Lo conselh dels ministres de l’estat francés examinèt divendres de matin lo projècte de lei per ratificar la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias del Conselh d’Euròpa. Per ratificar aquela reconeissença de la nòstra existéncia, lo govèrn francés prepausa de modificar la constitucion de la Republica. “Lo projècte de lei apond un article 53-3 a la Constitucion que permet la ratificacion de la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias”, çò ditz dins son comunicat de premsa la ministra de la justícia francesa Christiane Taubira, que precisa que “lo Conselh Constitucional a jutjat que la Carta comportava de clausas contràrias a la Constitucion e que sa ratificacion podiá intervenir pas qu’après revision de la Constitucion”.
 
 
“Ua batalha que cau ganhar”
 
“Qu’ei ua batalha que cau ganhar”, çò ditz Dàvid Grosclaude dins son blòg, ara que la question s’es estada pausada tornarmai. Es aital que l’elegit occitan demanda d’èsser amassa per anar convéncer los deputats e senators. “Se tròba que los deputats e los senators occitans son hèra nombrós, avèm, nosauts los occitanistas, ua responsabilitat plan grana”.
 
 
De reaccions supremacistas francesas
 
De fach, ratificar la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias es estat e serà un afar fòrça complicat en França, e mai s’es estat fòrça aisit endacòm mai. Lo cap del Partit d’Esquèrra, Jean-Luc Mélenchon, reagiguèt còp sec quand aprenguèt lo projècte aprovat divendres al conselh dels ministres: “es una nòva agression contra l’unitat e l’indivisibilidat de la Republica”, çò declarèt. Dins la meteissa dralha, lo Front Nacional a criticat dins un comunicat que lo Partit Socialista e los Republicans vòlon “desmantelar e demolir la Republica en nom d’una Euròpa al servici de la globalizacion ultraliberala”, e tanben “fragmentar la nacion pel regionalisme politic”. Mas aquel supremacisme de la lenga francesa lo trobam tanben dins los partisans de Nicolas Sarkozy, que s'opausèt netament e clara a la ratificacion dins la campanha de l'eleccion presidenciala de 2012, e dins lo quite Partit Socialista, qu’an manifestat de criticas e de paurs.
 
 
Una constitucion de mal modificar
 
L’actuala Constitucion francesa, qu’es de 1958, estipula que lo francés es la lenga del país e mai se pendent lo mandat Sarkozy s’introduguèt una leugièra modificacion que reconeis la lengas dichas “regionalas” coma “patrimòni de França”. La modificacion de la Constitucion francesa es pas un afar aisit. Cal dos tèrces del Congrès (una institucion que jonh l’Assemblada Estatala e lo Senat). D’autres engatjaments electorals d’Hollande, coma lo drech de vòte pels estrangièrs, son retardats sine die car se pòt pas aténher aquela majoritat per cambiar la lei fondamentala.
 
E mentretant las lengas minorizadas son en clara regression. Solament un 15% dels ciutadans de la republica emplegan aquelas lengas dins la vida vidanta, çò es la mitat de fa trenta ans. L’UNÈSCO considèra que la majoritat de las lengas son en perilh d’extincion, e mai se la demanda d’aprene aquelas lengas dins l’escòla es a progressar fòrça.
 
 
Una declaracion interpretativa per manténer la supremacia del francés
 
L’Assemblada (cambra bassa) francesa aprovèt en genièr de 2014, amb una larga majoritat, de ratificar la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias, mas en i apondent una declaracion interpretativa que manten lo francés coma lenga de la “Republica” e que contunha de negar los dreches lingüistics collectius dels locutors d’autras lengas, que seràn encara obligats d’emplegar lo francés amb l’administracion e los servicis publics.
 
 
Una Carta ratificada per 25 estats d’Euròpa
 
Aquela Carta es destinada a protegir e promòure l’usatge de las lengas mal nomenadas regionalas dins totes los domenis umans (educacion, mèdias, servicis administratius, etc.) e se prepausèt en 1992. Dels 47 estats del Conselh d’Euròpa, 33 l’an signada e 25 l’an ratificada. L’estat francés la signèt en 1999 mas l’a pas jamai ratificada perque lo Conselh Constitucional decidiguèt en junh de 1999 qu’aquela carta èra contrària a l’egalitat de totes los ciutadans e a l’article 2 de la Constitucion Francesa, lo que ditz que “la lenga de la Republica es lo francés”.
 
Cal remembrar qu’en 1999 lo primièr ministre Lionel Jospin signèt la Carta, mas lo president d’alavetz, Jacques Chirac, la ratifiquèt pas e empediguèt que França reconeguèsse los dreches lingüistics de sas minoritats. La ratificacion de la Carta foguèt una promessa electorala del president de la Republica, François Hollande; e son primièr primièr ministre, Jean-Marc Ayrault, o prometèt tornarmai pendent l’espelida de la crisi bretona dels Bonets Roges, mejançant lo depaus d’una proposicion de lei socialista per revisar la Constitucion.