Aquò se sap ben pro, mai qu’un autre artista, l’escrivan travèrsa mai d’un periòde d’inspiracion e d’interès al debanar de son encarrierada. Parli pas aicí de caduna de sas pèças produchas que dins son originalitat pròpria se destria de las autras, e que, quitament quand es enclausa dins un ensems pus vast, poiriá pasmens èsser vista coma un periòde ela sola. Vòli puslèu parlar de las tendéncias fòrtas que marcan la vida artistica d’una personalitat.
 
Maurici Magre i copèt pas. Coma los autres, e probablament mai que los autres, endralhèt mai d’una caminada dins son trabalh d’escritura. Aguèt un periòde primièr que foguèt lo de la poesia. Sa primièra publicacion, de 1898, foguèt un recuèlh de poèmas entitolat La chanson des hommes. Seguiguèt la siá passion pel teatre que lo quitèt pas jamai d’afièch. Ça que la, avèm de nos remembrar que dins aqueste domeni s’exprimiguèt subretot al moment de sos 25-45 ans, valent a dire entre los ans 1903 e 1930.
 
Puèi venguèt, sul tard, son periòde de recèrca esperitala. Aquela longa temporada se despartís en mai d’un sosperiòde: esoterisme, catarisme, bodisme e autras religions orientalas, etc. Foguèt sa passada mistica correspondent a la cèrca d’un exotisme dins l’aire del tremps.
 
Dins Luxúria a Granada Maurici Magre fa una escritura fluida. Cada mot tròba sa plaça justa dins la frasa justa. La causida de cadun procedís d’una sciéncia mestrejada. Compreni sempre pas cossí l’istòria de la literatura occitana en francés aja pas retengut Maurici Magre per èsser un grand escrivan de la debuta del sègle XXn. Sos romans son d’òbras remirablament agençadas, d’una bèla tecnicitat. Lor ossamenta es plan mastada e armoniosament equilibrada. Aquò fa que sas descripcions fisicas o mentalas son precisas.
 
Maurici Magre a la narracion aisida. Aquesta raja linda sus la sensibilitat del lector tot li porgissent un plaser indicible d’imaginacion. Ven a el de somiar entre las regas del roman. De balhar de color a çò qu’es suggerit sens i èsser explicitat.
 
Dins Luxúria a Granada, los mistèris se seguisson sens jamai se semblar. Son totes mai espesses los unes que los autres. Maurici Magre los sap destillar de man de mèstre. Descriu amb precision los luòcs ont evoluisson sos personatges e tanben los eveniments istorics que servison d’encastre al debanar de l’intriga. Avèm aicí un roman fòrça trabalhat ont cada detalh es estat longament soscat.
 
Maurici Magre foguèt un grand coneisseire de l’istòria de l’esoterisme e de las societats secretas. Dins aqueste obratge se van rescontar e entrevescar finament certans ligams entre practicas sofís, quistas rosicrucianas, ascetisme crestian e profetisme josieu dins un Reialme de Granada vengut un caireforc entre Orient e Occident. Mas un reialme en perdicion ont la traïson trigòssa sa cara òrra dins cada palais, dins cada ostal. Una societat ont lo bonaür e l’opuléncia de qualques unes s’apièja sus la sang de la majoritat. Mas coma totjorn en literatura l’escrivan es a boscar la flor que buta sul fomerièr per la far resplendir a la lutz de l’amor.
 
Aqueste roman de Maurici Magre es una òbra complida: accion, coneissenças, suspens, riquesa del vocabulari, ample del desvolopament narratiu, etc. Es de granda e polida literatura, produch d’un dels escrivans màgers de la literatura universala. Maurici Magre es un autor indesmodable per çò qu’intemporal. Son òbra se legís amb delicis un sègle aprèp son espelison, coma se poirà legir amb lo meteis plaser dins mila ans, s’aquò ne vira.
 
Dins l’escastre d’una vertadièra politica de recuperacion de nòstre patrimòni literari nacional, va solet qu’aqueste roman, tal coma foguèt fach per La Sang de Tolosa (Maurici Magre ligam cap a la presentacion de la traducion occitan -  Maurici Magre ligam cap la version en francés) , s’ameritariá de trobar enfin lo vestit dins lo qual auriá degut nàisser: la lenga nòstra. Maurici Magre es un autor occitan abondós que demòra d’actualitat.
 
Dins Luxúria a Granada, l’autor restituís las pensadas magicas que fasián flòri a la fin de l’Edat Mejana. Esperitalitats carrejadas per un elèit que s’enauçava dessús las tradicions religiosas classicas. Desvolopa atanben lo fach istoric de las persecucions patidas pel movement rosicrucian. Secutaments orquestrats per la glèisa catolica. Tornarmai, aquel roman foguèt l’escasença per Maurici Magre de denonciar los crimes contra la libertat de consciéncia comeses per l’Inquisicion. Entre mantas causas es a aquò que se coneis l’autor coma escrivan occitan. Son òbra, çò me sembla, participa a una tradicion literària occitana que de totjorn s’es, pauc o pro, afranquida de las dictaturas religiosas o politicas. Una tradicion literària que quitament dins las pontannadas pus negras ensaja encara de far grelhar e viure las libertats.
 
Una autra qualitat de l’escritura de Maurici Magre aquò’s la sensibilitat que se’n desempedís. Aquel libre es lo raconte d’una alternància, e quitament d’un combat continú, entre las carns e l’esperit. Un dilèma sempiternal que, bèl temps a, totes los esclairats, totes los savis, totes los sants i foguèron confrontats. De la descripcion d’aqueste dilèma, Maurici Magre s’i fa de primièra e de man de mèstre. Dins aqueste roman complet s’i pòt tanben trobar l’expression d’una reala sensualitat. Una sensibilitat clinant qualques còps cap a l’erotisme, çò que dins los ans 1920 èra ja quicòm d’ausard.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 

---

MAGRE, Maurice, 1993, La luxure de Grenade, HMM, 250 paginas