Uèi fa 19 ans qu'es mòrta, e ièr lo papa francés la declarèt santa. Considerada coma la “santa dels paures” ja quand èra viva e prèmi Nobel de la Patz en 1979, Teresa de Calcuta es tanben un personatge fòrça polemic. Es acusada de sonhar los paures amb de marridas practicas, contestada per sos contactes politics discutibles e per sa gestion suspècta de las enòrmas quantitats d’argent que recebèt, criticada per son dogmatisme excessiu tocant l’avortament e la contracepcion. Venerada per d’unes e criticada per d’autres, lo mite de l’altruisme d’Agnes Gonxha es mes en question.

Uèi fa 19 ans que moriguèt la maire Teresa de Calcuta, e ièr lo papa Francés la proclamèt “santa”. Abilhat amb lo palli, lo pontife ne faguèt la proclamacion de matin davant mai de 125 000 fisèls acampats sus la plaça de Sant Pèire del Vatican e las 125 cadenas de television que retransmetián l’eveniment.
 
L’acte comencèt amb lo cant de las Letanias dels Sants. Puèi, lo cardenal Angelo Amato, qu’es lo prefècte de la Congregacion per las Causas dels Sants, demandèt al papa tres còps qu’inscriguèsse la beata Teresa de Calcuta dins lo libre dels Sants. Primièr o demandèt amb una “fòrça granda”, puèi amb una “fòrça pus granda” e fin finala amb “fòrça grandissima”. De contunh, Francés diguèt la formula de la proclamacion: “En onor de la Santissima Trinitat, per l’exaltacion de la fe catolica e l’aument de la vida crestiana, amb l’autoritat de nòstre Sénher Jèsus Crist e dels sants apostòls Pèire e Pau, après aver soscat longtemps e invocat l’ajuda divina e en escotant l'opinion de fòrça fraires nòstres evesques, declaram santa Teresa de Calcuta”. En seguida se portèt sus l’autar una relíquia de la santa.
 
Durant son discors, Francés se remembrèt de la monja catalana Isabel Solà, que foguèt assassinada divèndres passat en Haití.
 
 
 La “santa dels paures” e prèmi Nobel de la Patz
 
Nasquèt en 1910 a Uskub, alavetz Empèri Otoman, qu’actualament es Skopje, la capitala de Macedònia. D’etnia albanesa son nom secular èra Agnes Gonxha Bojaxhiu. Prenguèt lo ciutadanatge d’Índia ont i fondèt en 1950 las Missionàrias de la Caritat a Calcuta. Durant 45 ans prenguèt suènh dels paures, dels orfanèls e dels moribonds e guidava l’expansion de sa congregacion dins los territòris de l’Union Indiana e puèi endacòm mai. Ara es presenta dins 133 estats dels cinc continents.
 
Foguèt considerada, ja quand èra viva, coma la “santa dels paures” e un exemple mondial de solidaritat e de lucha per l’eradicacion de la pauretat. Recebèt lo prèmi Nobel de la Patz en 1979 e foguèt la primièr femna que forcèt los membres del comitat d’aquel prèmi a anullar un repais en son onor e a ne donar l’argent als paures.
 
 
Figura fòrça polemica
 
Pasmens, i a de mond que meton en question lo prètzfach de la religiosa canonizada. Se denóncia de marridas practicas e de manca d’igiène amb los malauts e qu’aja acceptat d’argent de dictators e d’entrepreneires corromputs. Se repròcha qu’aja forçat la conversion de fòrça paures al catolicisme. Mas sustot los sectors mai progressistas d’Índia critican lo vejaire de la maire Teresa sus l’avortament e son oposicion radicala al divòrci e als metòdes contraceptius, dins un país amb un taus de natalitat insuportable.
 
Un rapòrt de las universitats d’Ottawa e de Montréal denonciava las missions de Teresa que las apelava “ostals de la mòrt”. Lo rapòrt entitolat Los costats tenebroses de la maire Teresa de Calcuta foguèt publicat dins la revista Studies in Religion/Sciences religieuses e denóncia sa concepcion cristiana del patiment e de la mòrt qu’impausèt als paures que sonhava, d’afars lucratius e de marridas practicas.
 
De son costat lo jornalista Christopher Hitchens la qualificava d’“angèl de l’infèrn” dins un filme documentari que realizèt sus la religiosa. Dins aquel filme s’assegura qu’ela exortava los paures d’acceptar lor destin mentre que los rics èran presentats coma de favorits de Dieu.
 
 
Tres miracles
 
La glèisa catolica declara “venerablas” las personas mòrtas dins la fe catolica que se son fachas remarcar extraordinàriament per lor fe, esperança e caritat. S’aquela persona a realizat un miracle, se la nomena “beata”. Per que la persona venga “santa” cal encara un autre miracle après la beatificacion. Aqueles miracles son aprovats per una institucion canonica.
 
En decembre passat, lo papa Francés signava lo decret que confirmava lo segond miracle, que se produguèt en 2008. S’agís de la garison d’un òme brasilian que patissiá de problèmas cerebrals grèus. Quand èra espitalizat, l’òme preguèt Teresa de Calcuta e se gariguèt miraculosament, segon çò que declarèt lo mètge d’aquel òme a la comision de la Glèisa qu’estudiava lo miracle.
 
Lo primièr dels miracles se passèt dètz ans abans, en 1998, quand una femna se gariguèt d’una tumor qu’aviá dins l’abdomen, après qu’una monja pausèsse sus l’abdomen de la malauta un imatge de la Verge Maria qu’aviá tocat la tunica de Teresa de Calcuta.
 
Aquel segond miracle foguèt mes en question quitament pel marit de la femna concernida, qu’assegurèt que la garison se passèt gràcias al tractament medical que la femna seguissiá dempuèi longtemps. De mai, lo mètge que sonhèt aquela femna afirmava que s’agissiá pas d’una tumor maligna mas d’un quist. Lo mètge foguèt pas jamai entrevistat pel Vatican.
 
 
Avertiment dels scientifics
 
De fach, la canonizacion de Teresa de Calcuta explicada per aqueles miracles a espantat la comunautat scientifica, qu’avertisson del perilh de daissar la garison de las malautiás a las mans de la religion. “Voldriam pausar la question, s’aquò se passa e qu'eles moriscan, —e eles moriràn perque i a pas res apelat miracle dins aqueste Mond— qui ne prendrà la responsabilitat?”, çò disiá sus Sky News Arindam Bhattacharya, de l’associacion Sciéncia e Racionalistas d’Índia.