Caracterizats pel refús absolut de la violéncia, de las messorgas e dels juraments, de presicaires travèrsan las tèrras d’Occitània pendent l’Edat mejana. Son de mond simple, que presican las Escrituras crestianas. Lor libre sagrat es una bíblia escricha en lenga d’òc, qu’amb un culhièr e una escudèla de fusta son lors solas possessions.
De la simplicitat estant, presican l’amor de Dieu e detèstan l’opuléncia de la Glèisa de Roma. Son los “bons òmes”, los “bons crestians”, coneguts tanben coma catars, d’erètges maniquèus que presican los ensenhaments de lor fe dualista. Creson en un bon Dieu e tanben en la marridesa del Maligne. De mai, creson qu’existisson dos monds en conflicte constant: un mond esperital creat per Dieu, e un autre mond material qu'emana del Diable. Dobrisson las pòrtas de lors ostals e de lors casas als mai necessitoses, als orfanèls, a las femnas repudiadas, a las veusas e als marginalizats, a las personas que la societat a decidit d'ignorar. Ensenhan als enfants a legir e escriure, fan que los adultes aprengan un mestièr per agir d'esper eles, e crèan una comunautat solidària per sosténer los enfants, los vièlhs, los malauts e los desfavorizats.
Lors adèptes son de mai en mai nombroses e la Glèisa catolica comença de s'inquietar. Per tant, ensaja de contracarrar lor avançada en copiant lors metòdes. Domenge de Guzmán serà lo primièr de se n'avisar e los imitarà en creant un movement de presicaires, mas en version catolica. Pasmens, aquò es pas pro. Servís pas a res d'admonestar o d'excomuniar de senhors, de comtes o quitament de reis, pr’amor que l’eretgia s’estend totjorn per Occitània, sens que res la pòsca arrestar. Lo Papa Innocenci III se desespèra davant aquela situacion, sens saber qué far. Mas un incident, una mòrt inutila, la del legat papal Pèire de Castèlnòu entre las mans dels òmes del comte de Tolosa, serà lo casus belliper entreprene la crosada contra eles.
Aquelas bonas gents fugisson los òmes de Simon de Montfòrt, que devastan e semenan la terror pertot. Serviguèt pas a res la mediacion del rei d’Aragon, ni sa mòrt a la batalha de Murèth, en 1213; ni tanpauc la del Papa Innocenci III, arribada tres ans après, en 1216, ni la de Montfòrt, en 1218, nimai la del quite rei de França, cinc ans après, en 1223. Pr’amor que los “bons òmes” contunharàn d’èsser perseguits e las tèrras occitanas expoliadas.
I a pas gaire d'endreches per s’amagar, levat lo castèl de la bèla e culta Esclarmonda a Montsegur. Pr’amor que totòm sap que la sòrre del comte Raimond Rogièr de Fois a abraçat la fe del catarisme. La perfiècha catara fortifica e acuèlh dins son refugi totes los erètges perseguits e los faidits qu’arriban. Après Murèth, aquel serà l’endrech de destinacion per mai d'un, e mai per l’evesque catar de Tolosa, Guilhabèrt de Castras.
Mas lo temps passa e lo conflicte contunha. An cambiat pas que sos protagonistas. Es ara lo nòu rei França amb son armada qu'es encargat d’eliminar l’eretgia per lo nòu Papa. Mentretant, se contunharà d’umiliar lo nòu comte de Tolosa, los senhors occitans seràn de mai en mai roïnats e los catars seràn perseguits sens relambi. Es l’an 1241 e lo rei francés Loís IX obliga ara lo comte de Tolosa d’assautar la fortalesa de Montsegur. Raimon VII pòt pas desobesir al rei de França (Tractat de Meaux-París), mas vòl pas tanpauc atacar lo castèl d’Esclarmonda. Sens alternativa, partís vèrs Montsegur amb son armada. Un còp ailà, fàcia al castèl, s’ignora amb certitud çò que se passèt, mas el donèt pas jamai l’òrdre d’atacar. E, après realizar un simulacre de sèti, partirà amb sos soldats.
Mas, un an puèi, en 1242, los inquisitors de la vila d’Avinhonet son assassinats e en consequéncia d’aquò, l’an seguent pendent lo Concili de Besièrs, lo nòu papa, Innocenci IV, dictarà lo sèti de Montsegur, que comenca a la fin de la prima de 1243. Après 10 meses de sèti, fàcia a una armada d’entre 6000 e 10 000 òmes armats e dirigits per Hugues des Arcis, finís que se rend lo darrièr nuclèu de resisténcia jos la sobeiranetat del comte de Tolosa.
Lo matin del 16 de març de 1244, un lenhièr gigantàs al pè del castèl desfisa los darrièrs catars: l’abjuracion o lo fuòc. Mas degun abjura pas. E, davant l’estupor dels soldats, 210 òmes e femnas desfilan long de las flamas en cantant de cants a Dieu. S’ausís pas de crits de dolor, i a pas d’òdi nimai de ressentiment, ni quitament pas un repròchi o un clam de venjança. Sonque una pregària: “Que lo fuòc d’aqueste lenhièr illumine l’arma dels que cèrcan l’amor veritable”.
Uèi n’es lo 772n anniversari, e la legenda conta qu’aquel jorn sorgiguèt de las flamas una colomba blanca. Dison qu’èra Esclarmonda que menava lo Grasal vèrs un endrech segur. Degun sap pas ont, pr’amor que s’agís pas d’una tèrra promesa nimai d’un paradís, mas de tot luòc ont encara i aja d’òmes e de femnas capables de téner l’esperança que lo laurièr tornarà verdejar.
Griselda Lozano
Aqueste article se publica uèi, en ocasion del 772 anniversari de la desbranda de Montsegur, a l’encòp en occitan sus Jornalet e en espanhòl sul sit del roman Òc.
De la simplicitat estant, presican l’amor de Dieu e detèstan l’opuléncia de la Glèisa de Roma. Son los “bons òmes”, los “bons crestians”, coneguts tanben coma catars, d’erètges maniquèus que presican los ensenhaments de lor fe dualista. Creson en un bon Dieu e tanben en la marridesa del Maligne. De mai, creson qu’existisson dos monds en conflicte constant: un mond esperital creat per Dieu, e un autre mond material qu'emana del Diable. Dobrisson las pòrtas de lors ostals e de lors casas als mai necessitoses, als orfanèls, a las femnas repudiadas, a las veusas e als marginalizats, a las personas que la societat a decidit d'ignorar. Ensenhan als enfants a legir e escriure, fan que los adultes aprengan un mestièr per agir d'esper eles, e crèan una comunautat solidària per sosténer los enfants, los vièlhs, los malauts e los desfavorizats.
Lors adèptes son de mai en mai nombroses e la Glèisa catolica comença de s'inquietar. Per tant, ensaja de contracarrar lor avançada en copiant lors metòdes. Domenge de Guzmán serà lo primièr de se n'avisar e los imitarà en creant un movement de presicaires, mas en version catolica. Pasmens, aquò es pas pro. Servís pas a res d'admonestar o d'excomuniar de senhors, de comtes o quitament de reis, pr’amor que l’eretgia s’estend totjorn per Occitània, sens que res la pòsca arrestar. Lo Papa Innocenci III se desespèra davant aquela situacion, sens saber qué far. Mas un incident, una mòrt inutila, la del legat papal Pèire de Castèlnòu entre las mans dels òmes del comte de Tolosa, serà lo casus belliper entreprene la crosada contra eles.
Aquelas bonas gents fugisson los òmes de Simon de Montfòrt, que devastan e semenan la terror pertot. Serviguèt pas a res la mediacion del rei d’Aragon, ni sa mòrt a la batalha de Murèth, en 1213; ni tanpauc la del Papa Innocenci III, arribada tres ans après, en 1216, ni la de Montfòrt, en 1218, nimai la del quite rei de França, cinc ans après, en 1223. Pr’amor que los “bons òmes” contunharàn d’èsser perseguits e las tèrras occitanas expoliadas.
I a pas gaire d'endreches per s’amagar, levat lo castèl de la bèla e culta Esclarmonda a Montsegur. Pr’amor que totòm sap que la sòrre del comte Raimond Rogièr de Fois a abraçat la fe del catarisme. La perfiècha catara fortifica e acuèlh dins son refugi totes los erètges perseguits e los faidits qu’arriban. Après Murèth, aquel serà l’endrech de destinacion per mai d'un, e mai per l’evesque catar de Tolosa, Guilhabèrt de Castras.
Mas lo temps passa e lo conflicte contunha. An cambiat pas que sos protagonistas. Es ara lo nòu rei França amb son armada qu'es encargat d’eliminar l’eretgia per lo nòu Papa. Mentretant, se contunharà d’umiliar lo nòu comte de Tolosa, los senhors occitans seràn de mai en mai roïnats e los catars seràn perseguits sens relambi. Es l’an 1241 e lo rei francés Loís IX obliga ara lo comte de Tolosa d’assautar la fortalesa de Montsegur. Raimon VII pòt pas desobesir al rei de França (Tractat de Meaux-París), mas vòl pas tanpauc atacar lo castèl d’Esclarmonda. Sens alternativa, partís vèrs Montsegur amb son armada. Un còp ailà, fàcia al castèl, s’ignora amb certitud çò que se passèt, mas el donèt pas jamai l’òrdre d’atacar. E, après realizar un simulacre de sèti, partirà amb sos soldats.
Mas, un an puèi, en 1242, los inquisitors de la vila d’Avinhonet son assassinats e en consequéncia d’aquò, l’an seguent pendent lo Concili de Besièrs, lo nòu papa, Innocenci IV, dictarà lo sèti de Montsegur, que comenca a la fin de la prima de 1243. Après 10 meses de sèti, fàcia a una armada d’entre 6000 e 10 000 òmes armats e dirigits per Hugues des Arcis, finís que se rend lo darrièr nuclèu de resisténcia jos la sobeiranetat del comte de Tolosa.
Lo matin del 16 de març de 1244, un lenhièr gigantàs al pè del castèl desfisa los darrièrs catars: l’abjuracion o lo fuòc. Mas degun abjura pas. E, davant l’estupor dels soldats, 210 òmes e femnas desfilan long de las flamas en cantant de cants a Dieu. S’ausís pas de crits de dolor, i a pas d’òdi nimai de ressentiment, ni quitament pas un repròchi o un clam de venjança. Sonque una pregària: “Que lo fuòc d’aqueste lenhièr illumine l’arma dels que cèrcan l’amor veritable”.
Uèi n’es lo 772n anniversari, e la legenda conta qu’aquel jorn sorgiguèt de las flamas una colomba blanca. Dison qu’èra Esclarmonda que menava lo Grasal vèrs un endrech segur. Degun sap pas ont, pr’amor que s’agís pas d’una tèrra promesa nimai d’un paradís, mas de tot luòc ont encara i aja d’òmes e de femnas capables de téner l’esperança que lo laurièr tornarà verdejar.
Griselda Lozano
Aqueste article se publica uèi, en ocasion del 772 anniversari de la desbranda de Montsegur, a l’encòp en occitan sus Jornalet e en espanhòl sul sit del roman Òc.
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#2 Mas se disèm "occitan" uèi ,es perque diguèrem "lenga d'òc" ièr, non?
Escrvètz sur "lor libre sagrat es una bíblia escricha en lenga d’òc". Foguèsse estat escrit en francés, auriatz escirt qu'èra escrit en lenga d'oui ? En alamand, auriatz escrit lenga de ja ? En anglés, lenge de yes ? Foguèsse estat escrit en lenga de si, auriatz volgut dire castelhan ? Catalan ? Aragonés ? Italian ? La nòstra lenga a un nom : occitan. Se'n cal servir.
Encara un còp ,una lenga de qualitat al servici de l'istòria nòstra.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari