capçalera biera tobiers

Actualitats

Mòrt del Rei Bhumibol de Tailàndia, lo cap d’estat qu’a tengut lo cargue amb lo mai grand nombre d’annadas

Aviá sostengut lo general putschista que govèrna lo país, e a vist desfilar 19 constitucions diferentas en Tailàndia

Lo Rei Bhumibol Adulyadej de Tailàndia, qu'èra lo cap d’estat qu’a tengut lo cargue durant lo mai grand nombre d’annadas al Mond (71 en total), moriguèt dijòus passat, çò raportèt l'Ostal Reial dins un comunicat que publiquèron los mèdias del país.
 
“Sa Majestat es mòrta a l’espital tranquillament”, çò disiá lo comunicat, en precisant que lo decès s’èra produch a 15h52. Puèi, lo cap del Conselh Militar de Tailàndia, lo General Prayuth Chan-ocha, compareguèt abilhat de negre a la television per confirmar la mòrt del monarca e que lo prince eretièr lo remplaçariá, e anoncièt que lo país seriá en dòl durant un an.
 
Bhumibol aviá 89 ans e foguèt coronat lo mes de mai de 1950. Lo prince eretièr, Maha Vajiralongkorn, de 63 ans, serà son successor. Lo rei en Tailàndia es una figura venerada e que pòt pas èsser mesa en question perque es protegida per las nomenadas Leis de Lèsa Majestat, que punisson amb de penas de preson de fins a quinze ans los que critiquen, difamen o manquen lo respècte del monarca. Aquela règla es estada criticada per d’organizacions defensoras de las libertats e dels dreches umans.
 
Pendent son regne, lo monarca foguèt testimòni de nombroses còps d’estat, lo darrièr lo faguèt en mai de 2014 lo General Prayuth Chan-ocha, qu’es totjorn lo cap del Conselh Militar. Segon çò que rapòrta la BBC, Bhumibol a vist passar long del sieu reinatge 19 Constitucions diferentas e plan mai de primièrs ministres. Los critics li repròchan lo sosten qu’el a donat als caps dels successius còps d’estat, comprés lo general Prayuth.
 
 
Arribèt al poder a 18 ans après la mòrt de son fraire
 
Lo rei Bhumibol arribèt al poder en junh de 1946, quand aviá solament 18 ans, après la mòrt del qu’alavetz èra rei, son fraire Ananda Mahidol, en un accident amb una arma de fuòc dins lo Palai Reial de Bangkok. Nascut a Cambridge, dins l’estat de Massachusetts (Estats Units), acabèt sos estudis en Soïssa e rintrèt en Tailàndia per èsser coronat en mai del 1950.
 
Après l’abolicion de la monarquia absoluda en 1932 e l’abdicacion del rei d’alavetz, Parakadhipok —l’oncle de Bhumibol—, l’estatut de la monarquia es anat en declin pauc a cha pauc e mai se la classa politica a pena n’a criticat la figura per paur de la legislacion que protegís la corona.
 
Dins sos primièrs ans de reinatge, Bhumibol se vegèt eclipsat per una seguida de poderoses nauts comandaments militars, mas gràcias al sosten d’autres membres de l'Ostal Reial e de generals partisans del rei, arribèt de recuperar son ròtle e menèt en divèrsas escasenças de projèctes per desvolopar l’agricultura, un sector fòrça important en Tailàndia.
 
La primièra intervencion publica del rei dins la politica de Tailàndia remonta a 1973, quand divèrses manifestants pròdemocracia foguèron fusilhats per de militars e lo monarca permetèt que se refugièsson dins lo palai reial. Aquel fach aguèt per consequéncia la fin del govèrn del General Thanom Kittikachorn. Tres ans puèi, l'Ostal Reial agiguèt pas per empedir lo linchatge de divèrses estudiants d’esquèrra a las mans de paramilitars armats.
 
En 1981, Bhumibol tornèt intervenir en politica per sosténer un grop de militars que faguèron un còp d’estat contra l'alavetz primièr ministre, son amic lo General Prem Tinsulanond. D’unitats militaras leialas al monarca obtenguèron lo contraròtle de Bangkok per anullar l'influéncia del govèrn tombat.
 
En 1992, quand de desenats de manifestants foguèron fusilhats mentre que protestavan contra una nòva temptativa de còp d’estat menat per un general putschista, lo monarca convoquèt aquel naut comandament e lo general qu’èra al cap de las protèstas, los reprenguèt davant las camèras de television e los faguèt s'agenolhar. Puèi tornèt la democracia e lo país aprovèt una nòva Constitucion.
 
Dins la crisi actuala que viu Tailàndia, que comencèt amb lo còp d’estat qu'acabèt lo mandat de Thaksin Shinawatra en 2006, l'Ostal Reial a mantengut que lo rei ne sabiá pas res quand aquò se preparava.
 
Après la susmauta militara de mai de 2014, lo monarca sostenguèt publicament en agost del meteis an la nominacion del general putschista Prayuth Chan-ocha coma primièr ministre del país. Lo General Prayuth es ara lo que comanda en Tailàndia e a promulgat una Constitucion que manten l'influéncia de las Fòrças Armadas e que garentís que las decisions del conselh militar son constitucionalas “en se”.
 
Lo Rei Bhumibol aviá de problèmas de santat dempuèi qualques annadas e passèt una granda part de sos darrièrs meses dins un centre espitalièr.




Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se podètz sosténer en venent sòci dels Amics de Jornalet o de l’associacion ADÒC, contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Clementina Solinhac Galiza
5.

Francesc, quand morirà lo borbònid (lo paire), los espanhòls fairan una causa similara.

La maire de mon paire, qu'era monolingüe en galician, disiá: "Para que falen ben dun, hai que morrer primeiro".

  • 0
  • 0
Clementina Solinhac Galiza
4.

As raison, Joan, mas ai volgut far una comparacion des d'una perspectiva galiciana e pas espanhòla (o francimanda, car los borbònids son mai franceses que Molière)

Coma pòt èstre possible qu'un cap d'estat pòsca mandar autocraticament durant tota una vida? Aqueste cas me remembra Franco, aquel genocida espanhòl (nascut a Galiza) que moriguèt amb tots los poders.

  • 0
  • 0
Joan Francés Blanc Liyon
3.

Mai qu'un Fraga, un Borbon: daissèt mai d'un còp l'armada prene lo poder, e jamai diguèt res contra la repression...

  • 2
  • 0
francesc palma
2.

Un an de dol oficial per la mort d'un rei, e lavors diran de Corea del Nord.

  • 3
  • 0
Clementina Solinhac Galiza
1.

Lo Manuel Fraga Tailandés.

  • 3
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article