En Soïssa, los cantons de Bèrna e de Jura enregan lo camin per far de cambiaments legals que pòrten a de referendums populars sus la reünificacion del pòble jurassenc, dins l’encastre federal. Lo govèrn de Jura vòl que los ciutadans participen a una manifestacion a las urnas a la fin de 2013. La division del pòble jurassenc data de 1979, quand lo canton de Jura se separèt de Bèrna.
La reünificacion de Jura se sarra un pauc. Lo govèrn de Jura a mes en consultacion publica un avantprojècte per cambiar la Constitucion d’aquel canton soís. L’objectiu de la modificacion es que los ciutadans donen permission al govèrn cantonal de negociar la creacion d’un canton nòu, que comprendriá l’actual territòri del canton de Jura e lo districte administratiu del Jura Bernés, plaçat dins lo canton de Bèrna. Segon lo ministre jurassenc Philippe Receveur, l’emendament constitucional se poiriá sometre a referendum a la fin de 2013.
Per crear un canton nòu que reünifique Jura, cal que los ciutadans del Jura Bernés vòten en sa favor. Lo procediment per o aténher s’es iniciat tanplan dins lo canton de Bèrna. A la fin del mes passat, comencèron lo procès per cambiar las basas legalas del canton, per fin de permetre l’organizacion d’un referendum limitat solament als ciutadans del Jura Bernés.
Jura foguèt dividit en dos cantons desparièrs en 1979, quand los tres districtes jurassencs septentrionals, de lenga arpitana mas oficialament francofòns, se separèron del canton de Bèrna qu’es majoritàriament germanofòn; car aperabans ne fasián partida. Per contra, los tres districtes jurassencs meridionales optèron per demorar dins lo canton bernés, e mai se, coma los septentrionals, èran tanben oficialament francofòns.
Se los ciutadans del canton de Jura e del districte del Jura Bernés votèsson en favor de la proposicion, los govèrns jurassenc e bernés poirián iniciar de negociacions per constituir lo canton novèl del Jura reünificat.
Un procès començat en 1994
La question de la reünificacion de Jura foguèt somesa en 1994 per una comission publica. Après, se creèt l’Assemblada Interjurassenca (AIJ). Los trabalhs ne permetèron, al començament de 2012, la signatura de la Declaracion d’Intencion, ont los cantons de Bèrna e de Jura s’engatjavan de far efectiu lo procès d’autodeterminacion del pòble jurassenc dins l’encastre federal soís.
Aqueste article ven del jornal catalan Nationalia.cat, amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Ai cercat mai sus Jura Bernés e ai vist qu'èra enganat!
Ara pensi que lo districte administratiu del Jura Bernés son de fach 3 districtes (Courtelary, La Neuveville e Moutier, ai trapat pas los noms arpitans, quitament los noms en catalans) [1].
L'imatge de Nationalia (en catalan) [2], la de la Viquipèdia (en alemand) [3], la de la Wikipedia Allmänd [4] e [5] m'an balhat una idea mai precisa de la Jura Bernés dins Soïssa.
Tanben ai trapat que lo Franche-Comtât (39, França) [6] a tanben lo departament de Jura [7] mas al costat del canton de Jura [8] dins Soïssa i a lo Territori de Belfort [9].
[1] http://ca.wikipedia.org/wiki/Jura_bern%C3%A8s
[2] http://www.nationalia.cat/popup-imatge/1713
[3] http://ca.wikipedia.org/wiki/Fitxer:Karte_Kanton_Bern_Bezirke.png
[4] http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Karte_Gemeinden_des_Kantons_Bern_farbig_2011.png
[5] http://als.wikipedia.org/wiki/Datei:Karte_Lage_Kanton_Bern_2012.2.png
[6] http://ca.wikipedia.org/wiki/Franc_Comtat
[7] http://fr.wikipedia.org/wiki/Jura_%28d%C3%A9partement%29
[8] http://fr.wikipedia.org/wiki/Canton_du_Jura
[9] http://ca.wikipedia.org/wiki/Territori_de_Belfort
Ai cercat mai sus Jura Bernés e ai vist qu'èra enganat!
Ara pensi que lo districte administratiu del Jura Bernés son de fach 3 districtes (Courtelary, La Neuveville e Moutier, ai trapat pas los noms arpitans, quitament los noms en catalans) [1].
L'imatge de Nationalia (en catalan) [2], la de la Viquipèdia (en alemand) [3], la de la Wikipedia Allmänd [4] e [5] m'an balhat una idea mai precisa de la Jura Bernés dins Soïssa.
Tanben ai trapat que lo Franche-Comtât (39, França) [6] a tanben lo departament de Jura [7] mas al costat del canton de Jura [8] dins Soïssa i a lo Territori de Belfort [9].
[1] http://ca.wikipedia.org/wiki/Jura_bern%C3%A8s
[2] http://www.nationalia.cat/popup-imatge/1713
[3] http://ca.wikipedia.org/wiki/Fitxer:Karte_Kanton_Bern_Bezirke.png
[4] http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Karte_Gemeinden_des_Kantons_Bern_farbig_2011.png
[5] http://als.wikipedia.org/wiki/Datei:Karte_Lage_Kanton_Bern_2012.2.png
[6] http://ca.wikipedia.org/wiki/Franc_Comtat
[7] http://fr.wikipedia.org/wiki/Jura_%28d%C3%A9partement%29
[8] http://fr.wikipedia.org/wiki/Canton_du_Jura
[9] http://ca.wikipedia.org/wiki/Territori_de_Belfort
La istòria de Jura es pas aisida comprene per ièu que sabi gaireben pas res de Soïssa.
Fin finala ai comprès que actualament los districtes del pòble jurassen son 6: plaçats 3 al canton de Jura e 3 plaçats al canton de Berna.
Lo tres districtes del canton de Jura èran abans de 1979 tanben al canton de Berna mas en 1979 se separèron. Aquestes èron los tres districtes jurassencs septentrionals (al nòrd).
Lo districte administratiu del Jura Bernés demorèt dins lo canton de Bèrna en aquela escacença.
De mai, dos districtes arpitans mai tanben demoreron dins lo canton de Bèrna, majoritàriament germanofòn.
Coma en Soïssa una partida força granda de la legislacion es consultada a la populacion, aquesta tanben cal la consultar.
Dempuèi l'an 1994 una comission publica estudia la question de la reünificacion de Jura. E ara lo govèrn del canton de Jura a mes en consultacion publica un avantprojècte per cambiar la Constitucion d’aquel canton soís pr'amor se reünificar amb lo districte de Jura Bernés del canton de Berna.
De la nòva Constitucion del canton de Jura, lo govèrn cantonal demòra poder aver la permission de negociar la creacion d’un canton nòu, que comprendriá l’actual territòri del canton de Jura e lo districte administratiu del Jura Bernés.
Dins lo canton de Bèrna, a la fin del mes passat, comencèron lo procès per cambiar las basas legalas del canton, per fin de permetre l’organizacion d’un referendum limitat solament als ciutadans del Jura Bernés.
Se los ciutadans del canton de Jura e del districte del Jura Bernés votèsson en favor de la proposicion, los govèrns jurassenc e bernés poirián iniciar de negociacions per constituir lo canton novèl del Jura reünificat.
Pensi qu'o ai tot ben comprés e benlèu es pas tant ben redigit coma la notícia originala mas sens una coneissença basica èra malaisit o comprene!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari