De còps, las accions collectivas umanas son estonantas. E o son pr’amor que mai d’una pòt arribar d’èsser totalament benfasenta e pòt ajudar fòrça la gent. E mai se l’accion que ne parlam es exclusiva del mètro de Nòva York, ben se poiriá utilizar en plusors autres endreches. La tòca es la meteissa: permetre l’expression pus intima de l’èsser uman de se veire realizada e o partejar amb tota la comunautat

Descobrissèm amb curiositat l’accion estatsunidenca Subway Therapy que comencèt just après las darrièras eleccions en aquel país. A l’origina de l’idèa es l’artista Matthew Chavez, que voliá donar una sortida als pensaments de las personas de la comunautat d’aquela granda vila après l’eleccion de Donald Trump coma president. La Societat Istorica de Nòva York l’a volgut ajudar en tot creire que l’iniciativa, e mai s’es totalament temporària, pòt amassar d’idèas fòrça espontanèas e tanben d’emocions divèrsas de l’èsser uman. E per aquela sola rason a pas de prètz, çò dison.
 
De mai, totas las etiquetas que seràn amassadas fins a la fin de genièr seràn causidas per servar una bona representacion dels messatges d’ànsia, de paur, d’esperança e de decision de l’èsser uman a Nòva York. Es pas necite de dire que l’accion ja es estada una bèla reüssida e que ja s’es amassat de milièrs de nòtas sus las parets del mètro de la vila. Qualques unas son fòrça estonantas pr’amor qu’afirman de dreches que totes cresèm que son universals coma aqueste: “ Los dreches de las femnas son de dreches umans” o “Causís l’amor”. D’autres fan referéncia a la politica e son contraris o non al nòu president dels Estats Units.
 
Òm pòt daissar sas nòtas a l’estacion de Trafalgar Square mas cresèm qu’aquesta es una idèa simpla mas tanben eficaça. Perqué pas? Benlèu poiriam descobrir que totes los èssers umans —impòrta pas se vivon dins de vilatges o dins de grandas vilas—  an las meteissas pensadas e sentiments. L’accion es estada considerada coma un vertadièr succès per lo pòble de Nòva York, fins al ponch que lo governador de l’estat, Andrew Cuomo, a demandat de servar las nòtas, e mai de parets ont poder afichar mai de nòtas. Per aquela rason, una paret de veire de la Societat Istorica de la vila estatsunidenca serà fins en genièr de 2017 lo ponch d’encontre que ven per los que voldràn exprimir son intimitat pus prigonda dins l’anonimat. I a pas cap de vila o vilatge que voldrà seguir l’iniciativa?
 
 
 
 
Christian Andreu