Encara un libre extraordinari de Joan-Frederic Brun. Compte tengut de l’originalitat de las tramas romanescas causidas, teni caduna de sas publicions per un eveniment literari. Aqueste obratge es lo quite exemple de la seuna volontat de sortir de las dralhas retrepejadas de la literatura convencionala. Visiblament l’autor entemena pas un trabalh sens èsser solide de poder daissar de sa recèrca personala una emprenta indelebila.

S’es longament parlat d’aqueste libre per èsser estat, se se pòt dire, la consequéncia d’un accident malurós de l’autor. Un fach real: Joan-Frederic Brun cai de caval al mes d’agost de 2003. Tomba dins lo còma e i demòra un desenat de jorns. Mas coma es seriosament nafrat, los metges lo meton per una temporada jos morfina e autres analgesics.
 
En mai d’èsser passat prèp de la mòrt, lo pacient conta dins son libre los deliris e illucinacions que son la consequéncia de l’injeccion de la morfina. Una experiéncia rara e probablament unica dins la literatura. Alavetz, mai que d’un roman, se tracha aicí d’una mena de raconte. Lo raconte d’aquela davalana a l’òrle del trepàs. Non pas un raconte d’oltra-tomba mas la cronica d’una passejada sul portal del nonres. Un neient pus mirgalhat que non se’n pòdon imaginar los vius e planportants.
 
Res que per son sòcle d’inspiracion l’òbra valdriá d’èsser legida. Mas quand la narracion ven de l’imaginacion mai o mens potingada de Joan-Frederic Brun, la resulta pòt èsser qualifacada d’excepcionala. Òm coneis la sensibilitat tota subre-naturalista de l’autor montpelherenc, mai que tot pel contengut de “Lo temps clar de las encantadas”, obratge que precediguèt lo present. Un còp de mai Joan-Frederic Brun presa de se passejar -e pel còp de nos passejar- a l’òrle de la realitat.
 
Aquò rai, l’escritura servís mai que tot a defugir la realitat quotidiana. Es sus aquel sicut qu’es terapeutica. Aquò se sap ben pro, de totes temps, a servit de sopapa de securitat. Se literatura es fugida, i a fugida e fugida. Se pòt partir a òbas e a truques dins totas las direccions, pasmens i sendarels mai escalabroses los unes que los autres. Per èsser espeleològue, los budèls josterrans, l’autor los coneis enfre e fòra realitat. Aquò ajuda per escriure.
 
Lo viatge que nos prepausa Joan-Frederic Brun dins aqueste obratge es un viatge psiquedelic. Psiquedelic o pauc se’n manca. Probablament que los efectes de la morfina son pas los meteisses que los de l’LSD, mas la conjugason de la morfina amb d’autras potingas injectadas a qualqu’un reputar “perdut d’avança», devon balhar un coctèl de la mena que l’autor ensaja de descriure dins son libre. La passajada, a broa del precipici, es impressionanta de poesia e qualquecòps de realisme. Quand òm se vòl acrancar a la vida e fins a un cèrt punt sul camin de la mòrt, lo patiment e la paur son presents. Passat aquel punt de non retorn, la mòrt se pòt esperar, se que non amb lo somrire, almens amb solaç e serenitat. Passar delà la termièra del nonres e far repè es excepcional. Tornar montar lo pendís de la vida es una experiéncia rarissima. Dins d’unas circonstàncias excepcionalas es çò que, pasmens, arriba a d’unes. Joan-Frederic Brun n’es estat.
 
L’autor nos conta son anar e tornar dintre lo país de nonres, o puslèu al país de la mòrt que lo país de la mòrt es pas forçadament lo país del neient, quitament per un non-cresent. La narracion fa a monta-davala e jòga a l’amagatada amb la lucididat, la realitat, lo sòmi, la cachavièlha, lo lum, lo fosc emai lo sorne. Lo legeire se daissa anar dins d’unes sentits revolumaires que pòt pas, per definicion, mestrejar. Tal coma lo potingat pòt pas mestrejar los efectes psicotropics de las substéncias seringadas, lo legeire se daissa portar pels efectes emocionals d’una escritura fantastica. Emai lo vitage, per tan luònh que sigue, es agradiu e leugièr.
 
Nos demòra pas que d’imaginar, paures legeires que siem, que la restitucion escriptala del viatge que Joan-Frederic Brun fasquèt al delà del conscient deu aprochar de çò transcrich dins son òbra.
 
L’escritura de Joan-Frederic Brun, dins sa forma, es la qui li coneissem desempuèi que publica. Es precisa, neta e ritmada a plaser. Raja coma l’aiga linda d’un riu serpentejant al solelh de l’estiu avant de n’anar encafornar e perdre dins las entralhas de la tèrra maire.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
_____
BRUN, Joan-Frederic. Luònh. Edicions Trabucaire, 2006. Colleccion “Pròsa occitana”. 175 paginas.