De sa tèrra de Rebeirac, a las termièras de la seuva de Dobla, se n’es anat l’amic Joan Roux. Vadut en 1930, lo “Janton”, com l’aperavan los sons amics de “Novelum” (seccion de Peiregòrd de l’Institut d’estudis occitans), avè estudiat las letras classicas a París e que tornèt dens sa vila natau ensenhar las “Bèras Letras” au licèu Arnaut Danièl (lo nom d’un trobador vadut eth tanben a Ribeirac au sègle XII). Per eth, qu’èra un simple jòc d’arrevirar, aperto libro, un tèxte latin o grèc, de comentar dab hòrt detalhs deliciós un tèxte classic deu XVIu. O deu “Gran Sègle” quan, totun, l’Acadèmia francesa comencèt de carpinhar la lenga d’òc en se trufar notadament d’aqueths gascons montats a la conquèsta de Paris en seguissent los pas e lo chivau blanc de l’Enric de Navarra.
 
Justament, lo Janton cultivava ua cèrta semblança dab “lo noste Enric”, mes aquò es sonque ua impression personau. En tot cas, que parlava finament e sabentament la lenga nòsta; dens la soa varietat lemosina puishque lo son “Peiregòrd verd”, lo deus estanhs e de las sanhas (braus, naudas) de Dobla, de las tèrras graniticas de Nontronés d’on devaran las ribèiras Drona e Bandiat. Lo Joan Roux, qui avè longtemps ensenhat la lenga d’òc, avè pro estudiat los tèxtes ancians, notadament los pergamins deus archius medievaus de Peireguers dont sabè tirar la mèu shucosa e instructiva, e atau explicar pro de noms celèbres mes a priori estranhs. Lo celèbre vilatge de Las Aisiás de Taiac e Siruèlh, per exemple. Dab la toponimista B. Boyrie-Fénié e d’autes valents qu’avè d’alhors pres ua grana part tà hargar la mapa interactiva deus noms occitans de las comunas de Peiregòrd (on entenem la prononciacion exacta e vedem la grafia que rebat l’etimologia de las anticas parròpias de la tèrra deus Petrocores.
 
Lo Janton qu’èra un excellent pedagòg que las gents aimavan a escotar. Qu’animèt pro d’estagis e participèt sovent a l’Escòla Occitana d’Estiu on hasè enténer lo lemosin, dialècte dens lo quau compausèren trobadors famós (Bernat de Ventadorn, Bertran de Born, Guiraut de Bornelh…) e qui, en un moment dat, vadó quitament sinonim de lenga occitana en Catalonha (País valencian, Malhòrca). Aimable, tostemps cordiau, briga gloriós mes gran sabent, lo Joan Roux qu’a sabut transméter la fe dens la lenga nòsta a pro de monde: en començar per lo son hilh, Estève Roux, qu’es un escrivan occitan pro coneishut e plusors còps premiat. Adiu, l’amic Janton!
 
 
 
 
Joan Jacmes Fénié
 
 
 

---

PS: per ua bibliografía haut o baish completa deu Joan Roux, véder: Fourié (Jean, majorau deu Felibrige), Dictionnaire des auteurs de langue d’oc de 1800 à nos jours, Felibrige edicioun, 2009.