Es encara lo matin a Murèth. Assetat sus sa cadièra, lo rei d’Aragon escota la messa. Qualques unes creson qu’es a dormir, mas solament a barrat los uèlhs. Un pantais estranh l’inquieta, que pòt pas remembrar. Una polida femna camina devèrs el en portant quicòm dins sas mans qu’el es pas capable d’entreveire. Lo pantais s’estavanís a cada còp qu'ensaja de lo remembrar.
La batalha es a mand de començar. Los comtes e los sénhers obsèrvan lo rei concentrat e pensiu. Se sarran del monarca e l'avertisson qu’es l’ora de prene la comunion. Après comuniar, lo rei barra tornarmai los uèlhs e pensa a son filh eiretièr qu’a cinc ans, promés en maridatge a la filha de son enemic per evitar la confrontacion. Jos sa tutèla es ara lo futur rei d’Aragon. Aquò sembla pas brica sufisent per satisfar l’ambicion de Simon de Montfòrt.
Pensa ara a sa femna defuntada, Maria de Montpelhièr, a sa maire Sança de Castelha e a son paire Anfós II d’Aragon. Dessenha los remembres un per un, las caras de sos filhs mentre qu'esbòça un leugièr sorire. Lo contrària pas gaire de venir un rei escomenjat per son amic, lo Papa Innocènci III, lo meteis qu’un an abans lo coronèt, que, dos ans abans, lo nomenèt “lo Catolic”, e que defend ara los interèsses del rei de França en permetent a sos barons de semenar dins las tèrras occitanas la barbariá e la terror.
Dreches, recebon ara la benediccion, puèi van a la reünion per organizar la disposicion de l'armada. Los autres aliats arribaràn lèu. Prèstes a defendre la dignitat e l’onor, se preparan los òmes de valor. Fàcia a sas tropas, lo rei pressent la jòia del venceire. Remembra lo pantaissat empèri de son paire, amb los Pirenèus al còr.
Montat sus son caval, lo rei se dirigís devèrs la confrontacion. Un còp cambiats los vestits reials amb un autre soldat, abandona la rèiregarda e pren lo segond escabòt de la formacion. Agacha alavetz devèrs la posicion del comte de Fois; puèi, lo comte de Comenge e, fin finala, son conhat, lo comte de Tolosa. La batalha ven de començar.
Lo rei cavalca amb totes sos esfòrces e onor. I a pas cap d’autre cavalièr en Occident amb aquel aspècte. Net e precís amb l’espasa, el respècta las règlas de la cavalariá amb onor. Mas lo crosat Montfòrt preferís la bassesa e la traïson, car vòl pas que tuar lo rei d’Aragon.
Coma es atacat lo soldat que portava los vestits reials, crida alavetz lo rei amb coratge: “El rei, heus-lo aquí!” (lo rei, lo vaicí!). Dins l’esquina, coma de traites, dos omicidas mandats pel crosat Montfòrt assassinan lo monarca d’Aragon.
Sul camp de Murèth a vencut la traitesa e lo desonor. Sus la tèrra occitana s'escampa la darrièra gota de sang del rei de còr nòble. Immobils son sos uèlhs. Bat pas mai son còr. Dins l’etèrne silenci espèra una dama. Dins las siás mans, una verda corona de laurièr pel rei d’Aragon.
Fa uèi 803 ans, a Murèth (Occitània).
Griselda Lozano
Aqueste article se publica a l’encòp en occitan e en espanhòl sul sit del roman Òc, que fa la promocion d’Occitània e de l’occitan pel public ispanofòn.
La batalha es a mand de començar. Los comtes e los sénhers obsèrvan lo rei concentrat e pensiu. Se sarran del monarca e l'avertisson qu’es l’ora de prene la comunion. Après comuniar, lo rei barra tornarmai los uèlhs e pensa a son filh eiretièr qu’a cinc ans, promés en maridatge a la filha de son enemic per evitar la confrontacion. Jos sa tutèla es ara lo futur rei d’Aragon. Aquò sembla pas brica sufisent per satisfar l’ambicion de Simon de Montfòrt.
Pensa ara a sa femna defuntada, Maria de Montpelhièr, a sa maire Sança de Castelha e a son paire Anfós II d’Aragon. Dessenha los remembres un per un, las caras de sos filhs mentre qu'esbòça un leugièr sorire. Lo contrària pas gaire de venir un rei escomenjat per son amic, lo Papa Innocènci III, lo meteis qu’un an abans lo coronèt, que, dos ans abans, lo nomenèt “lo Catolic”, e que defend ara los interèsses del rei de França en permetent a sos barons de semenar dins las tèrras occitanas la barbariá e la terror.
Dreches, recebon ara la benediccion, puèi van a la reünion per organizar la disposicion de l'armada. Los autres aliats arribaràn lèu. Prèstes a defendre la dignitat e l’onor, se preparan los òmes de valor. Fàcia a sas tropas, lo rei pressent la jòia del venceire. Remembra lo pantaissat empèri de son paire, amb los Pirenèus al còr.
Montat sus son caval, lo rei se dirigís devèrs la confrontacion. Un còp cambiats los vestits reials amb un autre soldat, abandona la rèiregarda e pren lo segond escabòt de la formacion. Agacha alavetz devèrs la posicion del comte de Fois; puèi, lo comte de Comenge e, fin finala, son conhat, lo comte de Tolosa. La batalha ven de començar.
Lo rei cavalca amb totes sos esfòrces e onor. I a pas cap d’autre cavalièr en Occident amb aquel aspècte. Net e precís amb l’espasa, el respècta las règlas de la cavalariá amb onor. Mas lo crosat Montfòrt preferís la bassesa e la traïson, car vòl pas que tuar lo rei d’Aragon.
Coma es atacat lo soldat que portava los vestits reials, crida alavetz lo rei amb coratge: “El rei, heus-lo aquí!” (lo rei, lo vaicí!). Dins l’esquina, coma de traites, dos omicidas mandats pel crosat Montfòrt assassinan lo monarca d’Aragon.
Sul camp de Murèth a vencut la traitesa e lo desonor. Sus la tèrra occitana s'escampa la darrièra gota de sang del rei de còr nòble. Immobils son sos uèlhs. Bat pas mai son còr. Dins l’etèrne silenci espèra una dama. Dins las siás mans, una verda corona de laurièr pel rei d’Aragon.
“...E moriguèt aicí lo nòstre paire, pr’amor qu’es aital qu’a fach abitualament lo nòstre linhatge, dins las batalhas qu’eles an donadas o que donarem nosautres, véncer o morir”.
Jaume Ir, Libre dels faches
Jaume Ir, Libre dels faches
Fa uèi 803 ans, a Murèth (Occitània).
Griselda Lozano
Aqueste article se publica a l’encòp en occitan e en espanhòl sul sit del roman Òc, que fa la promocion d’Occitània e de l’occitan pel public ispanofòn.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Per far cort!
Simon de Montfort ataquèt al moment del repaisdel miègjorn. Totes coneissèm sa paraula famosa ,quora òm li diguèt que lo rei venià de se seire per minjar e que respondèt en risolant : ieu li portarai lo primièr plat e l'Istòria oblidèt pas ( archius anglesas e cançon de la crosada ) dison que lo rei moriguèt sens aver agut lo temps d' engolar un tròç de pan." Aqui l'avètz la responsa al miracle batalhièr e a l'engenh guèrrièr del comte Simon de Monfòrt filhs putassièr de la concubina del rei de França (que manquèt de gaire de lo far montar sul tròn ) , e nebòt d'una reina d'Anglatèrra de la sia familha , consi 1000 cavalièrs que voliàn pas morir «paures» , los rufians, vincèron 3000 cavaliers seguts , que manjavan a miègjorn e que cresiàn elses a l'onor de la cavalarià e a las batalhas ordenadas (veire la cançon de la crosada) per mostrar la seuna valor a las dònas . Mas la cavalarià èra mòrta . La gleisa ne sonèt la fin!
La gleisa inventèt la guèrra modèrna. e tot lo demai!
Doncas caldrà un jorn realizar qu'aquòs l' Innocent III ( lo Segni nebot de Gregoire, un del detzenat papas Segni , sortits totes d'unes familhas de patricians romans , quitament papa de paire en filh) de Roma que faguèt França, la filha ainada de la gleisa . Que l'Innocent III èra quitament pas de la gleisa , sonque diacre , quora foguèt elegit papa , a l'unanimitat a trente tres ans.
La cançon ditz : que tota la matinada un còla d'envejats del papa , caminèron per las sanhas , per rescontrar lo rei e lo convencer de las seunas errors, e de l 'eresia de son conhat , lo comte de Tolosa . Un vintenat d'avèsques gaitavan la scèna del naut de la Tor Prima e bramavan sas pregarias . A mièjorn un monje de mai , pudent coma un boc donèt lo signal. Lo rei venia de se seire a taula, amai los tolosans alara que totes s'amaginavan que la batalha anava se debanar dins la vesprada, per ondrar l'esperit cavalièrenc , al solèlh, davant tota la populacion tolosana amassada , coma per un tornèg, per mostrar son coratge, mas que totes èran tornat als sèu camps .
Cal saupre que d'aqueste temps , que calià una mièja orada à un cavalièr per s'armar e se passar l'armura , Simon de Montfort causiguèt d'ataquar a l'ora del repais, a l'ora ont totes se descansavan . Traversèron los fangas pel sol camin utilisable ( al passatge que copava l'ancian lièch de Louge, qu'emplenava tot encara de fangas entre lo camin de Peyramond e l'avenguda d'Aragon actuala, ( veire cançon de la crosada) .
Anèm passar per aqui ? se demandèt Monfòrt que se socitèt la nuèch entièra , ( pròva que li avian donada l'idèa la vèlha de la batalha , e qu'èra plan un chaple premeditat ) camin que donava tot drech sul camp del rei . ( pels curios ; quitament al nivèl del cementèri actual) .
Coma totes los occitans e catalans èran en passa de manjar , aguèron pas cap de temps per s'aparar ( al passatge coma l'avià demandat lo comte de Tolosa qu'aconselhèt a Peire II , la vèlha mentre una darrièra amassada , (cançon de la crosada)de s'aparar lo camp reial e d'esperar l'ataqua de Montfòrt , mas que se faguèt sonat de mòl , de desconflat, pels afogats catalans de la batalha, dels cavalièrs sens reires pensadas , al solèlh de l' arma de la cavalaria ) Es aital que 1000 cavalièrs rufians dintrèron dins un camp al moment del repais per far son chaple . Ramon de Tolosal l'avià vist venir lo Simon de Montfort. La victòria francèsa de Murèt es pas que la victòria dels servici d'entresenhas de la gleisa , que donèt lo " top" pel moment de l'ataca ) mercès a un monge pudent, que levèt son capèl per donar lo signal . A miègjorn!
La resulta : mai de trenta milas mòrts .
Que sufis de cavar del costar de las escobilhas ( la décheterie d'ara ) a Murèth per trobar d'osses e d'espasas de pertot.
Aqui la batalha de Murèth , mas me pareis que los occitans an enveja de creire a una batalha , alara que foguèt pas qu'un chaple coma a Besièrs !
Per far cort!
Simon de Montfort ataquèt al moment del repaisdel miègjorn. Totes coneissèm sa paraula famosa ,quora òm li diguèt que lo rei venià de se seire per minjar e que respondèt en risolant : ieu li portarai lo primièr plat e l'Istòria oblidèt pas ( archius anglesas e cançon de la crosada ) dison que lo rei moriguèt sens aver agut lo temps d' engolar un tròç de pan." Aqui l'avètz la responsa al miracle batalhièr e a l'engenh guèrrièr del comte Simon de Monfòrt filhs putassièr de la concubina del rei de França (que manquèt de gaire de lo far montar sul tròn ) , e nebòt d'una reina d'Anglatèrra de la sia familha , consi 1000 cavalièrs que voliàn pas morir «paures» , los rufians, vincèron 3000 cavaliers seguts , que manjavan a miègjorn e que cresiàn elses a l'onor de la cavalarià e a las batalhas ordenadas (veire la cançon de la crosada) per mostrar la seuna valor a las dònas . Mas la cavalarià èra mòrta . La gleisa ne sonèt la fin!
La gleisa inventèt la guèrra modèrna. e tot lo demai!
Doncas caldrà un jorn realizar qu'aquòs l' Innocent III ( lo Segni nebot de Gregoire, un del detzenat papas Segni , sortits totes d'unes familhas de patricians romans , quitament papa de paire en filh) de Roma que faguèt França, la filha ainada de la gleisa . Que l'Innocent III èra quitament pas de la gleisa , sonque diacre , quora foguèt elegit papa , a l'unanimitat a trente tres ans.
La cançon ditz : que tota la matinada un còla d'envejats del papa , caminèron per las sanhas , per rescontrar lo rei e lo convencer de las seunas errors, e de l 'eresia de son conhat , lo comte de Tolosa . Un vintenat d'avèsques gaitavan la scèna del naut de la Tor Prima e bramavan sas pregarias . A mièjorn un monje de mai , pudent coma un boc donèt lo signal. Lo rei venia de se seire a taula, amai los tolosans alara que totes s'amaginavan que la batalha anava se debanar dins la vesprada, per ondrar l'esperit cavalièrenc , al solèlh, davant tota la populacion tolosana amassada , coma per un tornèg, per mostrar son coratge, mas que totes èran tornat als sèu camps .
Cal saupre que d'aqueste temps , que calià una mièja orada à un cavalièr per s'armar e se passar l'armura , Simon de Montfort causiguèt d'ataquar a l'ora del repais, a l'ora ont totes se descansavan . Traversèron los fangas pel sol camin utilisable ( al passatge que copava l'ancian lièch de Louge, qu'emplenava tot encara de fangas entre lo camin de Peyramond e l'avenguda d'Aragon actuala, ( veire cançon de la crosada) .
Anèm passar per aqui ? se demandèt Monfòrt que se socitèt la nuèch entièra , ( pròva que li avian donada l'idèa la vèlha de la batalha , e qu'èra plan un chaple premeditat ) camin que donava tot drech sul camp del rei . ( pels curios ; quitament al nivèl del cementèri actual) .
Coma totes los occitans e catalans èran en passa de manjar , aguèron pas cap de temps per s'aparar ( al passatge coma l'avià demandat lo comte de Tolosa qu'aconselhèt a Peire II , la vèlha mentre una darrièra amassada , (cançon de la crosada)de s'aparar lo camp reial e d'esperar l'ataqua de Montfòrt , mas que se faguèt sonat de mòl , de desconflat, pels afogats catalans de la batalha, dels cavalièrs sens reires pensadas , al solèlh de l' arma de la cavalaria ) Es aital que 1000 cavalièrs rufians dintrèron dins un camp al moment del repais per far son chaple . Ramon de Tolosal l'avià vist venir lo Simon de Montfort. La victòria francèsa de Murèt es pas que la victòria dels servici d'entresenhas de la gleisa , que donèt lo " top" pel moment de l'ataca ) mercès a un monge pudent, que levèt son capèl per donar lo signal . A miègjorn!
La resulta : mai de trenta milas mòrts .
Que sufis de cavar del costar de las escobilhas ( la décheterie d'ara ) a Murèth per trobar d'osses e d'espasas de pertot.
Aqui la batalha de Murèth , mas me pareis que los occitans an enveja de creire a una batalha , alara que foguèt pas qu'un chaple coma a Besièrs !
Las versions francesas son una messorga, las batalhas a cops se guanhan e acops es perden, mas aquò 's per estrategia equivocada, per desconeissement de las forças de l'enemic, per manca d'union de sas diversas forças,...
#4 La version de Gogaud es de propaganda francesa. Es pas una version, es una galejada ! Fins ara, la soleta version que valga es la de Martin-Chabot. Raimon de Tolosa aviá compresa un pauc mai la tacticade Montfòrt, e ne sabiá los metòdis nord europèus de gurra totala… Mas ne foguèt pas plan mai avançat qu'aquel rei un pauc tròp cavalierenc…
De tot biais, umil o fieròt, foguèt lo solet rei a morir per nosuatres. Los autres, exigigurèon qu'anèssem crebar per eles, a sas guèrras…
Solide, e que faretz vos? Voidar vòstra vessiga dins la mar?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari