Lo parlament alemand a aprovat una mocion que descriu coma “genocidi” lo chaple que patiguèron los armènis de part dels otomans en 1915. La resolucion, escricha per de parlamentaris de l’Union Democratica Alemanda (CDU), del Partit Socialdemocrata (SPD) e dels Verds, a recebut lo sosten de totes los partits. Aital, Alemanha ven lo vint e seten país que reconeis lo genocidi armèni. Per una question d’agenda, èran pas presents al vòte ni la cancelièra Angela Merkel, ni lo sieu numèro dos e cap de l’SPD Sigmar Gabriel, ni lo ministre dels afars exteriors Frank-Walter Steinmeier.
 
Lo primièr ministre turc, Binali Yıldırım, diguèt qu’aquel vòte èra “ridicul” e que metiá en perilh “l’amistat” entre los dos païses en un “moment sensible”. En mai d’aquò, Yıldırım planguèt qu’aquela mocion èra un pretèxt per distraire los alemands dels problèmas politics intèrnes qu’afèctan la republica.
 
La reconeissença se produtz après que lo president turc, Recep Tayyip Erdoğan, aja remés en causa mai d’un còp las condicions del pache entre l’Union Europèa e Turquia per i transferir los refugiats. En mai d’aquò, Erdoğan avertiguèt que las relacions entre Turquia e Alemanha se tibarián se s’aprovava la mocion: “s’Alemanha se daissa enganar per aquò, alavetz las relacions diplomaticas, economicas, comercialas, politicas e militaras ne resultaràn damatjadas”.
 
Lo govèrn turc a totjorn refusat de reconéisser lo chaple e la persecucion d’un milion e mièg d’armènis dins l’Empèri Otoman. Segon lo primièr ministre, lo genocidi “foguèt un dels multiples eveniments que pòdon arribar dins quin país que siá, dins quina societat que siá, jos las condicions de la Primièra Guèrra Mondiala”.
 
 
Lo genocidi
 
Lo 24 d’abril de 1915, uèi fa cent ans, las autoritats turcas arrestèron sèt cents intellectiuals armènis a Constantinòple (uèi Istambol). Aquel jorn, conegut coma lo Dimenge Roge, marca lo jorn que comencèt lo genocidi d’aquel pòble de tradicion crestiana en mans del regim ultranacionalista dels Joves Turcs. En un pauc mai d’un an, se calcula que tuèron 1,5 milion d’armènis e que 850 000 foguèron desplaçats e menats en las infernalas Marchas de la Mòrt, a de camps de concentracion alonhats de lors regions. Las minoritats assiriana e grèga de l’empèri tanben foguèron chapladas amb de centenats de milièrs de mòrts pendent aquel periòde.
 
La tòca èra l’eliminacion fisica del pòble armèni dins lo territòri de l’estat turc, e mai s’una lei turca de 2007 enebís de parlar de genocidi e sosten que la populacion turca foguèt victima dels armènis. Segon la version oficiala, Constantinòple (Istambol) aviá paur d’una solidaritat crestiana entre armènis e russes pendent la Primièra Guèrra Mondiala, e amb aquel pretèxt reprimiguèron durament una revòlta dins la region de Van en abril de 1915.
 
 
La memòria
 
A l’ora d’ara, la memòria del genocidi se manten solament dins la jove Republica d’Armenia, nascuda en 1990 a partir del desmembrament de l’URSS, e dins los païses ont la diaspòra armènia es nombrosa.
 
Fins a la mocion d’Alemanha, França èra lo primièr país a impulsar d’iniciativas per reconéisser lo genocidi e a ensajat dos còps de ne penalizar la negacion, mas a mal capitat. Lo Parlament Europèu reconeis lo genocidi dempuèi 1987 gràcias a la pression de qualques eurodeputats franceses.
 
La posicion francesa sus lo genocidi armèni se pòt explicar perque los armènis son nombroses dins l’Occitània jos administracion francesa, mai que mai a Marselha e Valença.