Fondat en 1929 dins la capitala francesa, l’Ostal de la Cultura Yiddish, que resistiguèt a l’Ocupacion nazi durant los ans 1940, manten e promòu la lenga e cultura del pòble josieu d’Euròpa centrala. Es una bibliotèca (dicha “Bibliotèca Medem”) e un cafè-librariá. S’i organiza fòrça activitats culturalas de tota mena, s’i ensenha doas lengas josievas, lo yiddish, de tot segur, mas tanben lo judeoespanhòl, e la lenga yiddish es presenta dins tota la senhaletica del centre e s’i encoratja sa practica regulara.

La dimenjada passada, l’Ostal de la Cultura Yiddish organizava doas jornadas de taulas redondas consagradas a las problematicas de las lengas e culturas regionalas e minoritàrias. De taulas redondas, n’i aviá quatre, la primièra per denonciar lo discors encara tròp frequent que pretend que las culturas regionalas e minoritàrias menaçarián la Republica Francesa e lo francés, la segonda sus la complexitat del viure entre doas lengas, dins l’entrecultura. L’endeman dimenge, après una serada festiva ont s’escotèt de musica bretona o singaro en manjant d’especialitats armènias, yiddish o occitanas, se parlèt d’en primièr de la problematica de l’ensenhament e de la transmission, puèi de la question de la cultura escricha e de la cultura orala.
 
 
L’occitan present
 
Amb un dels dos conferencièrs de lenga amazigh, ja l’occitan èra present. Se tracta de Belkacem Lounès, que coma conselhièr regional de Ròse-Alps cargat de las lengas regionalas entre 2010-2015, trabalhèt per la reconeissença de l’occitan coma patrimòni d’aquela region. Tanben cal remarcar Michel Alessio, que foguèt fins en 2016 cap de mission per las lengas dichas “de França” a la DGLFLF (Delegacion Generala de la Lenga Francesa e de Las Lengas de França) e traduguèt en provençal Le Petit Nicolas. Mas, mai que mai, l’Ostal de la Cultura Yiddish nos faguèt l’onor de convidar Jornalet. Aqueste lo representèt Gerard Joan Barceló, que descriguèt la situacion sociolingüistica de l’occitan en tot pausar la question de la reparacion istorica.
 
 
Intervencion remarcada d’Emmanuelle Laborit
 
La comediana francesa sorda Emmanuelle Laborit, amb l’ajuda de doas interprètas que realizèron la traduccion simultanèa, i evoquèt la question dolorosa de la reconeissença de la lenga dels signes francesa, longtemps enebida e acceptada solament despuèi 2005, e de la lucha, quotidiana e encara inacabada, dels sords per lors dreches coma locutors e coma personas.
 
 
Una granda diversitat de lengas de divèrsas problematicas
 
Franc de la lenga dels signes francesa e del yiddish, divèrses intervenents de divèrsas lengas i foguèron convidats, jos la moderacion de l’escrivan e traductor Gilles Rozier, director del centre cultural fins en 2014, e de la jornalista Corinne Bensimon. I aguèt ansin lo breton e l’alsacian, coma lengas territorialas de l’estat francés, mas tanben de lengas diasporicas coma lo judeoespanhòl, representat per François Azar, l’armèni occidental, explicat per Jirair Jolakian o lo romaní, en la persona de Marcel Courthiade, comissari a la lenga e als dreches lingüistics de l’Union Ròm Internacionala. E quitament l’ebrieu diasporic, defendut per lo director de l’Ostal de la Cultura Yiddish, Tal Hever-Chybowski, malgrat la contestacion d’una partida del public. S’oblidèt pas tanpauc las lengas de l’immigracion, l’arabi, que faguèt pensar a la problematica de la lenga de referéncia e de sas relacions complèxas amb las modalitats dialectalas, e al besonh d’un ensenhament separat a l’encòp de la religion musulmana e d’una vision etnicista, e l’amazigh, aqueste tanben lenga minorizada sus son territòri.
 
 
“Que los locutors de lengas regionalas investiscan Wikipédia!”
 
De son caire, Lucas Lévêque, coadministrator del Wiktionnaire, venguèt defendre la necessitat  de contribucions per melhorar las etimologias, que sovent desconeisson las lengas dichas regionalas e minoritàrias (ne donèt qualques exemples per las lengas d’oïl). Tanben promoguèt lo Digital Language Diversity Project (Projècte Numeric de Diversitat Lingüistica) que permet de registrar de paraulas de quin que siá locutor d’una lenga minoritària o en perilh, amb una possibla geolocalizacion per comunas. Critiquèt lo jacobinisme de la version francesa de Wikipèdia: “Que los locutors de lengas regionalas investican Wikipédia!”, çò aconselhèt.
 
 
De rics debats que totòm vòl perlongar
 
Es impossible de resumir totes los debats entre intervenents, entre los intervenents e la sala durant las conferéncias, d’aitan mai que los escambis interculturals contunhèron pendent la serada festiva e entre las pausas. Totun, se remarquèt de preocupacions comunas sus la fòrça del mestritge de mai d’una lenga (“Se parli doas lengas, vivi doas vidas, doncas vivi dos còps mai longtemps”, çò diguèt Marcel Courthiade), ansin coma sus los mejans concrets de tornar trobar una transmission perduda, de cambiar las representacions de còps dolorosas, entre vergonha e remembres de genocidis -per los yiddishs e los armènis, en particular-, e de véncer la passion per l’uniformitat. Per exemple, l’intervenent judeoespanhòl raportèt cossí se secutava los locutors de sa lenga dins una escòla francesa amb los meteisses metòdes que lo tristament celèbre senhal en Occitània.
 
Los intervenents amazighs, eles, insistiguèron sus l’identitat amazigh laïca coma barri contra l’islamisme radical, e critiquèron la ministra francesa de l’Educacion per sa volontat de prepausar l’arabi coma lenga de referéncia als escolans nòrd-africans mentre que fòrça son de cultura amazigh e non pas aràbia.
 
Los debats foguèron tan rics e daissèron tantas questions sens responsa simpla que s’acabèt l’acte cultural sus la necessitat d’organizar lèu d’autres rescontres o eveniments. Las taulas redondas las filmèt Akadem, que las metrà en linha. Ne seretz assabentats.