La Val d’Aosta, Trentin, Sud Tiròl e Friol demandan de cambiaments dins una lei sus las reduccions budgetàrias aprovada a Roma, que s’es pas acordada per consens amb los respectius govèrns. Los territòris reclaman de gatges de salvagarda de l’autogovèrn e avertisson que s’apelaràn al Tribunal Constitucional se las lors demandas son pas escotadas.

Los govèrns de la Val d’Aosta, Trentin, Sud Tiròl e Friol-Venècia Júlia an decidit de defendre amassa l’autonomia dels lors territòris davant çò que veson coma una temptativa recentralizaira de la part de Roma en aprofechant las mesuras contra la crisi economica. En una reünion del 16 de julhet passat a Avi (Trentin), los presidents dels quatre territòris manifestèron la lor oposicion a las nòrmas sus la revision de la despensa publica que lo Parlament italian a aprovat aqueste julhet a l’iniciativa del govèrn presidit per Mario Monti.
 
Segon lo govèrn de Sud Tiròl, dins lo sieu sit web, los quatre presidents (lo sud-tirolés Luis Durnwalder, lo trentin Lorenzo Dellai, lo valdostan Augusto Rollandin e lo friolan Renzo Tondo) an mes tres condicions per acceptar la lei del Parlament italian. La primièra, que se revise la nòrma qu’obliga de redusir la despensa sanitària: los govèrns de las autonomias dels Aups comprenon pas perqué Roma los obliga de prene una mesura que depend dels budgets regionals e provincials, e non pas de l’estatal. La segonda, que se confirme los acòrdis preses amb l’estat en 2009 sul finançament de las autonomias. E la tresena, que la lei italiana comprenga una nòrma de “salvagarda” qu’especifique que çò comprés dins lo tèxt legal aprovat a Roma s’aplicarà a aqueles territòris aupins, de consent amb çò previst dins los lors respectius estatuts d’autonomia.
 
 
Avertiment de s’apelar al Tribunal Constitucional
 
Las quatre autonomias de l’Arc Aupin an anonciat que faràn saber aquelas revendicacions a Monti per mejan d’una letra e que li demandaràn de reünions bilateralas per tractar la question. Pas sonque aquò: lo cap trentin Dellai diguèt que las autonomias se resèrvan encara l’opcion d’anar al Tribunal Constitucional “se lo tèxt del govèrn demòra coma es ara”. Dellai considèra que las autonomias an lo drech “de dire lo lor vejaire” quant als sacrificis budgetaris exigits.
 
A la diferéncia de la màger part dels territòris italians, las autonomias de l’Arc Aupin dispausan dels lors pròpris estatuts d’autonomia. La Val d’Aosta e Friol-Venècia Júlia s’apèlan oficialament de “regions autonòmas”. Trentin e Sud Tiròl fan tanben una region autonòma conjoncha, qu’a transferidas practicament totas las siás atribucions a caduna de las doas províncias autonòmas.
 
 




Aqueste article ven del jornal catalan Nationalia.cat, amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion.