La Cort Suprèma de Mexic a dobèrt la pòrta a la legalizacion de la marihuana. O faguèt aqueste dimecres 4 de novembre de 2015 en una senténcia que pòt cambiar totalament la direccion qu’a seguit aquel país pendent los darrèrs 40 ans dins la guèrra contra aquela dròga. 

La senténcia confirma que los individús, tre ara en Mèxic, an drech de téner, cultivar e distribuir de marihuana s’es solament per utilizacion pròpria. Aquò basta pas per derogar las leis qu’a Mexic uèi, mas es un primièr pas per far que las leis mexicanas pòscan cambiar lèu.
 
Aquela senténcia a redobèrt lo debat sus s’es oportun de metre en preson los ciutadans qu’utilizan aquela dròga doça en un país qu’a las leis mai duras contra lo trafec de drògas de tot lo continent. Mas i a de mai en mai de voses que critican Mexic perque contunha d’èsser un aliat dels Estats Units dins lor lucha mondiala contra las drògas e perque lo prètz de pagar es benlèu tròp naut.
 
“I a un prètz plan naut que pagam los mexicans, de manièra tant institucionala coma sociala,” çò ditz Pérez Correa, director de las Presons Federalas e Estatalas Mexicanas, “pr’amor que mai del 60% dels presonièrs que son dins las càrcers mexicanas per questions de drògas o son pr’amor de la marihuana. Quin prètz avèm de pagar per manténer aquelas leis e assajar de reduire aqueles tipes de crimes?”, çò demanda.
 
Mas lo nombre d’utilizaires de marihuana en Mexic es pro bas. En 2011 un rapòrt disiá que solament un 2% de la populacion mexicana aviá fumat de marihuana pendent l’annada. E aquò es plan mens de gents que non pas als USA: ailà en 2013 aquel percentatge arribava fins al 7,5%.
 
D’un autre costat, tanben i a los que defendon que la lei actuala non ajuda pas contra l’utilizacion de la marihuana e que, cada an, de milièrs e milièrs de mexicans son entrats en preson pr’amor d’aquela dròga. “Las leis qu’avèm en Mexic ara,” çò confirma Catalina Pérez Correa, professora de drecj a l’Universitat CIDE, “non reduson pas la violéncia e aquò non ajuda gaire”.
 
 
Una dròga que ganha camin
 
En 2013 lo parlament d’Uruguai aprovèt la legalizacion de la marihuana per crear una indústria qu’ajudesse aquel petit país latinoamerican a sortir de la crisi. Chile aprovèt aquel meteis an sa cultura. En Brasil, es estada descriminalizada e dins los estats nòrd-americans d’Alaska, Colorado, Washington e Oregon, ja i a una indústria que cultiva aquela planta coma una activitat totalament legala.
 
En Bolívia, l’utilizacion de la còca es permesa, e en Colómbia lo quite president a demandat d’arrestar la fumigacion dels camps de plantacion d’aquela planta pr’amor qu’ajuda plan de malauts del càncer. Es aquel meteis president colombian, Juan Manuel Santos, un dels que mai an criticat l’intrada en preson de plan d’agricultors paures per lors culturas d’aquela planta, mentre qu’als Estats Units es legalizada pauc a pauc.
 
Pr’aquò, tanben los mexicans son de mai en mai per sa legalizacion. “Nos tuam entre nosautres per arrestar una produccion que comença d’èsser legala als USA,” çò manten Armando Santacruz, una de las personas publicas mai criticas contra las leis mexicanas, “E benlèu la sieuna legalizacion poiriá ajudar a reduire la violéncia e los crimes de las màfias”. Ara per ara, es 1,5 miliard de dolars que se ganhan cada an dins las mafias. Los poiriá ganhar tanben l’estat mexican se cambièsse las sieunas leis. La question es s’o faran pr’amor que lo camin, ara, ja es dobèrt.
 
 
 
 
Christian Andreu