèm pas jamai vist VIaule, ço que fai que pot pas saber de quau parlam. D'autres an dich los sentiments qu'aquela "critica literària" lor ispirava, pas besonh de ne dire mai. Me sembla totun qu'un se polira passar d'aquelas sempitèrnas tartarinadas sus l'estat imperialista que l'anam estraçar bona-dich nostra virilitat virila d'Occitans autentics, ranhanhà. Aquo aponcha pas un fus, mas se fai plaser a aqueu que las fai, fai tirar.
Un ponch d'acordi totun amb l'autor : nos ditz qu'a pas de conselhs de donar en degun : tomba ben, degun a besonh de sos conselhs. Es pas polia la vita ?
#10 Un mot mas per dire que sei completament d'acòrd coma M.-J. Verny e los autres. Aquel article es una vergonha totala.
"E òc ! Los de ma generacion avèm viscuda la civilizacion contada per Guiu dins son libre, nos a fargats, a egalitat amb la modernitat que i sèm dintrats dedins, après la 2nda guèrra mondiala e sèm escambarlats entres dos monds, doas civilizacions, doas visions del mond e de l'espaci (lo vilatge, amb sa vida especifica contra lo "rurban / rurbain" a l'entorn de las grandas vilas, o los desèrts installats coma dins mon Cantal. E avèm besonh que se diga aquò, coma un testimòni d'un temps esvalit. Amb un pauc de nostalgia ? E alara ? cresètz que nos empacha de faire abans, de portar en nos la memòria d’un autre temps (que soi luenh de mitificar, rasseguri los legeires del Jornalet…)"
Aqueu biais de veire me plai fòrça ! Podem èsser au còp interessat per çò que n'am viscut o visquerem sens l'idealizar e en plen dins la modernitat tanben, sens l'idealizar tanpauc. Opausar passat e avenir, quò es una pensada binària nècia.
Avans que d'escupir mai sus aquel òme valent e que de racar sus seis òbras fachas per ajudar a aprene la lenga, vos conselhi de legir quauqueis informaciens sus son òbra.
Aquí : http://www.aquodaqui.info/Guiu-Garnier-en-1982-son-lei-sindicats-qu-endraieron-l-ensenhament-de-la-lenga_a519.html
A l'ora d'ara se li a quauquei 10 000 nistons qu'aprenon l'occitan dins lei Bocas dau Ròse, es perqu'a sachut endraïar tot l'afaire. Puei, me rementi pas de l'aver jamai entendut dire de mau de quauqu'un. Ailàs, d'autrei an mai pichon esperit.
De legir
A Ferriòl. Te’n fagas pas. Sabèm ton umanitat e ton sens de l’onestetat. Pas de criticas contra tu.
Après una primièra reaccion afectiva per defendre un òme que fai partida d’aqueles qu’ai lo mai aimats dins ma vida de militanta occitanista, voldriái dire 2 o 3 causas sus lo fons.
1- L'AELOC a pas publicat solament Garnièr.
A publicat tanben tot plen de libres per enfants, en ligason amb un editor francés, que son totes de causidas remirablas. Cf. son catalòg : http://www.aeloc.fr/file/Catalogue/Catalogue_boutique.pdf
2- Lo libre de Garnier, qu'es un recit de vida, i a un lectorat per aquò, quand es plan escrich, dont ieu.
E òc ! Los de ma generacion avèm viscuda la civilizacion contada per Guiu dins son libre, nos a fargats, a egalitat amb la modernitat que i sèm dintrats dedins, après la 2nda guèrra mondiala e sèm escambarlats entres dos monds, doas civilizacions, doas visions del mond e de l'espaci (lo vilatge, amb sa vida especifica contra lo "rurban / rurbain" a l'entorn de las grandas vilas, o los desèrts installats coma dins mon Cantal. E avèm besonh que se diga aquò, coma un testimòni d'un temps esvalit. Amb un pauc de nostalgia ? E alara ? cresètz que nos empacha de faire abans, de portar en nos la memòria d’un autre temps (que soi luenh de mitificar, rasseguri los legeires del Jornalet…)
3- Demòra d’escriure la biografia de Guui Garnier, de contar lo trabalh que faguèt, en Bocas de Ròse, en collaboracion amb lo SNI (lo SNUIPP de l’epòca) per dubrir los sits d’ensenhament renforçat ont s’ensenhava l’occitan / lo provençal segon la sensibilitat dels mèstres 3 oras per setmana, en ligason amb d’autras lengas romanas. Lo trabalh que faguèt al dintre de la FAIL (la Federacion de las òbras laïcas de Bocas de Ròse) per que prenguèsson sistematicament la defensa de nòstre ensenhament.
Aquela biografia serà mesa en linha, tan lèu que possible, sus lo sit http://vidas.occitanica.eu/items/browse, qu’avèm fargat, los universitaris de Montpelhièr, en collaboracion amb lo CIRDOC.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari