Lo ret NPLD destaca la valor de totas las lengas per la coesion sociala e lo desvolopament, e demanda a l’UE de sosténer activament las lengas “mai vulnerablas”. La Comission remembra que la regulacion lingüistica es competéncia dels estats.

“Euròpa deu aculhir totas sas lengas, non solament 24”, çò disiá lo 18 de novembre passsat Patxi Baztarrika, president del ret NPLD, a la presentacion de la version definitiva del Fuèlh de Rota per la Diversitat Lingüistica. Aquel document en favor de l’egalitat de las lengas se lancèt oficialament aquel jorn a Brussèlas amb l’objectiu que l’Union Europèa l’assumisca. Mas a partir de l’intervencion de la representanta de la Comission, se n’extrai pas, justament, un optimisme encoratjant.
 
Lo Fuèlh de Rota es lo fruch de quatre ans de trabalh d’aquel ret, qu’amassa de govèrns e de parlaments sosestatals, d’entitats e d’organismes del mond academic, favorables a la promocion de las lengas minorizadas d’Euròpa. Demest eles i a los govèrns de Catalonha e del País Valencian. I son tanben de representants del País de Galas, Bretanha, lo Bascoat, Galícia, Frisa e Friol, entretant. A la presentacion tanben i anèron, per sosténer lo Fuèlh de Rota, d’eurodiputats d’aquesta legislatura —Jordi Sebastià, Kinga Gal— e de la precedenta — François Alfonsi—.
 
Lo document argumenta que totas las lengas “jògan un ròtle en determinant la coesion sociala e lo desvolopament personal, social e economic, e tanben la mobilitat” dins lo continent. Per aquela rason, çò ditz lo Fuèlh de Rota, l’UE deuriá defendre totas las lengas que s’i parlan e donar un sosten actiu “a las lengas mai vulnerablas d’Euròpa, las lengas regionalas, minoritàrias e menaçadas”.
 
“Las institucions europèas se deurián metre en tèsta del desvolopament del multilingüisme real e divèrs”, çò diguèt Baztarrika, que citèt Amin Maalouf per remembrar que lo projècte comun europèu “se pòt solament bastir sus la siá diversitat”.
 
“Solament lo 3% de las lengas del Mond son autoctònas d’Euròpa”, çò remembrèt lo director de l’NPLD, Meirion Prys Jones, “e l’UE deu far quicòm per lo 3%. Per tant, tenèm aquela idèa de dessenhar un Fuèlh de Rota per la Diversitat Lingüistica”.
 
 
La Comission Europèa: de bonas paraulas mas pauc d’engatjaments
 
“Avètz dich, corrèctament, que lo respècte pels parlants de totas las lengas es important”, çò diguèt Sophie Beernaerts, cap de l’Unitat de las Escòlas, dels Educators e del Multilingüisme de la Comission Europèa. “Mas la proteccion de las lengas mai petitas se deu garentir a escala nacionala, regionala e locala, perque l’Union Europèa a pas cap de competéncia per regular las lengas”, çò avertiguèt. Es a dire: lo que vòlga d’oficialitat e de dreches lingüistics, que los ane reclamar a la capitala del sieu estat correspondent. Totun, Beernaerts apondèt: “[la Comission] farà çò que serà en nòstras mans per promòure aquela vision olistica” defenduda dins lo Fuèlh de Rota.
 
“Es vertat que l’oficialitat de las lengas es competéncia dels estats, mas es tanben vertat que la Comission Europèa pòt far fòrça causas”, çò repliquèt Markus Österlund, secretari general del Folktinget, lo parlament de la minoritat suedesa de Finlàndia. “Aquel Fuèlh de Rota pòt menar a [implementar] d’accions. Per exemple, a aprovar de resolucions constrenhentas dins lo Parlament Europèu que la Comission Europèa pòsca assumir”, çò diguèt.
 
 
 
 

---

Aquesta nòva es adaptada de Nationalia amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion.