Las eleccions regionalas se debanan pas sonque suls territòris de França que son europèus, mas tanben dins quatre territòris d’otramar que causisson lors conselhs e lors assembladas. Se tracta de las illas caribencas de Guadalope e Martinica, del territòri sud-american de Guaiana e de l’illa africana de la Reünion, dins l’Ocean Indian. I a pas d’eleccions a Maiòta, a Sant Pèire e Miquelon, en Nòva Caledònia ni en Polinesia, qu’an d’estatuts diferents dels de las regions.
 
Dins aquel article vos porgissèm per aqueles quatre territòris una presentacion del primièr torn de las eleccions que se tenguèt lo 6 de decembre, e de cossí se presenta lo segond torn, aqueste dimenge 13.
 
 
Guadalope
 
Lo segond torn serà un cap-e-cap entre la lista d’Ary Chalus, de tendéncia socialdemocrata e socialliberala, e la de Victorin Lurel, cap del Partit Socialista (PS) de l’illa. Al primièr torn, Chalus obtenguèt lo 43% dels vòtes, contra lo 41% per Lurel. Totes dos se presentan amb de programas de tendéncia sociala —amb un ton mai centrista de part de Chalus— e totes dos defendon l’estatut actual de Guadalope dins la Republica Francesa, malgrat que Chalus o faga amb un accent mai regionalista e que demande que las institucions insularas vejan qualques unes de lors poders refortits. Lurel defend la majoritat absoluda obtenguda en 2010. La drecha, devesida en quatre candidaturas diferentas, s’es retrobada amb sonque lo 10% dels vòtes al primièr torn e aurà pas cap de representant aqueste dimenge. Los sobeiranistas de l’UPLG obtenguèron un magre 0,5% dels vòtes.
 
 
Martinica
 
Coma per Guadalope, la victòria al segond torn se la disputaràn doas listas. D’un caire, aquela dirigida per l’actual president, Serge Letchimy, que recampa 12 partits de l’esquèrra insulara —en tot i inclure los autonomistas del PPM— e de l’autre, la qu’es bailejada per Alfred Marie-Jeanne, ont se tròban divèrses partits independentistas e comunistas e que, pel segond torn, a negociat sa fusion amb la lista d’LR de Yan Monplaisir (centredrecha d’obediéncia francesa). Letchimy atenguèt lo 39% dels vòtes al primièr torn, Marie-Jeanne lo 30% e Monplaisir lo 14%. Las doas listas presentan de programas centrats a l’entorn del desvolopament de las potencialitats de la nòva collectivitat territoriala, una entitat que recamparà las competéncias dels actuals conselh regional e conselh departamental.
 
 
Guaiana
 
Lo segond torn opausarà las candidaturas de l’actual president del conselh regional, Rodolphe Alexandre (42% dels vòts al primièr torn), e la de l’actual president del conselh departamental, Alain Tien-Liong (30%). Coma en Martinica, en Guaiana lo conselh regional e lo conselh departamental fusionaràn a partir d’aquesta eleccion dins una nòva collectivitat territoriala, e las doas listas aparan un programa qu’aprofiècha las oportunitats qu’autreja l’encastre nòu. Lo programa d’Alexandre, en mai d’aquò, parla de “metre en valor las culturas dels pòbles autoctòns”. Tien-Liong, considerat coma un òme pròche dels independentistas de l’MDES, se presenta pas a las eleccions amb un programa secessionista, e mai s’a cridat a establir “una nòva relacion entre l’estat e Guaiana, basada sus l’idèa que nòstres interèsses pòdon convergir”. De fach, es de las filas de l’MDES qu’espeliguèt la candidatura de Fabien Canavy, que defendiá una “nòva Guaiana” e que reclamava tanben de revisar las relacions amb França. Al primièr torn obtenguèt lo 5,7% dels vòtes, insufisents per se manténer al segond torn.
 
 
La Reünion
 
I aurà tanben doas listas que se disputaràn la victòria al segond torn. La del president del conselh general, Didier Robert (centredrecha, lo 40% dels vòtes), e la d’unitat del centre e de l’esquèrra, produch de la fusion entre las listas d’Huguette Bello (esquèrra, 24%) e de Thierry Robert (centre, 20%). Robert met l’accent sus l’impulsion del desvolopament economic de l’illa; Bello, sus divèrsas mesuras socialas.
 
 
 
 
 

---

Aqueste article es adaptat de Nationalia, amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion.