Ara fa 30 ans de l’accident nuclear de Chornobyl. L’airal es voide pr’amor que mai de 100 000 personas aguèron de daissar lor tèrra a causa de la nauta contaminacion radioactiva que i aviá. Una còla scientifica a volgut saber se las populacions de mamifèrs avián decrescut. L’estudi a de conclusion estonantas.
 
De còps, los umans pensam que çò marrit per nosautres tanben o deu èsser pels animals salvatges. Ara, una còla internacionala de scientifics a pogut provar que las populacions d’animals salvatges a l’entorn de Chornobyl non s’arrèstan de créisser.
 
L’istòria d’aquel airal e la sieuna centrala nucleara la coneissèm totes. L’Union Sovietica dobriguèt Chornobyl dins los ans 70 e en 1986 i aguèt lo pièger accident nuclear de tota l’istòria. Milièrs de persones fugiguèron pr’amor de la radioactivitat. D’aquò ja fa 30 ans. E totjorn totes avèm pensat que la vida salvatja tanben i se seriá vista afectada. Èra logic d’o pensar. Mas es estonant de descobrir qu’aquò non es aital.
 
“Lo nòstre trabalh dins l’airal,” çò confirma Jim Smith, coautor de l’estudi, “demòstra que, quitament se i a d’efièches negatius per la radiacion dins d’animals individuals, non i a pas nat efièch sus las populacions de mamifèrs. La preséncia umana encara es pièger que la radiacion. Sens umans, los animals de l’airal an plan prosperat”.
 
Aital, las populacions de mamifèrs dins la Zòna d’Exclusion de Chornobyl es parièra a la d’autres airals. E, de còps, e mai es pus elevada. I a sèt còps mai de lops que dins d’airals vesins, e las populacions de senglars, cèrvis e grandbèstias an crescut d’una manièra estonanta.
 
 
La zòna mòrta es un paradís
 
Après l’accident nuclear, mai de 116 000 personas fugiguèron de l’airal. Aqueste foguèt barrat e uèi s’apèla la Zòna d’Exclusion de Chornobyl. Degun i demòra pas. Los efièches de las radiacions sus la santat de las personas son plan dangieroses. Mas quand parlam d’animals qu’es un autre tèma.
 
“La dicha zòna mòrta a mai de fauna que jamai e aquò solament es aital pr’amor que non i a pas d’umans,” çò ditz Smith, de l’Universitat de Plymouth, “sèm arribats fins a far una caça regulada de lops per contrarotlar lor nombre elevat. En aquel airal, abans l’accident i demoravan 22 000 personas e ara i a mai d’animals qu’abans l’accident”.
 
La sciéncia aital demòstra que non i aguèt pas jamai de baissa de la populacion animala après l’accident nuclear, solament un pauc pendent los primièrs sièis meses de l’accident. En aquela epòca, la radiacion foguèt tan nauta qu’afectèt la santat e la reproduccion de totes los animals. Puèi las populacions de mamifèrs tornèron créisser.
 
L’anecdòta es qu’a causa de divèrsas populacions de mamifèrs —e non d’aucèls qu’encara an uèi una nauta taxa d’afectacion per la radiacion— en Alemanha o en Norvègia, s’es enebit encara uèi de manjar de carn de caça pr’amor qu’an de nautas taxas de radiacion. Pr’aquò ara los scientifics vòlon estudiar los animals individualament. Benlèu la radiacion es mai grèva per un individú que non pas en general.
 
En contunhar aital, lops, grandbèstias, cèrvis e senglars —e tanben l’ors brun qu’èra desaparegut  de l’airal fasiá mai de cent ans e qu’ara i es tornat— poiràn èsser lo nuclèu de qualque resèrva animala del futur. Ara per ara, la radiacion solament trabalha contra los umans mas pas contra d’autres animals.
 
 
 
 
Christian Andreu