La nuèch mai longa de l’an dins l’emisfèri nòrd es lo 21 de decembre. Es justament en aquel moment que comença l’annada solara, que coïncidís amb la renaissença del solelh. Dempuèi la nuèch dels tempses òm a celebrat la festivitat de la naissença o renaissença del solelh.
Aquela nuèch de l’escur, longtemps a generat de mites nombroses sus de divessas e de dieus. Dins lo mond ancian, los dieus e las divessas de la lutz nasquèron pendent lo solstici d’ivèrn: la divessa egipciana Isis donèt lo jorn a Òrus que son simbòl èra lo solelh amb d’alas. Mitra, l’invencible Solelh de Pèrsia, nasquèt pendent aquel solstici. I nasquèt tanben Amaterasu, la divessa japonesa del solelh, e Rèa donèt lo jorn a Saturne (filh del paire de temps). De la meteissa faiçon qu’Èra concep Efèst e Quetzalcoatl e Lucina (“la pichona lutz”).
Lúcia, santa o divessa de la Lutz, s’onora d’Itàlia a Escandinàvia en coronant de joventas amb de candelas per nos guidar a travèrs de l’escuresina. Se celèbra tanben pendent lo solstici de l’ivèrn la naissença de Sarasvati, la divessa indó de las coneissenças e Reina del Cèl. Sens desmembrar la divessa nordica Frigga e sa “ròda de la fortuna”, que simboliza lo cicle de las 4 sasons e de la continuitat de la vida. Dins lo nòrd d’Euròpa, aquela nuèch a nom “Nuèch de la Maire” e es celebrada en son onor perque, pendent l’escuresina, nasquèt d’ela lo jove Solelh, Baldur, contrarotlaire del solelh e de la pluèja. El es lo que procura la fertilitat dels camps. Tre aquel moment, Frigga invòca la benediccion per totas las femnas al moment d’enfantar e se cremarà aquela nuèch una candela blanca per favorizar un enfantament segur.
La celebracion crestiana de la naissença del Crist dins lo solstici d’ivèrn es pas brica una coïncidéncia. De fach, Nadal èra una fèsta amovibla, que se celebrava en diferentas escasenças pendent l’an. La decision d’establir lo 25 de decembre coma la data “oficiala” de la naissença del Crist foguèt adoptada pel Papa Juli Ir al sègle IV, amb l’esperança de remplaçar las celebracions paganas del solstici d’ivèrn per la Nativitat crestiana.
Ça que la, de nombrosas tradicions calendalas actualas an lor origina en de celebracions paganas anterioras. De fach, l’avet de Nadal, que de costuma es present en aquestes jorns dins mantes ostals, a sas originas dins la tradicion pagana de portar un arbre viu dins l’ostal per que los esperits dels arbres ajan un luòc per manténer la calor pendent los meses freges de l’ivèrn. Normalament penjavan d’aliments e de sucrariás sus sas brancas per donar quicòm de manjar als esperits, e sus las extremitats i plaçavan de campanetas. Quand elas sonavan, èran lo signe qu’un esperit mercejat èra present.
Plaçavan puèi una estela de cinc ponchas, simbòl dels cinc elements, e la botavan sus la cima de l’arbre. Alucavan puèi las candelas per festejar la naissença o la renaissença dels dieus.
Bonas Calendas, e bon solstici d’ivèrn a totas e totes.
Griselda Lozano
Aqueste article es adaptat del sit del roman Òc que fa difusion d’Occitània e de l’occitan pel public ispanofòn.
Aquela nuèch de l’escur, longtemps a generat de mites nombroses sus de divessas e de dieus. Dins lo mond ancian, los dieus e las divessas de la lutz nasquèron pendent lo solstici d’ivèrn: la divessa egipciana Isis donèt lo jorn a Òrus que son simbòl èra lo solelh amb d’alas. Mitra, l’invencible Solelh de Pèrsia, nasquèt pendent aquel solstici. I nasquèt tanben Amaterasu, la divessa japonesa del solelh, e Rèa donèt lo jorn a Saturne (filh del paire de temps). De la meteissa faiçon qu’Èra concep Efèst e Quetzalcoatl e Lucina (“la pichona lutz”).
Lúcia, santa o divessa de la Lutz, s’onora d’Itàlia a Escandinàvia en coronant de joventas amb de candelas per nos guidar a travèrs de l’escuresina. Se celèbra tanben pendent lo solstici de l’ivèrn la naissença de Sarasvati, la divessa indó de las coneissenças e Reina del Cèl. Sens desmembrar la divessa nordica Frigga e sa “ròda de la fortuna”, que simboliza lo cicle de las 4 sasons e de la continuitat de la vida. Dins lo nòrd d’Euròpa, aquela nuèch a nom “Nuèch de la Maire” e es celebrada en son onor perque, pendent l’escuresina, nasquèt d’ela lo jove Solelh, Baldur, contrarotlaire del solelh e de la pluèja. El es lo que procura la fertilitat dels camps. Tre aquel moment, Frigga invòca la benediccion per totas las femnas al moment d’enfantar e se cremarà aquela nuèch una candela blanca per favorizar un enfantament segur.
La celebracion crestiana de la naissença del Crist dins lo solstici d’ivèrn es pas brica una coïncidéncia. De fach, Nadal èra una fèsta amovibla, que se celebrava en diferentas escasenças pendent l’an. La decision d’establir lo 25 de decembre coma la data “oficiala” de la naissença del Crist foguèt adoptada pel Papa Juli Ir al sègle IV, amb l’esperança de remplaçar las celebracions paganas del solstici d’ivèrn per la Nativitat crestiana.
Ça que la, de nombrosas tradicions calendalas actualas an lor origina en de celebracions paganas anterioras. De fach, l’avet de Nadal, que de costuma es present en aquestes jorns dins mantes ostals, a sas originas dins la tradicion pagana de portar un arbre viu dins l’ostal per que los esperits dels arbres ajan un luòc per manténer la calor pendent los meses freges de l’ivèrn. Normalament penjavan d’aliments e de sucrariás sus sas brancas per donar quicòm de manjar als esperits, e sus las extremitats i plaçavan de campanetas. Quand elas sonavan, èran lo signe qu’un esperit mercejat èra present.
Plaçavan puèi una estela de cinc ponchas, simbòl dels cinc elements, e la botavan sus la cima de l’arbre. Alucavan puèi las candelas per festejar la naissença o la renaissença dels dieus.
Bonas Calendas, e bon solstici d’ivèrn a totas e totes.
Griselda Lozano
Aqueste article es adaptat del sit del roman Òc que fa difusion d’Occitània e de l’occitan pel public ispanofòn.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Per Santa Luça un pas de piusa per Nadal un pas de gal (la creissuda del jorn solari).
lei paraulas longas fan lei jornadas cortas, prolonguem doncas la jornada corta en faguènt la velhada, leis òmes bevon de vin, lei femnas corduran o fielan lo fuist e lei dròlles jugan, degun legisse, perqué lo calèu fai pas gaire de lume e puèi son totei iletrats. d'encar'n pauc oblidavi parlan occitan...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari