CAPÇALERA PAIS INVISIBLE

Actualitats

Un roman dins l’encastre de la velha de la guèrra d’anexion d’Occitània, en 1208

Pontellà (Païses Catalans)
Pontellà (Païses Catalans) | Adrille
L’autor es estat professor a l’IUFM de Tolosa. En 1971, participèt a la redaccion de l’obratge “Le Sud et le Nord, dialectique de la France” jos la direccion de Robèrt Lafont. Tan val dire que Jacme Vadèl es un occitanista de l’ora primièra. Mas, en defòra de sos trabalhs d’istòria, son activitat de predileccion es l’escritura. Es l’autor d’un manat de recuèlhs de poesias e de romans publicats a compte d’autor. La boba de Ponteilla es un d’aquestes.
 
L’accion se passa a l’Edat Mejana a las confinhas entre Occitània e Catalonha, pus exectament entre Lengadòc e Rosselhon. Es un roman tras qu’estranh que pòt pas daissar lo legeire indiferent. L’eroïna parla a la primièra persona. Çò que balha bravament de ritme a roman. Lo fach que la narritritz siá una femna es ja, per un autor masculin, quicòm de singular. D’ont mai, qu’al debanar de l’istòria, los sentits femenins son plan presents e remirablament escalcits. Per tant que ne pòsque jutjar lo mascle que soi, plan segur. O son d’ont mai que la narratritz, en fin de volume, parla sovent al present.
 
Dins aqueste obratge, Jacme Vedèl, pòrta pròva que mestreja perfièchament la tecnica monanesca. E quitament, pel bonaür del legeire, n’emplega las ficèlas las pus originas, pus finas. Sos personatges son tipats e vius. Sap far passar dins l’escrich la psicologia del monde a l’Edat Mejana. Una mentalitat que coneis plan per aver estudiat los comportaments socials d’aquesta epòca. La region que servís d’encastre al roman es a n’aquel moment trebolada per l’inteleréncia catolica. Siem a la velha de la guèrra d’anexion d’Occitània, precisament en 1208. Sens voler completament desflorar l’istòria, assistissem a un procés de justícia clericala. Quand un bisbe rend la justícia al nom del senhor, o fa subretot al nom de la glèisa e de Dieu. Alavetz, l’equitat, e quitament la realitat, peson gaire dins l’instrucion de l’afar. L’autor sap rendre l’atmosfèra pesuga d’aquestes procèses que, se portavavan pas encara lo nom d’inquisitorials, èran pasmens bailejats per la glèisa papista. Sovent a n’aquesta epòca, senhors e princis se descargavan d’aquela gasanha sus l’institucion eclisiastica.
 
Se lo roman es plan engimbrat e plan menat, per contra i a quicòm que va pas al nivèl de l’escritura. D’un costat se vei que Jacme Vedèl a una coneisséncia superficiala de la lenga nòstra, notablament d’un punt de vista sintaxic. Mas pas sonque, al nivèl del vocabulari las causidas son, pel mens que se pòsca dire, asardosas. Tot aquò fa que la lectura de l’obratge es qualques còps malaisida. A contrario de çò que veni de mencionar, de còps, e mai pro sovent, l’autor nos sortís d’expressions idiomaticas raras e preciosas. Aquò inlusís la fisionomia de son escritura. Son tèxte es contrastat se i pòt trapar lo piège coma lo melhor. L’escritura de Jacme Vedèl es una mar trebola ont, ça que la, d’ailí o d’ailà se pòt pescar una pèrla. Damatge que la lenga siá pas a la nautor de l’engèni literari de l’autor tolsan. D’autres autors possedisson la lenga mas an pas la vision literariá qu’es la de Jacme Vedèl. Ne va atal de la literatura occitana coma per las autras literaturas del monde: cada publicacion es pas un cap d’òbra.
 
Per acabar vòli pànher, un còp de mai, que lo roman siá estat publicat en version bilinga cap e cap. Per çò que dins aquestes cas se sap pas jamai se la version francesa es la traducion de l’occitan o lo contrari. Lo dobte existís d’ont mai que presentament es pas jamai indicat enlòc que tala version siá la traducion de l’autra. Amb Jacme Vedèl la confusion sul sicut es a son paroxisme. Sus la pagina en occitan escriu “Edicion bilinga: occitan-francés” e sus la pagina en francés escriu “Edition bilingue: français-occitan”. Una cloca i tornariá pas trapar sos poletons. Dins los cases de traducions d’obratges, la règla d’aur seriá -emai es- que los quitis autors la se faguen pas. Una traduccion deu èsser d’una man autra que la de l’autor. Es atal que se fa pertot. Malurosament, en Occitània es quasi totjorn lo contrari que se produsís. Atanben quand tampam aquela mena d’obratge, òm se pòt pas empachar de se demandar s’avem vertadièrament legit un roman occitan. Damatge.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule

 
 
 
_____
VEDÈL, Jacme. La loba de Pontelhà. Autoeditat a cò de l’autor: 34, carrièra Chaussas – 31200 Tolosa. 2009.

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Franc BARDOU
2.

Jacmes VEDEL es un autror preciós, regularament premiat als concorses annadièrs de l'Acadèmia dels Jòcs Florals de Tolosa, dins lo domani de la pròsa narrativa occitana. Per cormpar un de sos libres, li cal escriure a l'adressa indicada a la fin de l'article de Sèrgi Viaule.

  • 2
  • 0
Francesc Barcelona
1.

Com puc aconseguir un exempar del llibre?

  • 2
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article