Era arqueologia a bones arrasons entà èster contenta. Se non hè ne un mes qu’es jornaus de tot eth Mond didien qu’arqueològs judius avien descubèrt era anciana vila de Gat —vila biblica on se cre qu’èra demorat eth gegant Goliat—, ara ua esquipa de scientifics damb Steven Collins ath sòn cap cre d’aver descubèrt una auta vila mitica dera Bíblia, en aquest cas Sodòma.
 
Atau, Collins e era sua esquipa an descubèrt ua anciana vila prèp der arriu de Jordan, en Israèl, dera Edat de Bronze, damb murs excepcionaus, que siguec destrusida d’un còp —non se sap encara com— e que poirie èster era anciana vila de Sodòma, qu’era Bíblia ditz que siguec destrusida peth huec enviat per Diu pes tendéncies omosexuaus dera sua populacion.
 
Es arqueològs qu’an hèt era descubèrta an confirmat qu’era anciana vila trapada en Tall el Hammam siguec ua grana vila dera Edat de Bronze e qu’es sues rèstes son exactaments coma es dera Bíblia. “Tot ei similar ara descripcion que trapam ena Bíblia”, çò digueren es scientifics. Ath delà, an descubèrt palais, torres e murs plan grans que confirmen qu’ei estonant de pensar qu’aguesta vila e Gomòrra sigueren destrusides lèu —cau brembar que segons era Bíblia Diu les destrusiguec pr’amor des sòns pecats e dera sua depravacion sexuau—.
 
 
Ua vila plan bastida
 
“Avíem de cercar en èst de Kikkar se volíem trapar aguesta vila”, çò diguec Collins, “pr’amor qu’en aqueth airau i avie agut es viles mès granes dera epòca dera quau parlam. Ena epòca d’Abraam e Lòt,” çò contunhe, “i avie divèrses viles granes mès cap de tan grana coma Sodòma, qu’ère enquia dètz còps mès grana qu’es autes. Ara i a ua petita montanha sus era quau credem que i demoraven es elèits mès rics dera vila”.
 
Es arqueològs an trapat evidéncies de murs de mès de dètz mètres de naut en divèrsi lòcs. Tanben an trapat defenses que son mès de 30 mètres mès nautes qu’era tèrra que i a ath torn dera vila e, tanben, auti murs que poirien èster defenses des quartièrs mès privilegiats dera vila, construits contra un atac exterior o interior. Tanben an trapat rèstes d’un palais arroi ena part superior dera vila, mès entà bastir tot aquerò es arqueològs pensen que calguec milèrs de trabalhadors.
 
E, de còps, era vida ena vila de Sodòma s’arturèc e es sòns abitants hugeren pendent mès de 700 ans. Dempús i aguec vida un aute còp mès ei estonant, çò diden es arqueològs, de sajar de pensar coma ua vila tan grana siguec destrusida. Qui o que la destrusiguec? Aquerò que s’ac demanen ara. Un hèt arqueologic segur ei que, dilhèu, non se poirà jamès demostrar que Sodòma siguec destrusida per Diu. E podem pensar qu’aué, s’ère solament per arrasons de tendéncies sexuaus, non ac tornarie a hèr.
 
 
 
 
Christian Andreu