La redaccion de Le Monde es a elaborar un memorial per las cent trenta personas que los jihadistas tuèron lo 13 de novembre passat. Segon lo manifèst de la redaccion, la tòca es qu’aquelas vidas se redugan pas a una chifra, a l’etiqueta de “victimas”. Perque èran tan divèrsas coma quina mòstra que siá de cent trenta personas que se prenga aleatòriament del centre d’una granda vila. De joves e de mens joves, de franceses e d’estrangièrs, de cresents en un dieu o en un autre, o en pas cap, d’amators de musica, de cinèma o de bona convèrsa; mas totes èran d’individús cadun amb sas istòrias, sa familha e sos amics.
 
Amb l’etiqueta #EnMémoire, cada jorn publican sus l’edicion web, sus l’edicion de papièr e suls rets socials los perfils d’aquelas personas, acompanhats d’una fotografia e amb de comentaris e de reflexions de lors amics e coneissenças. Fan que de cada victima òm se’n remembre coma los sieus pròches la descrivon: coma amic, maire, escolan, sòrre o amorós. I explican lor istòria vitala, acompanhada de petitas anecdòtas. E explican tanben çò que los menèt a èsser ont èran lo 13 de novembre de ser.
 
 
Las istòrias
 
I a fins ara quaranta uèch caras. Quaranta uèch personas, majoritàriament entre vint e trenta ans e de nacionalitat francesa, mas tanben d’autres perfils. Coma lo d’un violonista argerian, Kheireddine Sahbi, de vint e nòu ans, estudiant de la Sorbona, que foguèt tuat dins la sala del Bataclan. “Voldriái pas que se desmembrèsse que moriguèt amb lo sieu violon, quand aviá fòrça projèctes; èra musulman e cresiá a las valors de l’islam”, çò escriu lo sieu fraire Rafic.
 
Es estonanta la disparitat de las vidas que s’acabèron sul pic. Lacramioara Pop, romanesa de vint e nòu ans, e lo sieu companh, Ciprian Calciu, de trenta dos, foguèron abatuts al restaurant La Belle Équipe, de la Carrièra Charonne. Festejavan, amb qualques companhs de trabalh del restaurant Café des Anges, l’anniversari d’una companha. Fasiá pauc de temps qu’avián reüssit a se trobar amb la filha de Lacramioara Pop, que demorava en Romania amb la menina. La mòrt del parelh a daissat dos enfants orfanèls a la carga d’una menina sens revenguts. Los companhs del Café des Anges qu’an subreviscut an creat un sit web de donacion d’argent per l’entretenement dels dos petits.
 
“La nòstra generacion a pas viscut la guèrra. Avèm estudiat lo conflicte armat dins los libres, en pensant que s’èra aturat. O podiam pas veire venir”. Es aital qu’o explica lo professor de la jove Ariane Theiller, de vint e quatre ans. E lo sieu paire explica qu’a ela li auriá agradat de legir sus ela meteissa “que fasiá pas partida del jutjament: qu’aviá d’amics de totas las escòlas de pensada e de totas las religions”. Doncas que siá aquò, çò que se contarà d’ela.
 
E coma aquelas tres, n’i aurà cent trenta, d’istòrias tròp bracas. Mas seràn d’istòrias de vida —e non pas de mòrt— qu’es pas tant aisit d’o desmembrar.
 
 
 
 
Júlia Tercero
Article publicat en catalan sus Vilaweb