Las vilas del país son de mai en mai privadas de vida, de comèrcis e d’abitants. Las fornariás e las carnsaladariás son vengudas de botigas de tatoatges o de crompa d’aur. Los locals e lotjaments del centre vila son de mai en mai voids del temps qu’òm demora dins d’ostals individuals a la perifèria e que se fa las crompas dins los centres comercials. Tot aquò a empaurit lo país, a tuat nòstras vilas, e saique l’usatge social de l’occitan. Lo jornalista Olivier Razemon ne publiquèt un libre, la revista Urbis l’entrevistèt.
Cossí França a tuat sas vilas? Amb aquela question se publiquèt a la fin de 2016 un libre del jornalista Olivier Razemon. Aquel trabalh s’articula principalament a l’entorn de l’urbanisme e dels transpòrts e demòstra çò que podèm veire al país dins la vida vidanta: los comèrcis de las vilas son barrats, las vilas son privadas de vida e las crompas se fan dins los centres comercials en perifèria.
Lo 21 de novembre passat, la revista Urbis publicava una entrevista de Razemon fòrça interessanta que recomandam de legir. Dins aquela entrevista, lo jornalista soslinha que solament París e las grandas “metropòlis regionalas” se pòrtan plan. “Las autras, las vilas pichonas e mejanas, sofrisson terriblement. Lo primièr simptòma de lor malautiá residís dins lo barrament dels comèrcis, que cada annada, pren mai d’amplor. Aquel fenomèn de las veirinas voidas crèma al lum ont qu'òm se passege dins lo centre de Besièrs, Peireguers o Soissons”.
D’autres simptòmas son lo nombre de lotjaments voids, que despassa lo 10%, coma resultat de la partença de las familhas devèrs las perifèrias dins d’ostals individuals e tanben l’empauriment de las vilas, qu’an perdut lors comèrcis essencials: los carnsaladièrs e los fornièrs son venguts de locals de tatoatge o de crompa d’aur.
En mai d’aquò, Razemon denóncia que i aja pas cap de volontat de resòlvre aquel problèma. “La màger part dels parisencs o dels lioneses, per exemple, desconeisson de tot en tot lo fenomèn... Cap dels candidats a l’eleccion presidenciala a pas evocat aquela question de las vilas mejanas ont viu pr'aquò un quart de la populacion. E mai se localament i a una presa de consciéncia, las causas contunhan coma abans: las autorizacions son autrejadas per contunhar de bastir la vila fòra la vila, amb totjorn mai de centres comercials, de zònas d’activitats, de rocadas, de lotjaments, de garas TGV bastidas dins lo periurban”, çò ditz.
De legir dins Urbis: Comment la France a tué ses villes.
RAZEMON, Olivier. Comment la France a tué ses villes. Rue de l’échiquier, 2016. 18 èuros.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Lo sistema centralizat de maniera prigonda, lo que fa es afavorir los monopolis existents e matar los mitjans e petits negocis, que son molt importants, se serven per donar per viure a una familha. Las diferèncias linguísticas e culturalas, lo que fan es oferir uns productes novels a una poblacion privada d'uns drets humans.
S'aquèl fenomèn se pòt constatar pertot en Europa, es vertat qu'al nòstre arriba a un punt pièger qu'en autres luòcs. Es tot simplament degut a la perseguida d'un mecanism prigondament ancorat dins l'identitat de l'estat francès, mecanism que se contunha automaticament, coma una maquina infernala, e qu'ara se trapa butat fins al cap de sa logica.
Los geografs e economists francimands constatan banalament, coma s'aquò èra misteriosament degut a la qualitat de l'aire o a l'esperit dels luòcs, qu'en França l'Estat s'es totjorn maufisat de las vilas. E que totas las institucions estatalas francèsas an per tòca de limitar lo poder de las vilas. Es un luòc comun, sovent mes (amb un chic de fiertat) sul compte de la famosa excepcion francèsa, çò qu'a l'avantatge d'evitar de se pausar la question de l'origina e de la finalitat d'una tala situacion.
Cal vèire çò qu'amaga una formula tan nèutra e abstracha que "En França l'Estat s'es totjorn maufisat de las vilas." Aquò rai , mas en França , concretament, qui es l'Estat ? L'Estat aquò's Paris. E Paris de qu'es ? Es una vila, tot simplament . Doncas, la vila de Paris s'es totjorn maufisada de las autras vilas. Perque ? Perque las vesia coma de rivalas potencialas. Alara s'es dotada d'un aparèlh sonat "estat francès" per copar lo cap a totas sas rivalas potencialas e s'es emplegada a redusir a l'estat de bonsaï las ciutats qu'aneissia a cha pauc, per evitar qu'un jorn una d'aquèlas la trespasèsse.
Quand l'estat parisenc (quora reiaume, quora empèri, quora republica) aneissèt Lyon, Tolosa, Marsilha o Rouen, aquèlas vilas èran mai ricas e mai grandas que Paris, cal vèire cossi son devengudas un còp passadas jol jó parisenc. Pel mai grand benifici de la vila de Paris, çò vai sens dire...
Aprèp, bastèt d'assegurar l'emprèsa e de ferrolhar lo sistem per servar a Paris son senhorejatge (leadership en bon francès) sus l'exagon. Aquò se constata banalament e diplomaticament dins la formula "Totas las institucions estatalas francèsas an per tòca de limitar lo poder de las vilas."
Aquèl sistem es totjorn en plaça, foncciona fòrça plan, pel mai grand profièch de Paris, e es èl que canibalisa las vilas de l'exagon, emai se Paris non se tracha totjorn de sos efièchs catastrofics.
Sembla que los responsables politics son mens interressats per far de nicha fiscala o de tractament especiau als actors economics installats dins de vilas de mens de 10 000 estatjants que d'en mettre en plaça per las grandas entrepresas...
#1 Novèla analisi sens sorprèsa de monsur pmesse-dau-calèu amoçat : es la fauta dels sarrasins . Ah ?
l'urbanisme e lei transports an tuat lo centre vila, dau mens dei vilas mejanas e pichonas, vaqui ço que seriá la tèsi d'aquel obratge, se ne cresèm lo rendut-compte çai-sus . aquesta explicacion me sembla un pauc corteta. E l'economia, capon de pasdieune ! fai que lei borgès e autres fonccionaris assimilats an agut quitat seis ostaus e seis apartaments vielhassos dau centre per se far bastir una polida vilà amb jardinet dins lei fauborgs, que l'auto senhoreja e permete d'anar au trabalh a dètz legas a la ronda, que lei supermercats fan flori e que leis abitacions vièlhas son estada majoritariament ocupadas per una populacion nova, qu'ei pas besonh de vos far un dessenh per vos dire d'onte ven e quenta ei sa religion- e que nostra societat es encara riquissima -per quant de temps ? es ansin que dins la pichota vila vesina de 6 000 abitants que sobran au centre, n'i a d'autres 6 000 que restan a la periferia, se compti gaire de botigas de tatoatge,o pas una de venda-crompa d'aur, sobran plus que doas espeçariás casino o price, força botigas que dirai de lùxi onte sovent se vendon de besingonhas que podriam far sensa, pas luenh de trenta coafurs e instituts de bèutats, doas bochariás hallal, doas que lo son pas, dos marchands d'ortolalha, sensa comptar lei bancas e leis asseguranças, lo dissabte jorn de mercat son pas mens de cinc bochariás hallal que venon s'instalar per doas tradicionalas, lei bistrots dispareisson, lei restaurants naisson e moron coma de mosquilhons un jorn de pluèia e lo vespre, vesèm ren que d'omes se passejar per carriera, de mascles que ne taisarai l'origina, vaqui ço que meis uelhs veson e ço que mon entendament mastega e remastega -a la chut-chut que voli pas èstre vilipendiat sus la plaça publica e clavelat au postèu
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari