Au mes d’octobre, la cultura e la lenga d’òc seràn a l’aunor a Bordèu mercés a l’Ostau Occitan (IEO 33) qui organiza lo Hestenau Mascaret. Ne tornaràn parlar mes, d’ara enlà, au parat de las jornadas deu patrimòni, ua navèra visita en òc deu capdulh d’Aquitània es prepausada. Petit avantgost d’aquera passejada deus Chartrós a Bacalan.

Se vagatz deu costat de Bordèu lo dissabte 19 de seteme, qu’auratz ua bona ocasion, au parat d’aqueras jornadas deu patrimòni, d’enténer lo gascon, lenga istorica deu “terrador bordalés” (traduccion possibla preus qui ne comprenen pas). Que serà d’efèit la 31u visita guidada deu Bordèu occitan (14h, despart a la Plaça Sent Marçau). Lo tèma previst es “de la palun aus chais”. La passejada seguirà las longas arruas (Poyenne, Denise, Maurice, Surson, Chantecrit…), lo Cors de Medoc, los cais deus Chartrós e de Bacalan.
 
Que parlaràn susquetot de l’istòria d’aqueth barri qui, davant d’estar bastit e ocupat au sègle XVIII avè un tot aute aspècte. Qu’èra la grana palun deu nòrd de Bordèu: pas mei de gravas, mes la tèrra chòpa, aigassuda deus marescs. Qu’i avè quauques bèths “bordius”, proprietats borgesas au torn d’un bèth ostau, dab prats, camps e vinhas qui hornivan lo mercat deu “Pòrt de la Luna”... L’agricultura de proximitat qu’èra, lavetz, ua realitat!
 
 
Colònias e indústrias
 
Puish, dab lo negòci deu vin, aviat cap aus país de bisa (Anglatèrra, Irlanda, Olanda o pòrts alemands), que bastiren ostaus e chais sus longas parcèlas estretas on tribalhava, anava e tornava tot un pòble d’òmis de pena, de carretèirs, de marinèirs o de barricaires dens las maisons de negòci de vin, a còps alemandas o anglesas. Los grans vaishèths qu’èran a l’ancora sus Garona cambiavan d’orientacion au hiu de la marèa dens las aigas deu gran estuari. Dab lo gran comèrci deus produits tropicaus cap a las Antilhas (Sant Domingo o Martinica) o, après 1820, cap a las colònias d’Africa Negra (Senegal), lo quartièr de Bacalan sentiva au rom e a l’araquida que transformavan en òli la societat Maurel e Prom. Qu’èra un vertadèir barri industriau on trobavan talhèrs e fabricas de tota sòrta com la grana faienceria David-Johnston/Vieillard dab la soa produccion celèbra e recercada.
 
A la fin deu sègle XIXu, que comencèren de cavar las “darsenas a flòt” e, un chic mei tard, estoren bastits los cais, puish los entrepaus de cement (los “calabèrts”), adara recuperats per lo comèrci, la restauracion o per los parcatges de las autos… Es acabat lo temps deus grans paquebòts e cargos qui partivan cap a las còstas d’Africa o de l’auta part de l’Atlantic! Lo pòrt, un chic museïficat, es uei virat cap au torisme.
 
 
 
 
Joan Jacme Fénié
 
 

---

Inscripcions: http://ostau-occitan.org/visites-de-bordeaux/