capçalera biera tobiers

Actualitats

Catalonha e Aran: e ara que se pòt passar?

Los independentistas començan de trabalhar per la secession

| Teresa Grau Ros
La coalicion Amassa per l’Òc (Junts pel Sí), ganhanta de l’eleccion dimenge passat en Catalonha, ja a declarat ièr que van començar sul pic de negociar amb la CUP per discutir cossí aplicar lo fuèlh de rota cap a l’independéncia. De son costat, la CUP a insistit que lo nòu president deu pas èsser restacat amb las politicas d’austeritat budgetària, en visant Artur Mas.
 
Tant lo cap de la lista Amassa per l’Òc, Raül Romeva, coma lo quite president Artur Mas, diguèron en una conferéncia de premsa qu’Amassa per l’Òc aviá ja convengut de prepausar Artur Mas coma president de la Generalitat. Ça que la, Artur Mas a dich que la question mai importanta es pas qual serà lo president mas de far marchar lo procès. “L’element transcendental es pas qual es lo que presidís, mas se 72 deputats se pòdon amassar per portar lo projècte endavant. Totes son importants: los 62 d’Amassa per l’Òc e los 10 de la CUP. Nos cal metre d’acòrdi sus lo fuèlh de rota”, çò diguèt Mas.
 
De son costat Romeva declarèt: “lo nòu parlament aplicarà lo fuèlh de rota que prepausam perque avèm una majoritat absoluda per o far”. E apondèt: “Sabi pas quand donarà sa responsa lo govèrn espanhòl, mas portarem endavant lo fuèlh de rota amb totas sas consequéncias”.
 
Sul ròtle que pòt aver l’aliança Catalonha Si que se Pòt, que s’èra pas definida sus l’independéncia, Romeva a dich que parlaràn amb eles. “Nos cal veire quala es la melhora opcion. Parlarem amb totes. Anam amb la volontat de bastir, coma nos o an demandat las gents”.
 
 
 
La desfacha del PP: Aznar ataca Rajoy
 
L’èx-president espanhòl José María Aznar a criticat durament l’estrategia en Catalonha del president del govèrn espanhòl e del Partit Popular, Mariano Rajoy, e l’a responsabilizat dels marrits resultats a las eleccions d’ièr e de la marrida situacion del partit. “Lo procès secessionista contunharà, mai radicalizat perque los mai radicals an mai de fòrça”, çò diguèt Aznar en fasent referéncia a la CUP.
 
“Per lo PP es la pièger situacion possibla. Lo tieu rival a l’esquèrra demòra refortit, lo tieu espaci demòra amendrit, los secessionistas contunharàn lo procès. La tiá posicion se tròba seriosament compromesa”, çò diguèt Aznar en tot demandar: “perqué lo partit del govèrn d’Espanha es pas estat capable de representar la majoritat de las fòrças constitucionalas en Catalonha?”
 
A criticat tanben lo ròtle del Partit Socialista (PSC-PSÒE) e a demandat de “defendre e engrandir l’espaci constitucional en Catalonha”. A mespresat las solucions federalistas e demanda una unitat de totes los partits espanholistas per defendre l’statu quo actual.
 


fffff  fffff
 Las analisis d’Iñaki Gabilondo, del Financial Times e de Politico
 
Que se pòt passar ara en Catalonha e Aran? Aquela question la se pausan fòrça mond, e tanben fòrça mèdias de tot lo Mond. Lo jornalista Josep Casulleras Nualart, de Vilaweb, a seleccionat tres documents interessants de mèdias prestigioses per analisar la situacion politica que pòt arribar en cò de nòstres vesins del sud, après lo resultat de l’eleccion plebiscitària que los independentistas an ganhat. Per aquelas analisis, an causit los vejaires del jornalista basco Iñaki Gabilondo, de Tobias Buck del britanic Financial Times e de Jan Marot de l’estatsunidenc Politico.
 
 
Iñaki Gabilondo: “La CUP accelerarà lo procès”
 
Lo jornalista Iñaki Gabilondo fa un pronostic dins son vidèo-blòg qu’a sul sit del jornal El País. Gabilondo considèra que lo procès cap a l’indpendéncia anarà endavant. Vaquí qualques citacions de l’analisi:
 
“La majoritat independentista contunharà de menar endavant lo procès e lo fuèlh de rota. Perqué? Perque an ja dich insistentament dins la campanha electorala que jogarián amb aquelas nòrmas. Pòdon pas far autrament; o fan aquò o fan pas res. E lo besonh de la CUP convertís lo partit en l’accelerador del procès. Benlèu sens Artur Mas, mas en accelerant sens dobte lo procès”
 
“S’aquò es aital, quand se constituirà lo parlament passarem dels mots als faches. Probable, amb una primièra declaracion de sobeiranetat dins lo parlament, començarà la chòc frontal”.
 
“L’actuala Catalonha a pas de plaça dins l’actuala Espanha. Se deu trabalhar fòrça perque i aja de plaça per Catalonha dins Espanha. I a un fuèlh de rota per que Catalonha se n’ane, mas i a pas cap de fuèlh de rota per que Catalonha demòre en Espanha”.
 
“Lo PP pòt pas èsser al cap del procès politic per ensajar de far que Catalonha contunhe dins Espanha.”
 
 
Financial Times: “Un messatge clar a Madrid”
 
Lo Financial Times analisa las possiblas solucions del conflicte. Considèra que l’independentisme es arribat a un tech electoral. “Après d’ans d’una intensa campanha, i aviá de dobtes sus quant poiriá créisser l’independentisme. Los resultats mòstran que l’independentisme contunha de créisser, mas a un ritme fòrça mai lent”.
 
Apond: “Pr’amor d’aquò las perspectivas per l’independentisme deurián èsser inquietantas: deu encara demostrar qu’a la mitat de l’electorat”. Per contra, ditz tanben: “Lo resultat de dimenge conten un avís fòrça clar a Madrid: lo govèrn espanhòl a mespresat pendent d’annadas lo movement independentista, en lo qualificant de «soflet» que s’enfonzariá en qualque moment. E aquò s’es pas passat, e i a pas d’indicis que se passe. Las doas partidas deuràn trabalhar dur en una batalha longa e malaisida, que los ganhs territorials seràn mesurats en millimètres e non pas en quilomètres”.
 
Lo Financial Times tanben met l’accent sul ròtle de la CUP. “Los dètz deputats de la CUP comptan dins lo blòc independentista, mas an una idèa fòrça desparièra sus cossí deu èsser un estat catalan independent. Lo lor programa prepausa de daissar Catalonha en defòra de l’UE, de l’Eurozòna e de l’OTAN. Sosten a la nacionalizacion de las indústrias clau e mai vòl l’intervencion de l’estat dins lo sector bancari. E a mes en evidéncia que sostendriá pas Artur Mas per contunhar coma president”. Lo jornalista Tobias Buck ditz que i a pas d’indicis reals que lo programa de la CUP se pòsca conciliar amb la basa conservatritz que sosten Mas”.
 
Segon Buck, lo parlament de Catalonha e Aran aprovarà una declaracion d’intencion de començar lo procès cap a l’independéncia. “Lo govèrn catalan deurà decidir de bastir d’estructuras d’estat, per exemple un ministre dels afars estrangièrs catalan e una agéncia tributària”. Mas apond que la dependéncia de la CUP pòt èsser un obstacle. E i insistís: “Los catalans esperavan que las eleccions de dimenge mandèsson un messatge clar a la rèsta d’Euròpa, per motivar la mediacion extèrna”. Mas aquela expectativa —segon el— se pòt trobar frustrada. “Fins a las eleccions espanhòlas de decembre, que pòdon, o benlèu pòdon pas, implicar un cambiament d’actitud envèrs Catalonha, i aurà pas cap de cambiament fondamental dins la dinamica del conflicte”, çò conclutz.
 
 
Politico: “Artur Mas poirà menar los catalans a l’independéncia”
 
Politico, lo prestigiós jornal estatsunidenc d’analisi politica, fa una lectura desparièra de las opcions de futur que pòdon aver Catalonha e Aran. Ditz que l’endeman de las eleccions, “demòra clar que i a la sensacion d’un tremoladís de cambiament tectonic”.
 
“Los catalans an pres una decision clara dins las eleccions”, çò ditz lo jornal. “I a agut una granda estrategia del president Artur Mas, que poirà ara menar los catalans a l’independéncia. […] Un nòu estatut autonomic serà insufisent”.
 
Ditz tanben que i a pas agut d’estrambòrd ni dins l’independentisme ni dins l’unionisme, e que cal de mediacion. Dins aquel sens remembra que de membres del parlament soís avián prepausat que lor govèrn foguèsse un mediator nèutre entre Barcelona e Madrid. “Brussèlas, de la meteissa manièra que los estats membres de l’Union, auràn de metre l’independéncia dins l’agenda”.
 
Remembra que l’estrategia de la paur de Rajoy a pas foncionat e que “Madrid es demorat sens opcions”. Pr’amor d’aquò, ditz: “deuriá permetre un referendum formal en Catalonha, en daissant los catalans decidir sus aquela question”. E apond: “Lo trencament deuriá pas èsser forçadament la sortida finala. […] Lo dialòg real es decisiu, al delà del populisme”. Mas considèra pas que Rajoy siá qualificat per lo prene en carga”
 
Sul ròtle de l’UE, ditz: “En vesent la fortalesa economica de Catalonha, en mai de sa societat democratica e extrèmament pròeuropèa, ni Brussèlas ni plusors estats membres voldràn pas punir una republica catalana”. E mai, remembra la question de la nacionalitat (que Rajoy faguèt una cofa sus aquò) e ditz que los catalans perdrián pas la nacionalitat espanhòla s’o vòlon pas, e alavetz perdrián pas tanpauc l’europèa.
 
Per conclure, lo jornalista Jan Marot vei pas que la via del Tribunal Constitucional per respondre al procès catalan, mas pòt donar pas cap de resultat. E mai indica una tresena solucion: “una reforma de l’estat espanhòl en una nacion federala amb de regions enòrmament autonòmas, amb de dreches e d’obligacions egals per totas”.
 
     


 
 
 
 

Articles relacionats

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Gascon d'Aran Vath d'Aran
9.

#6 Que demori damb ansia aquera unitat Gascona !!!....Toti èm part dera nacion occitana, mès qu'era nòsta Gasconha ei plan particulara, damb ua hòrta relacion damb es Bascons. Que mos cau hèr eth nòste pròpi camin. Ua estratègia politica per territòris, Lengadòc, Provença, Gasconha, Lemosin.....e conserva bones relacions.

  • 3
  • 5
Òlo Pujòlo
8.

#7 Erosaments es analistes politics de Catalonha non pensen atau. Era situacion ei mès que positiua entà capitar ben damb un estat independent dera manèra mès legitima e sociaments acceptabla possibla

  • 7
  • 0
VIAULE Sèrgi
7.

Espèri que la CUP son e serán d'independentistas consequents. Mas aquò partís mal e plan mal. Per de rasons ideologicas dison voler pas d'Artús Mas. Caldriá pas que s'enganen de calendièr e que faguen lo jòc dels nombroses ennemics d'una Catalonha independenta. Es comprensible que la CUP a per vocacion de desquilhar un jorn Artús mas. Mas aquò deu èsser tre aprèp las eleccions legislativas posterioras a la declaracion d'independéncia. Aquesta legislatura a per vocacion de crear l'Estat catalan. Aquesta legislatura a per vocacion l'union sacrada de totes los patits independentistas per engimbrar la Republica catalana. Un còp l'Estat creat e establit, quin que siá degrà de reconeissença internacionala, lo govèrn interclassista eroïc qu'aurà tornat sa libertat e sa dignitat a Catalonha, aurà de convocar d'eleccions legislativas. Es a n'aquel moment que la politica de classa deurà tornar prene sos drecha. Es a n'aquel moment (dins tres o quatre ans) que la CUP deurà se trachar de desquilhar Artús Mas.
Quand vesi que tre ara la CUP a d'exigéncias d'el nivèl de voler pas Artús Mas coma president, me disi que los ennemics de Catalonha se devon fretar la mans. Aquò met tot lo prcèssus en perilh. Seriá una catastròfa! Me demandi per qual jòga la CUP.

  • 6
  • 2
roucau
6.

#4 Aquera solucion gascona que vienerà bèthlèu mes que necessita de copar dab los mites occitans.

  • 2
  • 11
Òlo Pujòlo
5.

çò qu'ei evident ei qu'Aran deu hèr eth sòn pròpri procès, de manèra publica e participatiua, e fin finau es aranesi decidiram a on volem èster.

  • 11
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article