Dempuèi la nuèch dels tempses, l’èsser uman se sent fascinat per l’Univèrs. Pas solament per sa beutat, mas pr’amor que sa subrevivença èra estrechament ligada als cambiaments climatics. Es per aquela rason que conéisser e predire lo comportament dels astres èra d’una granda utilitat.
Mas, del mai l’òme desvolopava sa consciéncia, del mai creissiá son interès per conéisser las causas e l’origina d’aquel comportament. Un dels dilèmas qu’emergiguèt tre la pus nauta Antiquitat èra lo de donar una explicacion a la relacion entre los fenomèns celèstes e los cambiaments climatics qu’afectavan talament son entorn. E, coma se vesiá incapable de la poder donar, dins sa facultat imaginativa, l’òme primitiu se convenquèt que lo firmament èra abitat per d’èssers extraordinaris qu’èran los responsables dels cambiaments climatics. D’aquí nasquèron los mites e lors fabulosas istòrias transmesas per la tradicion orala que puèi faguèron espelir los dieus e los eròis de l’Antiquitat.
Amb l’idèa qu’aqueles èssers tenián de comportaments umans, l’òme èra convencut que lor deviá obesissença e umilitat. Aital atenuarián lors puniments e lor autrejarián de periòdes de prosperitat que garentirián lor noiridura e la de lor descendéncia. Foguèt alavetz que l’adoracion comencèt de far partida d’un nòu biais de comuniacion amb çò desconegut e temut. Aquel comportament desbocariá amb lo temps sus un element religiós e l’observacion del cèl devendriá una sciéncia: l’astronomia.
Mas la relacion entre l’astronomia e la religion, que foguèron al començament instrinsècament ligadas, amb lo temps se separariá. Del mai l’astronomia se perfeccionava, del mai se comencèt de metre en question las explicacions atribuidas fins a l’epòca a un element divin. E per tant se separa de mai en mai de l’orbita religiosa e de la supersticion e se concentra exclusivament sus la sciéncia. Ça que la, aquela separacion foguèt fòrça complèxa e afectèt plusors astronòms que finirián pas solament perseguits mas tanben jutjats per prepausar de nòvas teorias sus l’organizacion del Còsmos.
Dins las civilizacions pus luènchas, coma es lo cas de Babilònia, la vision de l’Univèrs es que la Tèrra n’es al centre e qu'a son entorn viran totes los astres, quitament lo Solelh. Mas aquela teoria geocentrica, posteriorament desvolopada per Ptolemèu dins son òbra l’Almagest pendent lo sègle II, foguèt mesa en question per Aristarc de Samos amb sa revolucionària teoria eliocentrica. Segon aquela teoria, la Tèrra es pas al centre de l’Univèrs, qu’es ocupat pel Solelh, e a son entorn viran totes los autres astres, compresa la Tèrra. Mas la revolucionària teoria d’aquel sabent matematician assidú de la Bibliotèca d’Alexàndria recebèt pas cap d’acceptacion e quitament los noms de totes sos discípols foguèron escafats dels tèxtes ancians, levat lo de Seleucos de Seleucia, que foguèt lo primièr qu’afirmèt que las marèas son degudas a l’atraccion de la Luna.
Pendent l’Edat Mejana, la teoria establida e sostenguda per la Glèisa foguèt la geocentrica, pr'amor qu’èra mai consenta amb las Escrituras ont la Tèrra e l'òme son los centres de la creacion divina. Pasmens, lo legat ptolemaïc del sistèma geocentric se metèt lèu en question quand se comencèt de traduire los tèxtes classics arabis en Occitània, que seràn lo vam per que durant la Renaissença se reprenga la teoria eliocentrica.
Lo primièr foguèt Nicolau Copernic amb sa teoria del “movement perfièch”. Puèi, Johannes Kepler perfecciona la teoria copernicana en descrivent matematicament lo movement de las planetas dins lors orbitas a l'entorn del Solelh e, posteriorament, Galilèu, qu’a lo sosten del Papa Urban VIII mas qu'acara divèrses conflictes amb la Glèisa. Après èsser portat davan los tribunals, es obligat d'abjurar sas cresenças per aver escrich lo Dialòg suls dos grands sistèmas del Mond, un obratge que ridiculiza la posicion de la Glèisa. Ça que la, serà pas abans l’an 2009 que lo Papa Joan Pau II s’excusèt per aquela injustícia comesa contra Galilèu.
D’aquel temps e fins a l’ora d’ara, l’òme contunha de cercar de responsas dins l’Univèrs, escrich per Dieu amb l’alfabet de las matematicas. Mas ara, l’òme sap tanben que delà lo mite i a la sciéncia. E, encara qu'amb ela de còps s’estompa l’eiretada innocéncia de la divina poténcia, es possible tanben que la sciéncia parle amb una votz divina en illuminant aqueste escur laberint per venir un endrech de sabença e de bontat.
Griselda Lozano
Aqueste article es adaptat del sit del roman Òc, que fa la promocion d’Occitània e de l’occitan pel public ispanofòn.
Mas, del mai l’òme desvolopava sa consciéncia, del mai creissiá son interès per conéisser las causas e l’origina d’aquel comportament. Un dels dilèmas qu’emergiguèt tre la pus nauta Antiquitat èra lo de donar una explicacion a la relacion entre los fenomèns celèstes e los cambiaments climatics qu’afectavan talament son entorn. E, coma se vesiá incapable de la poder donar, dins sa facultat imaginativa, l’òme primitiu se convenquèt que lo firmament èra abitat per d’èssers extraordinaris qu’èran los responsables dels cambiaments climatics. D’aquí nasquèron los mites e lors fabulosas istòrias transmesas per la tradicion orala que puèi faguèron espelir los dieus e los eròis de l’Antiquitat.
Amb l’idèa qu’aqueles èssers tenián de comportaments umans, l’òme èra convencut que lor deviá obesissença e umilitat. Aital atenuarián lors puniments e lor autrejarián de periòdes de prosperitat que garentirián lor noiridura e la de lor descendéncia. Foguèt alavetz que l’adoracion comencèt de far partida d’un nòu biais de comuniacion amb çò desconegut e temut. Aquel comportament desbocariá amb lo temps sus un element religiós e l’observacion del cèl devendriá una sciéncia: l’astronomia.
Mas la relacion entre l’astronomia e la religion, que foguèron al començament instrinsècament ligadas, amb lo temps se separariá. Del mai l’astronomia se perfeccionava, del mai se comencèt de metre en question las explicacions atribuidas fins a l’epòca a un element divin. E per tant se separa de mai en mai de l’orbita religiosa e de la supersticion e se concentra exclusivament sus la sciéncia. Ça que la, aquela separacion foguèt fòrça complèxa e afectèt plusors astronòms que finirián pas solament perseguits mas tanben jutjats per prepausar de nòvas teorias sus l’organizacion del Còsmos.
Dins las civilizacions pus luènchas, coma es lo cas de Babilònia, la vision de l’Univèrs es que la Tèrra n’es al centre e qu'a son entorn viran totes los astres, quitament lo Solelh. Mas aquela teoria geocentrica, posteriorament desvolopada per Ptolemèu dins son òbra l’Almagest pendent lo sègle II, foguèt mesa en question per Aristarc de Samos amb sa revolucionària teoria eliocentrica. Segon aquela teoria, la Tèrra es pas al centre de l’Univèrs, qu’es ocupat pel Solelh, e a son entorn viran totes los autres astres, compresa la Tèrra. Mas la revolucionària teoria d’aquel sabent matematician assidú de la Bibliotèca d’Alexàndria recebèt pas cap d’acceptacion e quitament los noms de totes sos discípols foguèron escafats dels tèxtes ancians, levat lo de Seleucos de Seleucia, que foguèt lo primièr qu’afirmèt que las marèas son degudas a l’atraccion de la Luna.
Pendent l’Edat Mejana, la teoria establida e sostenguda per la Glèisa foguèt la geocentrica, pr'amor qu’èra mai consenta amb las Escrituras ont la Tèrra e l'òme son los centres de la creacion divina. Pasmens, lo legat ptolemaïc del sistèma geocentric se metèt lèu en question quand se comencèt de traduire los tèxtes classics arabis en Occitània, que seràn lo vam per que durant la Renaissença se reprenga la teoria eliocentrica.
Lo primièr foguèt Nicolau Copernic amb sa teoria del “movement perfièch”. Puèi, Johannes Kepler perfecciona la teoria copernicana en descrivent matematicament lo movement de las planetas dins lors orbitas a l'entorn del Solelh e, posteriorament, Galilèu, qu’a lo sosten del Papa Urban VIII mas qu'acara divèrses conflictes amb la Glèisa. Après èsser portat davan los tribunals, es obligat d'abjurar sas cresenças per aver escrich lo Dialòg suls dos grands sistèmas del Mond, un obratge que ridiculiza la posicion de la Glèisa. Ça que la, serà pas abans l’an 2009 que lo Papa Joan Pau II s’excusèt per aquela injustícia comesa contra Galilèu.
D’aquel temps e fins a l’ora d’ara, l’òme contunha de cercar de responsas dins l’Univèrs, escrich per Dieu amb l’alfabet de las matematicas. Mas ara, l’òme sap tanben que delà lo mite i a la sciéncia. E, encara qu'amb ela de còps s’estompa l’eiretada innocéncia de la divina poténcia, es possible tanben que la sciéncia parle amb una votz divina en illuminant aqueste escur laberint per venir un endrech de sabença e de bontat.
Griselda Lozano
Aqueste article es adaptat del sit del roman Òc, que fa la promocion d’Occitània e de l’occitan pel public ispanofòn.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
expausat lumenos dei liames primitius entre una recerca satisfasenta per l'ome dei causas primieras : lo solèu semblava à l'èstre uman perqué se cochava anuech e l'endeman se revelhava istoria e mites servián d'explicacions fins qu'au jorn que qu'aquo foguèt plus necessari e qu'apareiguèron d'autras explicacions, oblidem pas nimai que l''autra sorça de la religion es lo sacrifici uman, primier, remplaçat puèi per de bèstias e puei simbolic, un acte canibalesc e crudèu a l'origina que s'ameritatariá d'èstre exlicitat, comentat e interpretat e que vuei una cèrta religion que nomarai pas ne fai encara son pan quotidian
Balivernas tot aquò.
Las religions son fachas per catar la vertat au monde.
Darrier lo mite i a la legenda; darrier la legenda i a l'istoria e darrier l'istòria i a la realitat.
Mas entre lo mite e la realitat i a lo meissonja.
Lo site internet Nuréa TV, emben l'occitan Siriliel vos balha una autra realitat, una autra version. Avetz lo dreit de pas i creire mas pas de passar sos silença sas tesas que fan deja autoritat dins una partida de la populacion occitana e dins daus mitans scientifics. En tot cas i trobaretz de las causas per animar un desbat alaidonc que la sciença oficiala nos balha una version una e indivisibla.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari