Actualitats
Lo lop d’Irati
Ua plasenta e simpatica espiada suus extrèms de las tèrras d’òc, là on tòcan la tèrra basca, dens la beutat de las seuvas e de las arròcas deus Pirenèus
Marcel Abbadie, 75 ans, qu’a hèit ua carrièra de regent, puish d’educator especializat. Bearnés de Rebenac, qu’a tostemps practicat, aimat e finaument servit la lenga nòsta, popada dens la contrada de la Vath d’Aussau. Artista (que pintra e qu’esculpta finament lo bòi), qu’es tanben escrivan: poèmas e libes per dròlles. Quauques annadas a, qu’avè notadament publicat Pèir l’Ors (Per noste), beròiament illustrat. Uei, que pareish Lo lop d’Irati (IEO Edicions, 100 paginas, 10 èuros), ornat deus sons dessenhs.
L’istòria que’s la de dus mainats qui, dab la familha, hèn un petit sejorn en Bascoat, en Hauta Sola mei precisament (Zuberoa en basco). Que son per vacanças cortetas dens los ostalets d’Irati, au pè deu massís rocassut de l’Arbalia (seuva de las Arbalhas). Los hacs (haus o hagets, ce disen tanben en gascon), los avets, los cassis qu’i son nombrós, e los qui s’i passejan deven préner guarda aus avencs, aus clòts pregonds e a las galihòrças d’aqueths Pirenèus calcaris. N’èm pas luenh deus gorgs impressionants d’Holzarte o Kakuetta e autes barrancos au pè deu pic e de las arras d’Ania. Lo Marcel Abbadia qu’imagina – n’es pas impossible – que lops son tornats dens las seuvas e lanas d’aquera tèrra basca. D’on vienen? D’Itàlia, via lo Mercantor? Chic probable. Deus Monts Cantabrics, en Espanha? Aquò, que’s poderé mélher.
Com un clinhet au contèxte locau, l’autor a pimentat l’istòria dab dus personatges, lo deputat Joan Laplaça e lo militant ecologista Eric Pelentin. Naturaument, cambiats que son los noms mes claras que son las causas. Los dus òmis – lo “deputat cantaire” de la Vath d’Aspa e “l’indian”, amna generosa on se mesclan defensa de l’ecologia e principis anarquistas – son tots dus hòrtas personalitats qui se coneishen de plan. Lo Marcèu Abbadie tanben que’us coneish, e sap descríve’us dab realisme. N’an pas evidentament lo medish punt de vista sus l’ors o suu lop. L’un qu’es dens la tradicion deus aulhèrs qui – qu’es ben coneishut – n’aiman pas aqueras bèstias sauvatjas qui tan de còps se son agudat los caishaus sus anhèths, vacivas o vielhas chòcas. L’aute, rebèlle a tota autoritat, amic de la montanha e enemic jurat de l’embarrament deus òmis e de las bèstias, qu’a pagat car (preson, espitau psiquiatric) lo son engatjament haut o baish tornat en derision preus mediàs.
Lo Marcèl Abbadie qu’imagina ua istòria simpatica, dedicada aus sons arrèrhilhs qui ne son tanben los eròis. Un lop que vien cercar aventura dens aquera magnifica tèrra basca on los pastors mian los lors tropèths d’aulhas dens los cujalars, cabanas de pèiras adara modernizadas per mantiéner “eth pastoralisme” car au deputat de l’immensa circonscripcion qui se ved —qu’ic sabetz se seguitz l’actualitat— com lo futur bergèr deu “Palais de l’Elysée”. Los dròlles que rencontran donc un lop dont vàden quasiment e curiosament amics. Qu’es un conte, solide, mes qui n’es pas completament irrealista. L’autor sap hicar un chic de suspens e qu’i tròban las passions qui’s descabèstran quan los caçadors se’n mesclan, aperats que son per las autoritats per organizar ua batuda administrativa, lo petit dit sus la costura deu pantalon quan lo sosprefècte balha los sons ordis.
Ua plasenta e simpatica espiada suus extrèms de las tèrras d’òc, là on tòcan la tèrra basca, dens la beutat de las seuvas e de las arròcas deus Pirenèus.
Joan Jacme Fénié
ABBADIE, Marcel. Lo lop d’Irati. IEO Edicions, 2016. 100 paginas. 10 èuros.
L’istòria que’s la de dus mainats qui, dab la familha, hèn un petit sejorn en Bascoat, en Hauta Sola mei precisament (Zuberoa en basco). Que son per vacanças cortetas dens los ostalets d’Irati, au pè deu massís rocassut de l’Arbalia (seuva de las Arbalhas). Los hacs (haus o hagets, ce disen tanben en gascon), los avets, los cassis qu’i son nombrós, e los qui s’i passejan deven préner guarda aus avencs, aus clòts pregonds e a las galihòrças d’aqueths Pirenèus calcaris. N’èm pas luenh deus gorgs impressionants d’Holzarte o Kakuetta e autes barrancos au pè deu pic e de las arras d’Ania. Lo Marcel Abbadia qu’imagina – n’es pas impossible – que lops son tornats dens las seuvas e lanas d’aquera tèrra basca. D’on vienen? D’Itàlia, via lo Mercantor? Chic probable. Deus Monts Cantabrics, en Espanha? Aquò, que’s poderé mélher.
Com un clinhet au contèxte locau, l’autor a pimentat l’istòria dab dus personatges, lo deputat Joan Laplaça e lo militant ecologista Eric Pelentin. Naturaument, cambiats que son los noms mes claras que son las causas. Los dus òmis – lo “deputat cantaire” de la Vath d’Aspa e “l’indian”, amna generosa on se mesclan defensa de l’ecologia e principis anarquistas – son tots dus hòrtas personalitats qui se coneishen de plan. Lo Marcèu Abbadie tanben que’us coneish, e sap descríve’us dab realisme. N’an pas evidentament lo medish punt de vista sus l’ors o suu lop. L’un qu’es dens la tradicion deus aulhèrs qui – qu’es ben coneishut – n’aiman pas aqueras bèstias sauvatjas qui tan de còps se son agudat los caishaus sus anhèths, vacivas o vielhas chòcas. L’aute, rebèlle a tota autoritat, amic de la montanha e enemic jurat de l’embarrament deus òmis e de las bèstias, qu’a pagat car (preson, espitau psiquiatric) lo son engatjament haut o baish tornat en derision preus mediàs.
Lo Marcèl Abbadie qu’imagina ua istòria simpatica, dedicada aus sons arrèrhilhs qui ne son tanben los eròis. Un lop que vien cercar aventura dens aquera magnifica tèrra basca on los pastors mian los lors tropèths d’aulhas dens los cujalars, cabanas de pèiras adara modernizadas per mantiéner “eth pastoralisme” car au deputat de l’immensa circonscripcion qui se ved —qu’ic sabetz se seguitz l’actualitat— com lo futur bergèr deu “Palais de l’Elysée”. Los dròlles que rencontran donc un lop dont vàden quasiment e curiosament amics. Qu’es un conte, solide, mes qui n’es pas completament irrealista. L’autor sap hicar un chic de suspens e qu’i tròban las passions qui’s descabèstran quan los caçadors se’n mesclan, aperats que son per las autoritats per organizar ua batuda administrativa, lo petit dit sus la costura deu pantalon quan lo sosprefècte balha los sons ordis.
Ua plasenta e simpatica espiada suus extrèms de las tèrras d’òc, là on tòcan la tèrra basca, dens la beutat de las seuvas e de las arròcas deus Pirenèus.
Joan Jacme Fénié
ABBADIE, Marcel. Lo lop d’Irati. IEO Edicions, 2016. 100 paginas. 10 èuros.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari