Las Perseïdas son la pluèja d’estelas qu'a luòc a comptar de la fin del mes de julhet, en arribant a son intensitat maximala a la mitat del mes d’agost, quand pòdon aténher la chifra de 100 estelas que tomban per ora. Segon la zòna d'origina, las pluèjas d’estelas recebon divèrses noms. Dins aqueste cas, se sonan aital perque venon de la constellacion de Persèu.
Segon l’istorian grèc del sègle II, Pausanias, un oracle aviá anonciat a Acrisi, rei d’Argos, que lo sieu felen lo tuariá. Per o evitar, Acrisi faguèt embarrar sa filha Danaè per empedir qu’ela aguèsse tota relacion amb d’òmes. Ça que la, Zèus, lo rei dels dieus, se trasformèt en pluèja d’aur, e emprenhèt Danaè. Quand son paire se n’assabentèt, getèt sa filha e son felen Persèu dins la mar. Alavetz, Poseidon a la demanda de Zèus, calmèt las aigas per que la maire e l’enfant subrevisquèsson en capitant d’arribar vivents a l’illa de Serifos, governada pel rei Polidèctes.
Amb lo temps, lo rei Polidèctes tombèt amorós de Danaè. Mas considerava que lo jove Persèu èra un empediment per sos plans e inventèt un plan pervèrs per se desbarrassar de l’enfant de Danaè: faguèt creire a totes los abitants de l’illa qu’el èra amorós de la princessa Ipodàmia e per la conquistar, demandèt a totes los sieus subjèctes que contribuiguèsson amb un present per los liurar a la princessa. Persèu, entosiasmat se presentèt còp sec e exclamèt qu’el èra quitament dispausat de copar lo cap de Medusa, se lo rei li o demandava. Quand arribèt lo jorn de liurar los presents, Polidèctes los acceptèt a totes, levat los de Persèu, a qui exigiguèt lo cap de Medusa.
Alavetz, Persèu deguèt quitar l’illa en cèrca de Medusa, un mostre femenin del inframond, que cambiá en pèira qui que la gausèsse agachar dins los uèlhs. Après divèrsas peripècias, fin finala Persèu, tornèt a l’illa de Serifos. Alavetz, se presentèt davant Polidèctes e, davant tota la siá cort, mostrèt lo cap de Medusa. Puèi, decidiguèt de tornar a Argos, mas abans d’arribar a sa destinacion, Persèu se pausèt a Larissa per participar al gèt de disc pendent los jòcs que se celebravan dins aquela vila. Mas, quand getava son disc, aguèt lo malastre de tocar lo cap d’un espectator e de lo tuar, e s’agissiá justament del sieu pepin Acrisi. Es aital que se compliguèt la profecia.
Pasmens, lo fenomèn de las Perseïdas, que se debana cada annada quand de pichonas particulas de cometa de la mesura d’un gran de sable intran en contacte amb la nòstra atmosfèra, pendent l’Edat Mejana, dins los païses de tradicion catolica, foguèron associadas tanben a Sant Laurenç.
Segon çò que testimònian los calendièrs liturgics mai ancians, la Depositio martyrum de l’an 354 e lo Martirològi Jeronimian del sègle V, Sant Laurenç foguèt un dels sèt diacres regionaris de la vila de Roma. La tradicion plaça sa naissença dins l’Ispània Tarraconesa, precisament a Òsca. E mai se poiriá tanben èsser originari de Valéncia, perque sos parents avián demorat dins aquela vila un brèu moment. Sant Laurenç, en mai de sonhar los paures, èra cargat d’administrar los bens de la Glèisa. Per aquel prètzfach es considerat un dels primièrs archivistas e clavaires de la Glèisa e sant patron dels bibliotecaris.
Après la proclamacion de l’edicte de l’emperaire Valerian d’enebicion e persecucion del culte crestian, lo papa Sixte II balha a Laurenç los tresaurs de la Glèisa per los metre en seguretat. Pasmens, lo cònsol de Roma ordenèt a Laurenç que li liurèsse las riquesas de la Glèisa. Laurenç demandèt alavetz tres jorns per las poder amassar. Al tresen jorn, Sant Laurenç, compareguèt davant lo prefecte, e li presentèt los paures, los malauts, los andicapats, los mendicants, los orfanèls, las veusas, los vièlhs, los mutilats, los avugles e los leproses, qu’el ajudava abitualament, e li diguèt: “Vaicí los veritables tresaurs de la Glèisa”. Lo prefècte respondèt alavetz: “Gausas de te trufar de Roma e de l’Emperaire, e moriràs per aquela rason. Mas cregas pas que moriràs dins un instant, o faràs dapasset e en suportant la dolor pus granda de ta vida”.
Segon la legenda, basada sus un tèxt apocrif del sègle XVII, demest los tresaurs reclamats se trobava lo Grasal, que Sant Laurenç lo metèt en seguretat gràcias a un compatriòta sieu que li demandèt que lo liurèsse amb una letra e un inventari a sos parents a Òsca. Ailà, lo Grasal foguèt amagat e oblidat pendent qualques sègles. Fin finala, lo 10 d’agost de l’an 258, sonque quatre jorns après lo martiri del papa Sixte II, Sant Laurenç foguèt martirizat dins la vila de Roma, precisament cremat sus una grasilha. Per aquela rason, e en remembre d’aquel eveniment, la pluèja d’estelas que tomban, conegudas coma las Perseïdas, tanben es coneguda coma las lagremas de Sant Laurenç.
Ongan, en 2016, se prevei una granda activitat entre los 8 e 14 d’agost. Segon çò qu’afirman los expèrts, serà una de las pluèjas d’estelas mai intensas dels darrièrs ans, que poirà arribar quitament a la chifra de 150 per ora. Pendent aquelas nuèches magicas, probablament sciéncia, mitologia e istòria s’entremesclaràn en bastissent de formas nòvas d’imaginacion. Mas, çò ditz la legenda, pendent aquelas nuèches, quand lo cèl es traversat per d’estelas que tomban, elas dessenhan sus lor passatge d’emocions per cadun de nosautres, e nosautres sèm capables de reconéisser sulpic la nòstra, perque la portam dins la nòstra arma dempuèi lo primièr instant de vida.
E, qui sap… i a benlèu quicòm de verai dins tot aquò. Es possible, après tot, qu’aquela fascinacion eternala que los umans sentèm pel cèl e pels astres, en realitat, siá pas mai que la careça d’un remembre divin que nos jonh coma de petits fragments de son univèrs a cada còp que parlam a la bèla nuèch celestiala.
Griselda Lozano
Aqueste article es adaptat del sit del roman Òc que fa promocion d’Occitània, de sa lenga, de sa cultura e de son istòria pel public ispanofòn.
Segon l’istorian grèc del sègle II, Pausanias, un oracle aviá anonciat a Acrisi, rei d’Argos, que lo sieu felen lo tuariá. Per o evitar, Acrisi faguèt embarrar sa filha Danaè per empedir qu’ela aguèsse tota relacion amb d’òmes. Ça que la, Zèus, lo rei dels dieus, se trasformèt en pluèja d’aur, e emprenhèt Danaè. Quand son paire se n’assabentèt, getèt sa filha e son felen Persèu dins la mar. Alavetz, Poseidon a la demanda de Zèus, calmèt las aigas per que la maire e l’enfant subrevisquèsson en capitant d’arribar vivents a l’illa de Serifos, governada pel rei Polidèctes.
Amb lo temps, lo rei Polidèctes tombèt amorós de Danaè. Mas considerava que lo jove Persèu èra un empediment per sos plans e inventèt un plan pervèrs per se desbarrassar de l’enfant de Danaè: faguèt creire a totes los abitants de l’illa qu’el èra amorós de la princessa Ipodàmia e per la conquistar, demandèt a totes los sieus subjèctes que contribuiguèsson amb un present per los liurar a la princessa. Persèu, entosiasmat se presentèt còp sec e exclamèt qu’el èra quitament dispausat de copar lo cap de Medusa, se lo rei li o demandava. Quand arribèt lo jorn de liurar los presents, Polidèctes los acceptèt a totes, levat los de Persèu, a qui exigiguèt lo cap de Medusa.
Alavetz, Persèu deguèt quitar l’illa en cèrca de Medusa, un mostre femenin del inframond, que cambiá en pèira qui que la gausèsse agachar dins los uèlhs. Après divèrsas peripècias, fin finala Persèu, tornèt a l’illa de Serifos. Alavetz, se presentèt davant Polidèctes e, davant tota la siá cort, mostrèt lo cap de Medusa. Puèi, decidiguèt de tornar a Argos, mas abans d’arribar a sa destinacion, Persèu se pausèt a Larissa per participar al gèt de disc pendent los jòcs que se celebravan dins aquela vila. Mas, quand getava son disc, aguèt lo malastre de tocar lo cap d’un espectator e de lo tuar, e s’agissiá justament del sieu pepin Acrisi. Es aital que se compliguèt la profecia.
Pasmens, lo fenomèn de las Perseïdas, que se debana cada annada quand de pichonas particulas de cometa de la mesura d’un gran de sable intran en contacte amb la nòstra atmosfèra, pendent l’Edat Mejana, dins los païses de tradicion catolica, foguèron associadas tanben a Sant Laurenç.
Segon çò que testimònian los calendièrs liturgics mai ancians, la Depositio martyrum de l’an 354 e lo Martirològi Jeronimian del sègle V, Sant Laurenç foguèt un dels sèt diacres regionaris de la vila de Roma. La tradicion plaça sa naissença dins l’Ispània Tarraconesa, precisament a Òsca. E mai se poiriá tanben èsser originari de Valéncia, perque sos parents avián demorat dins aquela vila un brèu moment. Sant Laurenç, en mai de sonhar los paures, èra cargat d’administrar los bens de la Glèisa. Per aquel prètzfach es considerat un dels primièrs archivistas e clavaires de la Glèisa e sant patron dels bibliotecaris.
Après la proclamacion de l’edicte de l’emperaire Valerian d’enebicion e persecucion del culte crestian, lo papa Sixte II balha a Laurenç los tresaurs de la Glèisa per los metre en seguretat. Pasmens, lo cònsol de Roma ordenèt a Laurenç que li liurèsse las riquesas de la Glèisa. Laurenç demandèt alavetz tres jorns per las poder amassar. Al tresen jorn, Sant Laurenç, compareguèt davant lo prefecte, e li presentèt los paures, los malauts, los andicapats, los mendicants, los orfanèls, las veusas, los vièlhs, los mutilats, los avugles e los leproses, qu’el ajudava abitualament, e li diguèt: “Vaicí los veritables tresaurs de la Glèisa”. Lo prefècte respondèt alavetz: “Gausas de te trufar de Roma e de l’Emperaire, e moriràs per aquela rason. Mas cregas pas que moriràs dins un instant, o faràs dapasset e en suportant la dolor pus granda de ta vida”.
Segon la legenda, basada sus un tèxt apocrif del sègle XVII, demest los tresaurs reclamats se trobava lo Grasal, que Sant Laurenç lo metèt en seguretat gràcias a un compatriòta sieu que li demandèt que lo liurèsse amb una letra e un inventari a sos parents a Òsca. Ailà, lo Grasal foguèt amagat e oblidat pendent qualques sègles. Fin finala, lo 10 d’agost de l’an 258, sonque quatre jorns après lo martiri del papa Sixte II, Sant Laurenç foguèt martirizat dins la vila de Roma, precisament cremat sus una grasilha. Per aquela rason, e en remembre d’aquel eveniment, la pluèja d’estelas que tomban, conegudas coma las Perseïdas, tanben es coneguda coma las lagremas de Sant Laurenç.
Ongan, en 2016, se prevei una granda activitat entre los 8 e 14 d’agost. Segon çò qu’afirman los expèrts, serà una de las pluèjas d’estelas mai intensas dels darrièrs ans, que poirà arribar quitament a la chifra de 150 per ora. Pendent aquelas nuèches magicas, probablament sciéncia, mitologia e istòria s’entremesclaràn en bastissent de formas nòvas d’imaginacion. Mas, çò ditz la legenda, pendent aquelas nuèches, quand lo cèl es traversat per d’estelas que tomban, elas dessenhan sus lor passatge d’emocions per cadun de nosautres, e nosautres sèm capables de reconéisser sulpic la nòstra, perque la portam dins la nòstra arma dempuèi lo primièr instant de vida.
E, qui sap… i a benlèu quicòm de verai dins tot aquò. Es possible, après tot, qu’aquela fascinacion eternala que los umans sentèm pel cèl e pels astres, en realitat, siá pas mai que la careça d’un remembre divin que nos jonh coma de petits fragments de son univèrs a cada còp que parlam a la bèla nuèch celestiala.
Griselda Lozano
Aqueste article es adaptat del sit del roman Òc que fa promocion d’Occitània, de sa lenga, de sa cultura e de son istòria pel public ispanofòn.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
La nit de Sant Loreç a Palma podem veire qualque estela amb coa, mas pauquetas.
Article passionant, mercés hòrt.
Que i manca lhèu informacions suu caphens scientific de l’ahar, justaments… mes aquò que horniré mestior tà un article complet!
Avisar que lo maximum d’estelas hueitivas ei esperat peu 12 d’aost a… 15 òras nostas, tant vau díser au plen deu jorn quan ne las pòdem pas véder. Mes que s’ac vau d’anar har un torn sus l’airau parièr, lo ser d’abans o lo d’après, e de lhevar lo mus de cap a l’ua òra de la nueit.
Que cau espiar tau nòrd-èst, e har córrer l’uelh enter los Sèt Esteus (l’Orsa gran) e Pegàs, per aver la màger escadença de’n véder d’espectaclosas. En generau que semblan de viéner d’un aròu situat chic o mic enter Persèu e Cassiopèa, mes que pòden arrebombar de totas parts e shisclar tà ua tota auta direccion.
L’espèra que’s pòt aprofieitar entà apréner las constellacions, qui son lo mejan d’orientà’s capvath lo cèu nueitau e d’i situar los fenomèns, los exoplanetas invisibles deu tèrrahòrt estant, etc.
Tot aquò que càmbia la nosta perspectiva terrenau…
Muito contente por ver a bela língua Occitana sendo usada. Força.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari