D’indigènas sioux e d’activistas environamentalistas s’opausan a l’infrastructura: crenhon que contamine l’aiga e destruga de luòcs sagrats. Lo Còrs d’Engenhaires de l’Armada e l’estat de Dakota del Nòrd ordenan que los manifestants desmantèlen un campament de protèsta.

L’armada dels Estats Units e l’estat de Dakota del Nòrd an ordenat qu’una de las protèstas indigènas mai multitudinàrias e perlongadas dels darrièrs tempses quite son campament principal doble —Oceti Sakowin e Sacred Stones. Las autoritats dison que los manifestants i pòdon pas demorar a causa de las temperaturas bassas. Mas lo cap de la resèrva sioux ont se debanan las protèstas considèra qu’es una faiçon de “far paur” a las gents.
 
Lo cicle de protèstas comencèt durant la prima de 2016 dins la resèrva indiana de Ròcas Quilhadas, qu’ocupa de territòris d’un costat e de l’autre de la frontièra dels estats de Dakota del Nòrd e Dakota del Sud. Aquela resèrva es ocupada per d’indigènas sioux, concretament de lakotas e dakotas: son los eiretièrs de Tĥatĥanka Iyotĥanka o Buòu Assetat, lo grand cap lakota hunkpapa del sègle XIX. Fòrça près dels territòris de la resèrva es previst d’i far passar un oleoducte nomenat Dakota Access, o Bakken, qu’es a l’origina de las protèstas.
 
 
Qu’es aquò, l’oleoducte de Dakota Access?
 
Es un oleoducte sosterranh de 1886 quilomètres de long qu’en 2017 deurà jónher de camps petrolièrs a l’extrèm septentrional del Dakota del Nòrd —près de la frontièra amb Canadà— amb un terminal en Illinois. Se prevei que l’oleoducte transpòrte 470 000 barrils de petròli brut cada jorn. L’entrepresa constructritz —Dakota Access LLC, subsidiària de la corporacion texana Energy Transfer Partners— argumenta que l’oleoducte contribuirà a l’”independéncia energetica dels Estats Units” e menarà de retombadas annalas milionàrias, jos forma d’impòstes, als estats de Dakota del Nòrd, Dakota del Sud, Iowa e Illinois.
 
 
Quina es la rason de la protèsta?
 
Segon los lakotas e dakotas de Ròcas Quilhadas, la bastison de l’oleoducte aurà un impacte negatiu dins l’environament —mai concretament afectarà las fonts d’aiga de la resèrva— e destruirà qualques endreches qu’an una importància istorica e religiosa pels sioux. La protèsta a aquerit de mai en mai de visibilitat a mesura que passavan los meses e a atrach dos grands tipes de manifestants: d’environamentalistas e de defensors dels dreches dels pòbles indigènas, dont un movement de femnas.
 
 
Una part del percors a pas (encara) de permés
 
Energy Transfer Partners a pas lo permés del Còrs d’Engenhaires de l’Armada dels Estats Units per contunhar la construccion de l’oleoducte al lac Oahe. Lo Còrs d’Engenhaires verifica se lo projècte es segur per la qualitat de l’aiga del lac e s’afècta negativament los endrechas istorics dels sioux. Lo lac Oahe es una restanca qu’entorneja la resèrva de Ròcas Quilhadas e qu’es una font d’aiga potabla per de milions de personas. La zòna a tanben una importància simbolica notabla pels lakotas: i a los dos tombèls ont repausan las rèstas de Buòu Assetat. La restanca inondèt de tèrras qu’èran istoricament dels sioux e ne desplacèt una part de la populacion, un fach que s’apond a la lista de repròchis qu’aquel pòble fa al govèrn dels Estats Units.
 
 
De centenats de manifestants ferits
 
I a agut divèrsas violéncias entre policièrs e manifestants. Un de las mai grèvas se debanèt lo 20 de novembre quand, segon çò que rapòrtan de fonts indigènas, de centenats de personas que protestavan fogueron feridas. Dont una plan grèvament, s’agís de Sophie Wilanski que poiriá pèrdre un braç. Los manifestants dison qu’ensajavan de desfar un blocatge policièr per que lo camp aguèsse un accès melhor en cas d’urgéncia; per contra, de fonts policèras dison que los acampats los ataquèron d’un biais “fòrça agressiu”.
 
 
Levar lo camp a causa del freg... o per arrestar la protèsta
 
Lo governador del Dakota del Nòrd, Jack Dalrymple (Partit Republican), ordenèt diluns passat que lo camp foguèsse evacuat “immediatament”, amb l’argument que dins la zòna ara ja i fa tròp de freg. Mas lo president del Conselh Tribal de Ròcas Quilhadas, Dave Archambault, respondèt que l’òrdre aviá pas que l’intencion de “provocar la paur” demest los manifestants e de “los umiliar”, amb la tòca de metre un ponch final a una protèsta qu’a estonat las autoritats a causa de sa granda amplor.
 
Abans qu’o faguèsse Dalrymple, e amb los meteisses arguments qu’el, lo Còrs d’Engenhaires de l’Armada aviá ordenat tanben als acampats que se n’anèsson, abans lo 5 de decembre, dels terrens qu’ocupan —e que son de proprietat federala.
 
 
 
 

---

Aqueste article es adaptat de Nationalia, amb qui Jornalet a un acòrdi de cooperacion