Lo cap de l’Assemblada de las Primièras Nacions reclama al govèrn federal canadian de destinar d’argent per recuperar las lengas a travèrs de l’escòla. I a d’exemples de salvament in extremis, coma lo de la lenga secoten, gràcias a un programa d’immersion lingüistica.

L’oficialitat d’un seissantenat de lengas autoctònas de Canadà deuriá èsser “la tòca finala” de las autoritats d’aquel país de l’America del Nòrd. E mentretant, caldriá introduire de cambiaments substancials per garentir la subrevivença d’aquelas lengas. Aquò o a dich Perry Bellegarde, cap de l’Assemblada de las Primièras Nacions (AFN, segon la sigla en anglés), en de declaracions a TheGlobe and Mail.
 
L’AFN es un organisme de coordinacion dels caps de las 634 primièras nacions de Canadà, e representa los interèsses dels pòbles amb de raices precolonialas davant lo govèrn canadian. Bellgarde aperten a la primièra nacion de Little Black Bear, formada de cris e d’assiniboines.
 
Lo cap de las primièras nacions considèra que caldriá far “de petits passes per arribar” a la plena oficialitat —çò qu’a nivèl federal an solament l’anglés e lo francés—, e la primièra causa de far seriá de destinar mai de ressorsas economicas per salvagardar e impulsar la coneissença de las lengas.
 
E mai se son paucas las lengas qu’an un avenir mai o mens viable (lo cri, l’ojibwa e l’inuit), fòrça son en via d’extincion. Mantas an mens de 1000 parlants —que dins qualques cases son pas plenament competents dins la lenga— e n’i a un ponhat amb mens de dètz parlants.
 
Mas tot es pas perdut, quitament pas per aquelas lengas amb talament pauc de parlants. Un exemple es lo de la lenga sencoten, en Colómbia Britanica. Quand èra al bòrd de l’extincion per totjorn, en 2009 s’implementèt un metòde d’immersion lingüistica qu’a fach pojar lo nombre de personas que coneisson la lenga a mai de 100. Qualques unes dels estudiants an atengut un nivèl tan bon que son venguts professors de la lenga.
 
Es justament dins los programas immersius que Bellegarde considèra que son las esperanças. Las escòlas, que foguèron pendent qualques decennis lo veïcul d’aculturacion de las populacions autoctònas, ara pòdon èsser la via per que las comunautats autoctònas presèrven —o recupèren— las lengas de lors ancessors. Lo cap de l’AFN demanda al govèrn federal de destinar d’argent per estendre aqueles programas a las zònas que i vivon las primièras nacions.
 
 
 
 

---

Aquesta nòva es adptada de Nationalia, amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion.