Disiá un filosòf e matematician grèc del sègle V, abans lo Crist, que la vida se podiá comparar als Jòcs Olimpics. Segon aquel savi, considerat coma lo primièr matematician pur e conegut amb lo nom de Pitagòras, dins los Jòcs, coma dins la vida, se pòt trobar tres classas de personas: las vanitosas, que cèrcan pas que lo poder de la glòria; las avaras, que lor tòca dins la vida es d’amassar luxe e riquesas; e enfin i a los que simplament contemplan l'espectacle.

Demest aquel darrièr grop, es probable que qualques unes sentan un interès especial per aprene e per tant faràn florir lors inquietuds, mai que mai sus la coneissença e l’existéncia, la morala, la vertat, e quitament la beutat, en se sarrant atal de la sabença.

Mas es possible tanben que pendent aquel percors rescontren qualque limitacion dins lo lengatge e quitament dins la sciéncia, en mai d’èsser influits per la religion e la politica del moment. Es justament aquò qu’arribava tanben als filosòfes pendent l’Edat Mejana en Occident. Ça que la, impregnats d’un besonh insaciable d’aprene, aqueles òmes e aquelas femnas cerquèron d’alternativas a totes los limits que trobavan e arribèron a la conclusion que possedissián una capacitat extraordinària: l’imaginacion.

E foguèt justament aquela capacitat d’imaginar que lor permetèt de poder pensar a d’autras possibilitats, la majoritat dels còps consideradas coma impossiblas e absurdas per l’epòca. Foguèt lo cas de Gerbèrt d'Orlhac, conegut amb l’escais del “Papa Magician” e a qui consagrèri un vast article un jorn coma uèi, lo darrièr de 2015. En realitat, aquel papa occitan de l’an 1000 e protagonista del cambiament del millenari, que foguèt lo 33n de la Glèisa Catolica amb lo nom de Silvestre II, imaginèt pas que d’autras manièras possiblas d’aplicar las matematicas, del meteis biais que plan d’autres qu’avián imaginat de nòvas formas de creativitat e que foguèron considerats coma d’adoradors del diable.

Ça que la, aqueles savis perseverèron e contunhèron d’aplicar l’art d’imaginar dins cadun dels domenis que senhorejavan, del temps qu’establissián de connexions entre totas las disciplinas que coneissián. Per aquela rason, plusors foguèron —en mai de filosòfes— de grands scientifics, matematicians, astronòms, teologians e quitament politicians. E foguèt justament aquela superposicion de disciplinas que pendent l’Edat mejana permetèt l’avançada de la sciéncia precursora de la futura Renaissença.

Malaürosament, la majoritat d’eles foguèron ridiculizats, preses per de fòls, de masques, de lunatics excentrics, e per tant condemnats e quitament cremats sul lenhièr. Pasmens, se rendèron pas jamai e perseverèron dins la lucha per veire complits lors sòmis. E, malgrat totas las vicissituds patidas, metèron lor imaginacion al servici de l’umanitat, en permetent que las futuras generacions contunhèsson de bastir de nòus e inimaginables sòmis a la velocitat del progrès.

Jules Verne afirmèt que tot çò qu’una persona pòt imaginar, d’autres pòdon o far realitat, mas Monsénher Orlà diguèt tanben a son escolana Bernadeth dins lo roman Òc (www.oc-book.com) que los sòmis morisson pas jamai mas que, en realitat, sèm nosautres que los abandonam. E benlèu totes dos an rason en çò que tanh a l’infinit art d’imaginar, car es l’unic talisman magic capable de visualizar los nòstres desirs mai prigonds del temps qu’escotam la nòstra arma que murmura en disent que sèm capables de los aténher.

Per aquela rason, aqueste darrièr article de l’an, dins lo jorn que se celèbra la fèsta de Sant Silvèstre, vòl èsser un omenatge a totes los òmes e las femnas que dempuèi la preïstòria creguèron e creson totjorn a l’extraordinària facultat alquimica que la possedís l’imaginacion per transformar la fantasia en realitat. Pr’amor que somiar es la magia que nos enauça per dessús la nòstra quita existéncia e nos permet de conéisser d’autres camins delà la realitat que coneissèm. Per tant, en aqueste jorn tant especial: los mieus vòts mai sincèrs per que uèi e totjorn se compliscan totes los vòstres sòmis. Aürós an 2017!