Uèi son los 807 ans del chaple de Besièrs, lo 22 de julhet de 1209 los crosats comandats per Simon de Montfòrt tuèron tota la populacion de la vila occitana (entre 7000 e 8000 mila personas). A l'escasença d’aquel triste anniversari, publicam en seguida un article de Griselda Lozano, que se publica a l’encòp en espanhòl sul sit del roman Òc.

De Bizanci, pendent l’Edat Mejana, arribarián en tèrras occitanas doas eretgias (lo bogomilisme e lo maniqueïsme) que configurarián una nòva cresença que cada jorn ganhava mai d’adèptes dins la segonda mitat del sègle XII: lo catarisme.
 
Lor biais de viure èra simple: presicavan dins l’austeritat, pel pòble amb la lenga del pòble e refusavan tot acte de violéncia. Un nòu biais de comprene aquela fe basava sus una interpretacion dualista del Nòu Testament, que refusava l’Ancian e que defendiá l’existéncia de dos principis suprèms: lo “Ben” e lo “Mal”.
 
Los sieus prèires, nomenats “perfièches”, èran d’òmes e de femnas que cresián pas qu’aqueste mond plen de violéncia foguèsse estat concebut pel veritable Dieu. Aquelas gents pacificas consagrèron lor vida a presicar e sonhar los mai deseiretats. Aculhiguèron dins lors “ostals” e “casas” de malauts, de vièlhs, de femnas veusas e repudiadas sens ressorses e tanben d’enfants orfanèls, que los eduquèron en la lectura e l’escritura. Tot un modèl de civisme dins una cultura avançada sus son temps,  coma èra lo cas d’Occitània, que non solament tolerèt mas tanben simpatizèt amb aquel nòu biais de comprene lo cristianisme.
 
Aquel modèl de solidaritat foguèt lèu-lèu imitat per la Glèisa catolica, que pensèt qu’aital arrestariá l’avançada d’aquela eretgia. Pasmens, ben al contrari, atenguèt una popularitat insospechada fins al ponch de far tremolar las fondamentas de Roma. Pas a res serviguèron las purgas de persuasion del Papa Innocenci III, grand jurista e estratèg, que poguèt pas contrarotlar l’avançada inexorabla del catarisme en tèrras occitanas. Los perfièches coneissián perfièchament las Sagradas Escrituras, quitament mai que los quites legats pontificals, e lor biais de viure simple contrastava tròp amb lo luxe e l’ostentacion de la Glèisa catolica. Ni mai serviguèt pas a res que Sant Domenge de Guzmán, fondador dels dominicans, e qu’aviá pas res a veire amb l’inquisicion, ensagèsse d’imitar aquela manièra de vida basada sus la pauretat, sus la simplicitat e sus la predicacion. L’eretgia creissiá e podiá pas brica arrestar son avançada.
 
Ça que la, un incident fatidic amb lo resultat d’una mòrt inutila, la del legat papal, Pèire de Castèlnòu, a las mans dels òmes del comte de Tolosa, descadenèt en 1209 la crosada de crestians contra crestians en tèrras occitanas. E serviguèt pas a res que lo rei d’Aragon, Pèire II lo Catolic, temptèsse d’intervenir dins lo conflicte. S’impausèt fin finala la brutalitat e una de las primièras vilas a ne pagar las consequéncias foguèt la bèla Besièrs.
 
Èra lo matin de Santa Magdalena d’un mes de julhet ensolelhat. Cada 22 de julhet, dins  la vila, los catolics se remembravan de Maria Magdalena, la meteissa qu’aguèt lo privilègi d’èsser l’evangelizaira dels apostòls e que foguèt tanben cargada d’anonciar la bona nòva de la resurreccion de Jèsus. Mas aquel an de 1209 èra diferent: Besièrs èra assetjada dempuèi lo jorn precedent pels crosats amb lo nòble francés Simon de Montfòrt en cap, qu’exigissiá lo liurament dels 222 erètges catars segon una lista qu’avián amb los rèirenoms e los noms d'ostal. La vila, majoritàriament catolica, en coneissent lo sòrt que subirián los erètges, refusèt categoricament de los liurar, mentre que l’evesque catolic de la vila ensajava d’intervenir amb los crosats, sens succès.
 
Los abitants de la vila, aquel jorn, ensajan de seguir lors activitats quotidianas de la meteissa manièra que los enfants seguisson a córrer e jogar per carrièras sens preocupacion aparenta. Mentretant, l’evesque catolic, que pren posicion en favor dels catars,  contunha de temptar de cercar una solucion al conflicte. Davant las pòrtas de la vila, la garnison susvelha las pòrtas per qu’intren pas los crosats. Tot es contrarotlat e sembla pas que res dega deuriár la rotina d’aquel jorn. Mas una sortida de la vila es aprofiechada pels crosats qu’intran en massa, e sens dire res massacran tot lo mond que tròban a lor pas sens distincion d’edat,  sèxe o religion. Lo mond, esglasiats, corron se refugiar dins las glèisas e la catedrala en cercant de proteccion. Dedins, catolics e catars dison cadun sas pregàrias. Après totes eles son cremats vius dedins.
Entre 7000 e 8000 personas moriguèron aquel jorn, la majoritat de femnas, de vielhs e d’enfants catolics. Lo monge cistercenc e cronicaire alemand Cesari d’Heisterbach atribuiguèt al legat pontifical, Arnaud Amalric, aquesta frasa: “Cædite eos, novit enim Dominus qui sunt ejus”, “Tuatz-los, que lo Sénher sap qual son los sieus”, interpretada après coma “Tuatz-los a totes, Dieu reconeisserà los sieus”. E aital o executèt sens trantalhar lo nòble francés Simon de Monfòrt, que decidiguèt de daissar pas una persona viva dins la vila.
 
Mas, segon çò que conta la legenda, aquel jorn de Santa Magdalena, mentre que cremava la bèla vila de Besièrs, de milièrs d’angels descendèron en traversant las flamas. Puèi, los quites angels pogèron tornarmai al cèl en portant cadun d’eles una arma.  Dison qu’èran las armas dels enfants occitans, e que caduna d’elas se tornarà reencarnar per far realitat,  lo sòmi qu’aquel jorn foguèt panat amb desonor e barbariá a de milièrs d’innocents.
 
Uèi son los 817 ans d’aquel massacre, e lo Ben e lo Mal persistisson demest nosautres. E es justament aquela dualitat sens equilibri que contunha d’empedir, uèch sègles après, de conéisser lo veritable sens del mot “Patz”. Saique èra aquel un dels desirs màgers d’aquel jorn, e benlèu es vertat qu’existisson d’armas portairas de sòmis. De còps,  sens ne saber la rason, òm a la sensacion quitament que son près de nosautres, e que la beutat de lor bontat es la sola qu’illumina d’esperança l’avenir de la nòstra discutida umanitat.
 
 
 
 
Griselda Lozano