Sèm totes anats a Montsegur un còp o mantes. Otra que la Montanha Sagrada siá cargada d’esperitalitat, çò que fa l’embelinament e lo fachin d’una pojada sul puèg, aquò’s son ascencion; es lo fach d’aver de se ganhar, de mercés una passejada malaisida, lo drech d’accedir a aqueste naut luòc de la saviesa universala. Caminar sol e solet, de cara a son se interior, pòt èsser assimilat a un percors iniciatic. Çò que fa la fòrça esperitala de totas las tradicions religiosas aquò’s aquesta espròva del contraròtle de l’esperit sus la carn, lo mestritge de l’esperital sul material. Totes los que coneisson las fondamentas de la religion catara sabon l’ascetisme que los perfièches s’impausavan. E mai que per eles l’arrapada de Montsegur deviá pas èsser que de menudalha.
 
Per çò que me concernís, e plan luènh d’èsser perfièch, ai sempre presat la pojada penosa del sendarèl rocassut que nos pòrta al cimèl de Montsegur. Aquò se sap, l’esperit s’agusa a flor e a mesura que lo vielhum se sarra. Quand èri plan jove, fa vint ans, pojavi del Prat dels Cremats fins a la fortalesa en una clucada d’uèlh, e tan val dire las mans dins las pòchas. Sautejant de rocasses en rocasses, tal un cabròl, montavi gaireben al pas de corsa e mai, a còps, sens pausa. Alavetz, amb lo temps las causas cambièron un bocinèl. D’ara enlà la pojada se fa pus longa e mai se materialament las distàncias son demoradas las meteissas. Aquò fa que soi ara obligat de far d’arrèstes per bufar e beure una gorjada se lo solelh se fa arderós.
 
Una d’aquestas pausas reparairas soi acostumat de la far a mièja penda, aquí ont se trapa, discretament obratjat, lo monument a la memòria de Maurici Magre. Totes los que fan l’ascencion de Montsegur veson pas totjorn aqueste monument tal coma m’arribèt de lo mancar quand èri jove. Es damatge estant qu’es fin finala de pro bon trobar: a mièg rapalhon entre lo Prat dels Cremats e las roïnas del castèl, lo sendarèl que i mena partís a l’esquèrra. Aqueste fa un cinquantenat de mètres e s’acaba en androna sus una mena de plataforma que pòrta l’exvòto dedicat a Maurici Magre, l’autor del famós libre La sang de Tolosa. Aquí, suau, en defòra dels camins retrepats e dels tempses, de cara a la montanha de Sant Bartomieu, la pesantor sembla gaireben nulla... e l’esperit se’n pòt enairar.
 
De Maurici Magre sabèm qu’èra un nacionalista occitan, mas que son inclinason personala èra pas versada de cap al social nimai al politic. Èra abans tota causa un esperitalista que sa quista trespassava bravament la materialitat. D’unes dirián qu’amb l’edat venguda cabussèt dins l’esoterisme a bon mercat. Es vertat que quand legissèm aqueste La clau de las causas amagadas, òm se demanda còp sec se’s possible de far mai mediòcre e tartifla dins lo rasonament que sembla tan metafisic. Aqueste libre foguèt escrich sus la fin de la vida de Maurici Magre e benlèu aquò explicariá la manca de rigor intellectuala que clau. Ça que la, e mai se o fasèm de racacòr, podèm anar fins a dire que l’òbra es gaireben capborda e farlabicada. De soscadissas de pacotilha, que!... Relèva mai del misticisme patologic que de quicòm mai. A despart que siá l’editor passant comanda per un obratge destinat a un public en mal d’esoterisme de supermercat, òm s’estrementís a pensar que Maurici Magre se siá pogut comprometre dins una mesaventura semblabla.
 
Pasmens, qué que ne siá, lo resultat es aquí. Las assercions mesfondadas e non verificadas son nombrosas per dire pas encadenadas las unas a las autras. Atal, pagina 36, sus la fe d’un libre de Nikolai Notovich entitolat La vida inconeguda de Jèsus Crist, l’autor va fins a escriure: “Fa qualques annadas d’aquò, lo rus Nikolai Notovich retrobèt dins lo monastèri bodista d’Inis, en Tibet, la traça del sejorn que i venguèt far Jèsus”. Coneissèm pas aqueste autor rus que de tot biais daissèt pas un sovenir inescafable dins la memòria de l’umanitat e comprenèm pas la creduletat de Maurici Magre.
 
I a una multitud de causas que son atal avançadas leugièrament per l’autor. Òm se demanda de qual las ten o tanplan ont es anat las se cercar. A la pagina 152 de l’obratge podèm legir “Se retrobèt dins una cripta de la Montanha Negra, pas plan luènh de Carcassona, d’esqueletas datant de l’epòca albigesa. Èran estats colcats circularament, las tèstas al centre, los pès a la circonferéncia, tals coma los rais d’una ròda perfiècha”. E mai se Maurici Magre balha pas sas sorsas arqueologicas, aquel afar —se’s pas completement fantasmatic— fa pensar a la silimitud que i a entre aquesta descripcion morbida e los suicidis collectius del Temple Solar que se debanèron a la fin del sègle passat en Soïssa e en Canadà.
 
Fin finala un libre plan pauc seriós dins la blosa tradicion de la literatura esoterica de farlabica. Per aquò, s’èra encara d’aqueste monde, poiriam revirar a Maurici Magre la reflexion que fa al prepaus dels taròcs e de lor utilizacion. Escriu “Los taròcs son estats l’encausa de divagacions tan nombrosas coma lors multiplas figuras”. Nautres poiriam ajustar “recèrca metafisica es pas esoterisme que la recèrca metafisica es a la sciéncia çò que l’esoterisme es a la neuròsi”.
 
Francament, aquela La clau de las causas amagadas es un libre que val pas lo còp d’èsser legit. De tot biais lo libre es agotat dempuèi mai d’un decenni. Encara que se’n deu benlèu poder trapar qualques exemplars sul sit Internet d’Amazon o qualques autres. Confèssi que soi pas anat veire. Ça que la Maurici Magre per Maurici Magre, vos aconselhi de tornar legir La sang de Tolosa e Lo tresaur dels albigeses. Aquí ben d’obratges que prenguèron pas una rufa e que valon lo bestorn.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 

---

MAGRE, Maurici, 1953, La clef des choses cachées, Fasquelle, 200 paginas