Eth Conselh Generau d’Aran, en collaboracion damb eth Ministèri dera Agricultura espanhòu, liberarà tres gatilops ena Val d’Aran pendent es següenti mesi. Eth projècte demorarà dos ans e miei mès encara non i a cap de data de liberacion deth prumèr carnivòr.
 
Maugrat qu’es condicions ecologiques ena Val d’Aran son fòrça desparières des que i auie ath començament deth sègle XXu —quan siguec amortat aqueth animau— i a signes que permeten de pensar qu’era reïntroduccion deth linx boreau poirie reüssir ben. “Era caça ei regulada, eth bòsc a mès terrenh, e cabiròs, lèbes e d’auti mamifèrs que son eth regim de basa deth gatilop an ara ua subrepopulacion”, çò diguec David Guixé, cercaire deth Centre Tecnologic e Forestèr de Catalonha. Segons Guixé “eth linx non solament s’i adaptarà ben mès que i a territòris ena vath que son fantastics entad aqueth mamifèr”.
 
Eth projècte considère de liberar un mascle e dues hémies de linx boreau que seràn localizadi tostemp pr’amor qu’auràn damb eri un colar damb un GPS entà conéisher a on se trapen. Ath delà, es tres seràn esterilizadi entà que non se poguen arreprodusir.
 
 
Reünions damb caçaires e pagesi
 
Maugrat qu’encara non s’ei decidit a on seràn liberadi, diuèrses hònts ja an confirmat que, peth moment, cau hèr reünions damb es comunes e es auti organismes municipaus descentralizadi dera Val d’Aran entà cercar quin ei eth melhor lòc e com se poirie hèr damb es melhores circonstàncies era liberacion des gatilops. Ara, caçaires e pagesi an dit que son d’acòrd, mès que cau guardar com van es causes.
 
“Hèn era reïntroduccion d’orsi, linx boreaus... arribarà un moment que se protegirà mès es grani predators que non es animaus dera zòna coma es vaques e es oelhes”, çò diguec Antonio Ané, president dera Associacion des Neuriguèrs de Vaques dera Val d’Aran. “Aguesta naua espècia minge petiti predators coma es aguinèus mès non se sap com reagirà damb es vedèths qu’an acabat de nèisher”, çò higec.
 
Per tot aquerò, aqueres organizacions an dit que non son contra era iniciativa mès que cau hèr atencion e èster en alèrta. Tanben diden que s’eth projècte non va ben es causes auràn d’èster arrestades pr’amor que damb er ors se passèc çò de madeish. “Prometèren un contraròtle damb er ors a ara auem 30 orsi ena vath”, çò diguec Ané, “e solament auem ua petita part des sòs coma ajuda pes oelhes mòrtes e damb aquerò non n’i a pro”.
 
En 2005, totun, eth govèrn catalan ja auie hèt un estudi entà saber s’era reïntroduccion deth gatilop ena Val d’Aran se poirie èster hèr. Mès fin finau, er estudi demorèc un estudi e arren mès. En aquera epòca arribèren en Aran dus linx boreaus que demoren aué en captivitat en Planes de Son (a Món Natura Pirineus) e qu’encara pòden èster visitadi per toti es abitants dera Val d’Aran.
 
 
 
 
Christian Andreu