capçalera campanha

Actualitats

Après los dinosaures arribèron las formigas

L’edat d’aur de las formigas comencèt just après la desaparicion dels dinosaures. E foguèt aital pr’amor que comencèron de cultivar de camparòls coma noiridura. Fins a aquel moment avián “caçat” mas après qu’aguèsson fach aquò, los lors gèns cambièron definitivament. Un estudi scientific o a publicat dins la revista Natura Communications.
 
La descobèrta es estada facha après qu’una còla de scientifics de l’Universitat de Copenhaga e de l’Institut de Recèrca Tropicala de l’Smithsonian estatsunidenc  ajan estudiat pendent mai de 25 ans los gèns de las formigas agricultrises e las lors culhidas de camparòls. La lor istòria es la d’una evolucion conjoncha de las formigas e dels fonges, las Formigas Talhafuèlhas.
 
Los divèrses capítols d’aquesta istòria evolutiva son estats confirmats per la còla qu’a fach l’estudi. Segon aquesta, fa mai de 60 milions d’annadas, una espècia de formigas –de la tribú Attini– abandonèt la vida de caçaire-culheire per començar de cultivar un tipe de camparòls que creissián sus la fùsta descompausada. Aquò foguèt lo primièr pas dins la longa istòria evolutiva d’aquestes insèctes.
 
“Perdèron fòrça gèns quand comencèron de cultivar de camparòls, çò diguèt Jacobus Boomsma, biologista danés e cap de l’estudi. Alara las formigas comencèron d’èsser totalament dependentas dels camparòls pels nutriments e aquestes subrevivián mai se produsián mai de noiridura per las formigas”.(Legissètz la seguida)
 
 
 
 
Aqueste article es  publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí.

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Bandièra05 1180x150: PUBLICITAT

Comentaris

BOURDON Ortès
2.

"Après qui lo mèste es servit,
bèths quinhons de pan ab potatge,
(...)
tau qu’es cèrtas lo nòst partatge."

"Après qui an acabat l’obratge,
entau bòsc que hèn mantrun viatge..."

"après qui los cans l’an gahat..."

"Dus bròis canhòts de bona raça,
de pair, de mair fins cans de caça,
chic après qui èran destinats,
per lo sòrt estón separats."

"après qui a espiat si la pòrta èra barrada"

"après qui estoi batiat"

"après qui los entenuts estén hèits dab mossu’u curè."

"Après que lo sangarruaire se n’èra tornat de l’estanh d’Aurelhan, qu’i passava enqüèra los Mens que vienèn de la hèira de seteme, dab las velas blancas." (Bernat Manciet)

"Après qu'aujuren hicat los tablèus énter las hautas frièstas, los mainatges damorèren aquí pausa a gueitar." (Claudi Bèllòc)

"Après qui’s bruslè la bòrda vòsta" (Albèrt Peirotet)

  • 2
  • 0
BOURDON Ortès
1.

Au contra de çò qui cred lo corrector de Jornalet, ne cau pas lo subjontiu dab "après que", mes l'indicatiu.

  • 0
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article