Uèi fa 80 ans que deviá començar a Barcelona l’Olimpiada Populara. Aqueles jòcs olimpics alternatius organizats amb lo sosten de la Generalitat de Catalonha, los govèrns espanhòl e francés, e divèrsas associacions esportivas, avián la tòca de s'entraversar en la propaganda e la legitimacion del regim nazi, qu’aquel meteis estiu organizava a Berlin los XIs Jòcs Olimpics. Mas lo còp d’estat franquista empediguèt que se debanèsson aqueles jòcs, que prevesián la participacion de sièis mila esportius dins la capitala de Catalonha.

Lo mes de mai de 1931, precisament a Barcelona, una delegacion del Comitat Olimpic Internacional designèt que Berlin aculhiriá l’XIa Olimpiada. Aquela designacion cambièt pas amb l’arribada d’Hitler al poder en 1933, ni amb l’activacion de sa politica racista en 1935, ni mai amb l’ocupacion alemanda de las zònas desmilitarizadas de Renània en 1936. Mas de nombroses païses e organizacions internacionalas se mobilizèron per boicotar los jòcs olimpics hitlerians. Barcelona protagonizèt una de las iniciativas mai reüssidas: l’organizacion d’una Olimpiada Populara. Après la victòria en Catalonha del Front d’Esquèrra a las eleccions de febrièr de 1936, e lo, restabliment de la Generalitat de Catalonha, las condicions èran favorablas, e l’iniciativa aviá lo sosten de las institucions de govèrn e tanben de las organizacions popularas. Organizèt l’eveniment lo Comitat Catalan prò-Espòrt Popular (CCEP), e un grop d’associacions esportivas e culturalas de Barcelona.
 
 
Sosten de l’administracion e del pòble
 
En mai de las grandas associacions esportivas obrièras internacionalas, lo CCEP obtenguèt plan rapidament lo sosten de la Generalitat, que son president Lluís Companys (ERC) acceptèt la presidéncia d’onor dels jòcs.
 
L’Olimpiada Populara se financèt amb lo sosten del govèrn catalan, del govèrn espanhòl e del govèrn francés. En mai d’aquò, lo govèrn francés mandèt a Barcelona una delegacion de cinc cents personas, sens quitar de participar tanben als jòcs de Berlin.
 
En Catalonha, la majoritat de las fòrças d’esquèrra apiegèron l’Olimpíada Populara, que segon los organizadors “èra pas contrària a l'idèa de l’Olimpiada en se meteis, mas a l’Olimpiada faissista de Berlin”.
 
S’opausèron fòrtament a l’eveniment los ultranacionalistas espanhòls, après que saupèron que la representacion de l’estat espanhòl se devesissiá en quatre seleccions: la de Catalonha, la d’Espanha, la d’Euskadi e la de Galícia.
 
 
Vint e tres delegacions
 
D'efièch, lo Comitat Organizaire de l’Olimpiada Populara (COOP) establiguèt que, contràriament als “jòcs estatals” de Coubertin, las delegacions que podián participar a l’Olimpiada Populara o podián far a tres nivèls: “nacional, regional e local”. Dels gaireben sièis mila participants inscriches dins un vintenat de disciplinas (atletisme, aviacion sens motor, basquetbòl, beisbòl, quilhas, bòxa, ciclisme, escacs, fotbòl, gimnastica, andbòl, oquei sus patins, lucha liura, natacion, pilòta basca, ping-pong, canòa, rugbi, tennis e tir, en mai d’exibicions de folclòre), la mitat provenián de la peninsula iberica, un milièr e mièg èran de franceses e mai de dos centenats, de soïsses.
 
Demest las representacions nacionalas i aviá la d’Alsàcia e Lorena, Catalonha, Bascoat e Galícia, en mai d’una delegacion palestiniana compausada per d’esportius josieus, e una autra de josieus emigrats europèus que fugissián Hitler. I devián tanben participar d'esportius d’Argeria e dels protectorats francés e espanhòl de Marròc, en mai dels Estats Units e Canadà. Per exemple, la sautaira professionala Eva Dawes volguèt pas anar als Jòcs de Berlin e participar “a l’ombra d’una esvastica”.
 
 
Fòrta preséncia de femnas
 
De fach, una de las caracteristicas mai remarcablas de l’Olimpiada Populara èra la nombrosa preséncia d’esportivas femeninas. Sonque la delegacion catalana comptava dos cents participantas.
 
 
Olimpiada Culturala
 
En mai de tot aquò, l’Olimpiada Populara aviá programat una completa Olimpiada culturala parallèla amb de mòstras de folclòre, de  teatre e de concèrts,  de conferéncias e quitament un concors literari.
 
 
Còp d’estat faissista
 
En julhet del 1936, quand Barcelona començava d'aculhir los milièrs d’atletas e los vesitaires de l’Olimpiada Populara, pauc de mond esperavan lo còp d’estat faissista del general Franco. Lo 19 de julhet, lo meteis jorn que l’estadi olimpic de Montjuïc deviá dobrir sas pòrtas a l’espòrt popular de mièg Mond, l’armada espanhòla prenguèt las carrièras de Barcelona per menar a bon tèrme un còp d’estat contra la Republica espanhòla e contra la Generalitat de Catalonha. De milícias d’obrièrs armats arrestèron lo còp d’estat, mas comencèt una guèrra en Espanha que s'acabariá tres ans pus tard amb la victòria del faissisme.
 
La majoritat dels esportius tornèron dins lors païses, mas qualques unes demorèron a Barcelona, prenguèron d’armas e jonguèron las milícias dels obrièrs. Aqueles esportius venguèron, sens o saber, lo gèrme de las Brigadas Internacionalas qu’ajudèron a la lucha contra lo faissisme.
 
 
Remembre en l'ochanten anniversari
 
Barcelona remembra uèi l’ochanten anniversari de la data que deviá començar aquela Olimpiada Populara amb una tièra d’actes de remembre e d’omenatge, jos lo lèma “Ieu vòli la patz, mas vòli pas l’oblit”.